شکست دیوار جدایی در قبرس، آرزو یا واقعیت
اهمیت مذاکرات کنونی رهبران دو بخش یونانی و ترک نشین قبرس بیشتر از آن جهت است که هر دو سال 2008 را سال نهایی و مهمی برای کسب نتیجه پیرامون حل و فصل بحران کهنه قبرس اعلام کرده اند و خاطر نشان کرده اند که چنانچه مذاکرات به نتیجه ای نرسد امکان تکرار تجربه کوزوو در قبرس وجود دارد.
پس از گذشت نزدیک به 50 سال از ایجاد دیوار حائل بین دو بخش یونانی و ترک نشین قبرس و جدایی مردم قبرس از یکدیگر ، سمبل این واقعه تاریخی و تلخ (واقع در خیابان فرعی لوکماجی در انتهای خیابان لدرای نیکوزیا ) برچیده شد و کارگران یونانی و ترک با نظارت مقامات محلی از هر دو سو، دیوار 3 متری که از سال 1964 ساخته شده بود را تخریب کرده و با سرعت مسیر میان دو بخش را آسفالت کردند.
توضیح عکس: دیمیتریس کریستوفیاس و محمد علی طلعت
هنگامیکه کار آنان به اتمام رسید مقامات بلند پایه دو بخش یونانی و ترک و جمعیت انبوهی که در دو سوی خط حائل نظاره گر موضوع بودند به امید آینده ای توام یا صلح و آرامش جشن باشکوهی را برگزار کردند. این دیوار ششمین گذرگاهی است که از سال 2003 به این طرف، بر اساس مذاکرات کمیسیونهای کارشناسی دو طرف، بین دو بخش گشوده شد اما اهمیت زیاد آن این است که این نقطه بعنوان سمبل جدایی دو بخش مطرح بود.
پیشینه تاریخی
در زمان استقلال قبرس در سال 1960 و بر اساس قانون اساسی این کشور، توازن مشخصی بین دو جامعه یونانی و ترک نشین قبرس مشخص (70% یونانیها و 30% ترکهای ساکن قبرس) شد و سه کشور انگلیس ، ترکیه و یونان نیز بعنوان کشورهای حافظ صلح قبرس مطرح شدند. این مرزبندی و تقسیم قدرت از ابتدا موجب اعتراض یونانی های افراطی شد که به سهم 30% ی ترکها در تقسیم قدرت معترض بودند و آن را تبانی بین انگلیس و ترکیه قلمداد می کردند. این اعتراض ها کم و بیش شدت گرفت و منجر به قتل عام مردم ترک در دسامبر 1963 از سوی افراطیون یونانی قبرس شد.
در آن زمان ترکیه ، مقامات یونانی قبرس را متهم به نادیده گرفته شدن حقوق مسلم ترکهای قبرس کرد. در 15 فوریه سال 1964 نمایندگان انگلیس و قبرس از شورای امنیت خواستند تا به بحران داخلی قبرس رسیدگی کند. در آن زمان تلاشهای زیادی برای حل و فصل منازعات داخلی قبرس صورت گرفت اما کلیه تلاشها با شکست و عدم موفقیت همراه بود، بنابر این شورای امنیت در تاریخ 4 مارس سال 1964 میلادی با صدور قطعنامه 186 خواستار تشکیل و استقرار نیروهای حافظ صلح این سازمان در خطوط مرزی بین دو جامعه یونانی و ترک نشین قبرس شد تا از توسعه درگیریها جلوگیری کند.
این نیروها با هدف تلاش برای حل و فصل منازعات داخلی قبرس و اعاده نظم و آرامش در قبرس مستقر شدند و دیوار حائل و یا خط سبز میان دو بخش ایجاد شد و دو بخش یونانی و ترک نشین قبرس به صورت عینی از یکدیگر جدا شدند. این خط حائل به طول تقریبی 180 کیلومتر کل جزیره قبرس را به دو نیمه شمالی و جنوبی تقسیم کرده است و شامل3% از کل مساحت این جزیره است .این خط حائل در کمترین عرض خود در حدود 20 متر و در بیشترین عرض به 7 کیلومتر می رسد. پستهای دیده بانی و کنترل نیروهای حافظ صلح در کل این خط حائل بالغ بر 151 پایگاه است و گشتهای هوایی و زمینی نیز علاوه بر این پایگاهها دائما در حال اجرا و انجام است.
مذاکرات رهبران دو بخش
با گذشت نزدیک به 10 سال از جدایی دو بخش از یکدیگر رئوف دنکتاش، رهبر ترکهای قبرس در سال 1983 دولت بخش ترک نشین را در شمال قبرس تاسیس کرد و از آن تاریخ تا سال 2002 با وساطت سازمان ملل متحد مذاکرات متعددی بین رهبران دو بخش انجام شد تا زمینه اتحاد و یکپارچگی مجدد قبرس فراهم شود.
آقای دنکتاش بعنوان مسئول مذاکره کننده با مقامات یونانی قبرس بود اما پس از آنکه کوفی عنان، دبیر کل سازمان ملل طرح صلح قبرس (که در واقع پنجمین طرح صلح وی بود) را ارائه کرد و درخواست برگزاری رفراندوم در دو بخش قبرس را در ارتباط با طرح صلح نمود، آقای دنکتاش با مخالفت با طرح صلح مذکور از ادامه مذاکره اجتناب کرد و محمد علی طلعت، رئیس جمهور فعلی بخش ترک نشین که در آن زمان نخست وزیری این بخش را بر عهده داشت به عنوان مسئول مذاکره کننده با مقامات یونانی قبرس انتخاب شد. بنابر این پس از گذشت نزدیک به 28 سال آقای دنکتاش از صحنه قدرت کناره گیری کرد و آقای طلعت بعنوان رهبر بخش ترک نشین قدرت را به دست گرفت.
رفراندوم سراسری در تاریخ 24 آوریل سال 2004 برگزار شد و نزدیک به 76% مردم یونانی قبرس با این طرح مخالفت کردند و 65% مردم ترک نشین قبرس با طرح دبیر کل اعلام موافقت کردند. با توجه به عدم اجماع ، دبیر کل طرح خود را شکست خورده اعلام کرد و تصریح نمود تا زمانیکه در پست دبیر کلی سازمان ملل فعالیت می کند دیگر مذاکرات قبرس را پیگیری نخواهد کرد.
پس از آنکه بان گی مون به عنوان دبیر کل جدید سازمان ملل منصوب شد، تلاشهای مجددی برای اعاده مذاکرات رهبران دو جامعه یونانی و ترک نشین قبرس انجام گرفت و این تلاشها با توجه به سرسختی آقای پاپادوپولس رئیس جمهور قبلی دولت قبرس به نتایج مطلوب نرسید. متعاقب برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در بخش یونانی نشین و انتخاب دیمیتریس کریستوفیاس بعنوان رئیس جمهور جدید قبرس امیدهای تازه ای برای انجام مذاکرات بین رهبران دو جامعه قبرسی پدید آمد.
اهمیت مذاکرات کنونی دیمیتریس و طلعت، رهبران دو بخش یونانی و ترک نشین قبرس بیشتر از آن جهت است که هر دو (و طرفهای ذینفع) سال 2008 را سال نهایی و مهمی برای کسب نتیجه پیرامون حل و فصل بحران کهنه قبرس اعلام کرده اند و خاطر نشان کرده اند که چنانچه در سال جاری مذاکرات فی مابین به نتیجه ای نرسد امکان تکرار تجربه کوزوو در قبرس وجود دارد.
هر چند دیمیتریس و طلعت در اوایل فروردین ماه برای اولین بار با یکدیگر ملاقات کردند و بر استمرار مذاکرات و حل و فصل بحران قبرس تاکید نمودند و بازگشایی خیابان لدرا را نیز بعنوان نتیجه مذاکرات به مردم ارائه نمودند اما باید اذعان کرد که از آغاز بحران قبرس این طرفهای ذینفع مسئله قبرس بودند که تحولات و وقایع این کشور را بر اساس منافع خود شکل دادند و تا زمانیکه این کشورها منافع مورد نظر خود را از قبل قبرس کسب ننمایند توافق و حل مسئله قبرس زیاد در دسترس جلوه نمی نماید.
نظر شما :