مجله هفته/ رودربایستی با روسیه تمام شد

چنین رفتاری در قبال چینی ها نیز در سه سال گذشته در پیش گرفته شده و می شود. اوج انتقادی که از چینی ها در این مدت صورت گرفته، این بوده که از آنها خواسته شده است تا نسبت به کیفیت کالاهای صادراتی شان به ایران منصف تر و مهربانانه تر عمل کنند.

روسیه قدرت منطقه ای و چین قدرت اقتصادی و رقیب اصلی امریکا در جهان شرق است که همکاری هایشان را با ایران در زمینه های نفت و گاز و انرژی هسته ای و برخی زمینه های دیگر پی گرفته اند و تهران نیز با وجودی که می داند این قسم همکاری ها برای آنها جنبه منفعت محور دارد و نه استراتژیک، حفظ و گسترش رابطه با آنها را جزو ملزومات سیاست خارجی خود قرار داده است تا در زمانه موجود از این مناسبات - هرچند حداقلی - برداشت هایی ولو حداقلی حاصل کند.

تقریبا دو سال پیش بود که محمود احمدی نژاد دلخور از مقام های روسی به دلیل عدم اجرای قرارداد موشک های اس 300، در یکی از سخنرانی های استانی اش مقام های ارشد روسیه را خطاب قرار داد و برایشان خط و نشان کشید که این رفتار شما مطابق با پسند امریکاست و بعدا پشیمان خواهید شد. (نقل به مضمون)

کش و قوس بر سر تحویل این سامانه دفاع موشکی ادامه پیدا کرد تا زمانی که روس ها اعلام کردند به دلیل تحریم های نظامی علیه ایران نمی توانند قرارداد مزبور را اجرا کنند و ناچار یا پول پیش پرداخت ایران را عودت می دهند و یا حاضرند محصولی مشابه اس 300 یا کالایی دیگر معادل آن قیمت به ایران بپردازند.

تهران همچنان صبر پیشه کرد تا بلکه روس ها از صرافت انصراف بیفتند اما درست مقارن با روزهایی که ترکیه موافقت خود را با استقرار سامانه دفاع موشکی ناتو در خاک کشورش اعلام کرد، از مسکو نیز خبر رسید که پول ایران در حسابش ریخته شده و می تواند آن را برداشت کند.

کار اس 300 یکسره شد اما داستانش همچنان باقی است. چند روز بعد از آن ماجرا علی اکبر صالحی به صراحت اعلام کرد که شکایتی از جانب ایران درباره امتناع روسیه از تحویل موشک اس ۳۰۰ به دادگاهی در پاریس ارائه شده و وزارت خارجه این موضوع را با جدیت پیگیری می‌کند.

صالحی با بیان اینکه وزارت خارجه با احضار سفیر روسیه اعتراض خود را نسبت به امتناع روسیه از تحویل سامانه موشکی اس ۳۰۰ اعلام کرده است، گفت: گنجاندن این موضوع در محورهای سخنان مقامات ایران در دیدار با همتایان روسی از دیگر اقدام‌های این وزارتخانه بوده است.

وی افزود: طرف روسی برای منصرف کردن ایران از پیگیری طرح دعوی که در پاریس در حال برگزاری است، پیشنهادهای مختلفی را ارائه کرده است. اما وزارت خارجه از مواضع اصولی خود عقب نمی‌نشیند.

صالحی این را هم گفت که وزارت امور خارجه با همکاری وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح اقدام‌های لازم را در پرونده تحویل موشک اس ۳۰۰ انجام داده و غرامت‌هایی نیز دریافت کرده است.

متعاقب اعلام شکایت ایران از روسیه به خاطر لغو یکطرفه قرارداد فروش اس 300 به تهران، سرگی لاوروف وزیر خارجه روسیه واکنش نشان داد و در سخنان نسبتا تندی عنوان کرد که ایران در این زمینه کاری از پیش نخواهد برد چرا که هیچ مستند قانونی برای طرح چنین شکایتی در اختیار ندارد.

به هر شکل موشک های اس 300 نه تنها به ایران نیامدند بلکه باعث شدند تا رودربایستی های چند ساله تهران و مسکو که در موضوعات مختلفی چون قطعنامه های شورای امنیت، راه اندازی نیروگاه بوشهر و موشک های اس 300 وجود داشت، به پایان برسد و دو کشور دلخوری خود را در قبال یکدیگر به صورت علنی بیان کنند و حتی کار را به شکایت و دادگاه بکشانند. البته روس ها در ماه های گذشته طرحی را برای حل مسئله هسته ای ایران پیشنهاد داده و رفت وآمدهایی را بین مقام های دو کشور سبب شده بودند، که این حرکت و طراحی نیز هنوز به جایی نرسیده و اساسا کلید نخورده است.