سهم ایران از میادین مشترک نفت و گاز چقدر است؟

 ایران با کشورهای همسایه خود حداقل ۲۸ میدان نفت و گاز مشترک دارد. میدان پارس جنوبی، بزرگترین میدان نفتی گاز ایران که حاوی مقادیر قابل توجهی نفت نیز می باشد با کشور قطر مشترک است. ناصر سودانی نائب رئیس کمیسیون انرژی مجلس در ۱۲ تیر طی مصاحبه ای با روزنامه «قدس» از برداشت ۹ برابری کشورهای همسایه از میدانهای مشترک نفت و گاز خبر داد.

 عبدالمحمد دلپریش مدیر برنامه ریزی شرکت ملی نفت ایران نیز روز دوشنبه در گفتگو با خبرگزاری مهر گفته است که هم اکنون قطر از میدان مشترک هیدروکربوری «پارس جنوبی» روزانه ۴۵۰ هزار بشکه نفت تولید می کند، اما ایران حداقل تا دو سال آینده منتظر ساخت یک فروند کشتی اف.پی.اس.او (شناور فرآوری، تولید، ذخیره و تخلیه نفت) توسط چین و فروش آن به ایران است، چرا که تکمیل مراحل توسعه فاز اول لایه نفتی پارس جنوبی در گروی ساخت و تحویل این کشتی است. خبرگزاری های ایران ۶ سپتامبر با عنوان «نروژ در پارس جنوبی نقره داغ شد» گزارش کردند که شرکت ملی نفت ایران با «کنار گذاشتن» یک شرکت نفتی نروژ، قراداد ۲۶۰ میلیون دلاری خرید کشتی «اف.پی.اس.او» را با یک شرکت چینی برای توسعه میدان مشترک لایه نفتی پارس جنوبی امضا کرده است.

 پارس جنوبی، بعنوان بزرگترین میدان گازی ایران با در اختیار داشتن نیمی از ذخایر ۳۳ تریلیون متر مکعبی گاز، همچنین ذخایر عظیم نفتی را نیز در دل دارد. این میدان به ۲۹ فاز گازی تقسیم شده است که تاکنون ۸ فاز آن به بهره برداری رسیده، فازهای ۹ و ۱۰ بصورت ناقص راه اندازی شده است. قطر به عنوان شریک ایران در پارس جنوبی معادل ۱۷ فاز گازی پارس جنوبی را بهره برداری کرده است. قرارداد توسعه لایه نفتی میدان گازی پارس جنوبی میان شرکت ملی نفت ایران و شرکت توسعه پترو ایران به عنوان پیمانکار در اسفند ۱۳۸۳ و به مبلغ ۲۵۵ میلیون دلار امضا شده بود. ایران امیدوار است که دریافت کشتی اف.پی.اس.او از چین و تکمیل پرژه در فاز نخست از ناحیه A این میدان (حداقل تا ۲ سال اینده) ۳۵ هزار بشکه (۸ درصد تولید کنونی قطر) نفت تولید کند. میادین نفتی ایران و عراق ایران و عراق حداقل پنج میدان مشترک نفتی دارند. هم اکنون دولت بغداد توسعه اکثر میادین مشترک نفتی با ایران همچون نفتخانه، بدره، مجنون، سندباد، فکه، اوقیراب، هویزه و بحر عمر را آغاز کرده است. عراق در نظر دارد تا هفت سال آینده تولید نفت خود را به ۱۲ میلیون بشکه در روز برساند. مسعود جباری، مدیر هماهنگی و نظارت بر تولید نفت و گاز شرکت ملی نفت ایران ۱۲ شهریورماه اعلام امیدواری کرده بود که ایران و عراق با راه اندازی شرکتهای مشترک، میادین نفتی مشتر میان دو کشور را بهره برداری کنند. قبل از این نیز،ایران از تشکیل شرکت های مشترک نفتی با کویت و عراق خبر داده بودند که هیچگاه از طرف عراق و کویت تایید نشد. نهایتا، رستم قاسمی وزیر نفت ایران روز دوشنبه در نشست اتاق بازرگانی ایران اذعان داشت که عراقی ها خواستار سرمایه گذاری ایران برای توسعه در میادین مشترک و به منظور برداشت مساوی از این میادین هستند. بگفته وی، اگر ایران پول داشت که میادین مشترک را توسعه دهد دیگر نیاز به مشارکت با عراق نبود.

آقای قاسمی تاکید کرد که برای توسعه میادین مشترک نفتی با عراق ظرفیت تولیدی که در بخش ایرانی دیده شده است کمتر از بخش عراقی بوده و از این رو باید با سرمایه گذاری بیشتر توسعه این میادین با شتاب دنبال شود. عراق از میدان های مشترک با ایران روزانه ۲۹۵ هزار بشکه نفت تولید می کند و با چندین شرکت معتبر بین المللی نفت قرارداد بسته است، درحالی که تولید ایران از این میادین ۱۳۰ هزار بشکه نفت است و شرکتهای معتبر بین المللی از انعقاد قرارداد با ایران تحت تحریم سرباز می زنند. طبق قانون بودجه هدفمندسازی یارانه ها، دولت احمدی نژاد باید از درآمدهای ناشی از حذف یارانه ها (۵۴ میلیارد دلار)، بیست درصد (معادل ۱۱ میلیارد دلار) به بخش صنعت، منجمله توسعه میادین نفت و گاز خرج کند، اما با گذشت نیمی از سال جاری شمسی، دولت احمدی نژاد روز پنج شنبه، ۲۲ سپتامبر، اختصاص ۱۱ میلیارد دلار مجموعا به بخش صنعت، مترو، توسعه میادین نفت و گاز و … را تصویب کرد. «بودجه ای برای اکتشاف و تولید گاز در خزر نداریم» کمبود بودجه ایران فقط منحصر به میادین مشترک در مناطق جنوبی نیست.

اخیرا عماد حسینی سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرگزاری فارس اظهار داشت که پروژه های لرزه نگاری، اکتشاف و حفاری ایران در دریای خزر با مشکلات مالی مواجه شده است. بگفته وی، دامنه این مشکلات مالی حتی به پیمانگاران و کارمندان پروژه ها نیز رسیده است. وی اظهار ناراحتی کرده است که ایران تاکنون نتوانسته از دریای خزر نفت وگاز استخراج کند و گفته است که هنوز برای این مشکل چاره ای اندیشیده نشده است. ایران می‌گوید که در آب‌های تحت مالکیت خود ۴۶ ساختار هیدروکربوری کشف کرده است، اما با توجه به این که ایران فن‌آوری تولید نفت و گاز در آب‌هایی با عمق بالای هزار متر را ندارد و شرکت‌های خارجی نیز به خاطر تحریم‌های بین‌المللی ریسک همکاری با ایران را به جان نمی‌خرند، اقدامات ملموسی در جهت بهره‌برداری از منابع انرژی خزر نتوانسته انجام دهد. این درحالی است که ترکمنستان برای اولین بار در سال ۲۰۱۱ از آبهای تحت مالکیتش در خزر موفق به تولید گاز و نفت شد و به این ترتیب، ایران تنها کشور حاشیه خزر است که از منابع انرژی این دریا بی بهره مانده است.
منبع: رادیو فردا