ایران از تقابل با اعراب در فلسطین بپرهیزد

از بیست سپتامبر یعنی سه شنبه آینده محمود عباس رهبر تشکیلات خودگردان فلسطین در 66 مین مجمع عمومی سازمان ملل بحث به رسمیت شناخته شدن فلسطین و عضویت در مقام  صد و نود و چهارمین عضو را آغاز می کند. فلسطین برای شناسایی به عنوان عضو رسمی و برخورداری از کرسی در این سازمان باید دو سوم آرا را به دست آورد که تشکیلات خودگردان فلسطین ادعا می کند آن را در اختیار دارد . برخی منابع می گویند که دولت های اروپایی با وجود موافقت لفظی در روز جلسه حضور نخواهند یافت که همین مساله می تواند برای فلسطینی ها دردسر ساز شود. در این میان برخی معتقدند که فشارهای غرب می تواند به عقب نشینی محمود عباس منتهی شود. یکی از این موارد بحث کمک های مالی واشنگتن به فلسطین در سال است که می تواند برگ فشار مهمی بر تشکیلات خودگردان باشد.

مشکل اصلی در این قضیه مشکلات ریشه دار تاریخی و مورد اختلاف است که  نخستین مورد آن بحث مرزهای 1967 است. از سال  1967 سرزمین فلسطین کم و بیش  به این سبک و سیاق جغرافیایی است که ما در حال حاضر شاهد آن هستیم. در حال حاضر 46 درصد از کرانه باختری را اسرائیلی ها در اختیار دارند و قصد تحویل دادن و یا کاستن از آن را هم ندارند. در این میان دیوار حایلی هم وجود دارد که از مناطقی عبور کرده و شهرک های یهودی نشین را امن کرده است در اطراف بیت المقدس شرقی هم عملا اختیار زمین در دست اسرائیل است.

این کارشناس مسائل خاورمیانه  در ادامه به اصرار امریکایی ها برای مذاکره اشاره می کند و می گوید: امریکایی ها خواهان حل قضایایی نظیر پایتختی بیت المقدس با مذاکره هستند. در سال 1993 بر اساس توافقنامه اسلو دو طرف مواضعی را اتخاذ کردند که عقب نشینی از غزه را شامل می شد. دوره انتقالی 5 ساله ای هم در نظر گرفته شد که بر اساس آن  به تدریج اسرائیلی ها از سرزمین های متعلق به فلسطینی ها خارج شوند. این بحث ها تا زمان بیل کلینتون و سال 1999 ادامه داشت. بر اساس توافق دو طرف تا سپتامبر 2000 کشور فلسطین باید تشکیل می شد. این مذاکرات عملا به مساله ای ختم شد که مولود هیچ گونه توافقی نبود. به تبع این شکست شارون در آن دوران سایر مناطق را هم اشغال کرد و هیچ گونه از طرح ها نظیر اسلو رنگ واقعیت به خود ندیدند.

سفیر سابق ایران در لبنان در خصوص مواضع عربی در قبال فلسطین می گوید: در فلسطین دو نوع حاکمیت وجود دارد : حماس و فتح. حماس در ابتدای آغاز این بحث خوش بین بود و تحلیل ها هم حاکی از این بود که حماس از این موضع فتح استقبال خواهد کرد. اکنون اما حماس مخالفت خود را با این ماجرا اعلام کرده است . حماس معتقد است که فلسطین برگه ای در اختیار ندارد و همین مساله در نهایت به ضرر فلسطین خواهد بود. حماس که کنترل نوار غزه را در اختیار دارد معتقد است که با شناسایی رسمی سرزمین موجود دیگر هیچ فلسطینی نمی تواند بر مرزهای سال 48 ادعایی داشته باشد. دلیل دوم هم این است که با این بحث بازگشت آوارگان سال 1948 هم به اغما خواهد رفت و آوارگان هیچ گونه حقی برای بازگشت نخواهند داشت .

ایرانی با اشاره به تهدید امریکا به وتوی این طرح می افزاید : بان کی مون دبیر کل سازمان ملل  از اعلام این مساله حمایت  و اتحادیه اروپا هم موافقت خود را اعلام کرده و البته فرانسه اندکی محافظه کارانه با آن برخورد کرده است . اتحادیه عرب هم در ظاهر امر با یک بیانیه موافقت خود را اعلام کرده اما در این ساختار هم سوری ها، اردنی ها و لبنانی ها مواضع متفاوتی هم داشته اند. در سوریه مساله جولان وجود دارد و دمشق اعتقاد دارد که اگر مساله فلسطین به جایی برسد، بحث جولان ناکام می ماند و بر همین اساس اعتقاد دارد تمام مخالفت های عربی را باید در یک بسته جا داد. لبنانی ها هم تا حدی نظر سوری ها را دنبال می کنند و به بسته ای شدن این مشکلات اعتقاد دارند. اردنی ها به چند دلیل نگران بحث شناسایی فلسطین هستند:

1.    بحث جغرافیایی : اداره مسجد الاقصی در اخیتار دولت اردن است. با طرح تصویب شناسایی اردن باید تمام اختیارات را واگذاری کند

2.    منافع سیاسی : فلسطینی ها در حال حاضر به اردنی ها نیاز دارند و محمود عباس همواره مشورت اردنی ها را دارد . در شرایطی که کشور مستقل فلسطین تشکیل شود فلسطین و اردن در معادلات سیاسی به یک چشم دیده خواهند شد و اردن وزنه بالاتر را از دست خواهد داد.

3.    دغدغه امنیتی : بعد از تشکیل کشور مستقل فلسطینی بسیاری از آوارگان که بیشترین تعداد آنها در اردن هستند به فلسطین بار می گردند و این مساله می تواند تهدید جدی برای اردن باشد.

این تحلیل گر مسائل منطقه نگرانی های اسراییل را به دو دسته بلند و کوتاه مدت تقسیم می کند و می گوید:  در نگاهی کوتاه مدت هیجان ها و اغتشاش های احتمالی داخل فلسطین می تواند به درگیری با شهرک نشین ها و نیروهای نظامی مستقر در کرانه باختری و شکیل گیری انتفاضه ای دیگر منتهی شود. در دراز مدت هم اسرائیلی ها مباحث حقوقی را مطرح می کنند و بیم این را دارند که این شناسایی دست فلسطینی ها را برای مانورهای سیاسی و حقوقی بیشتر باز بگذارد.

سفیر سابق ایران در اردن با مطرح کردن بحث موضع ایران در قبال شناسایی کشور فلسطین می گوید: وزارت مور خارجه هنوز تصمیم خاصی برای حمایت از یا مخالفت با این طرح نگرفته است. اما رئیس جمهوری ایران در روز قدس ، شناسایی فلسطین را گامی برای آزادی کل فلسطین خواندند. این موضع گیری واکنش هایی را از سوی تشکیلات خودگردان داشت و بیانیه ای در مقام پاسخ صادر شد و موضع ایران را دوگانه دانستند. در این بیانیه  فلسطینی ها این موضع را تخریبی خواندند و نه حمایتی . در حال حاضر یک بحث عدم شرکت ایران در نشست در روز رای گیری است. مخالفان ادعا می کنند که ایران باید از برخورد احساسی حذر کند و توجه داشته باشد که این حرکت فلسطینی ها بیشتر ژستی سیاسی  است و ایران نباید خود را در تقابل با جهان عرب و فلسطین قرار دهد. در این میان برخی هم به حمایت ترک ها اشاره می کنند و استدلال  می کنند که ترک ها در حال ربودن گوی محبوبیت از ایران در این وادی هستند. بر اساس نظرسنجی های انجام گرفته در غزه هم مردم موافق این شناسایی هستند و مخالفت ایران می تواند به ضرر این کشور تمام شود.

ایرانی سخنان خود را با اشاره به وجود دو دیدگاه  خوش بینانه و بدبینانه در خصوص تلاش های فلسطین برای برخورداری از کرسی در سازمان ملل به پایان می رساند:

نگاه خوش بینانه: فلسطینی ها این فرصت را با توجه به شرایط اخیر بسیار طلایی می دانند و اعتقاد دارند که این شناسایی باب فعالیت های حقوقی فلسطین را باز و دست اسرائیل را می بندد.

بدبینانه: مخالفان اعتقاد دارند که فلسطینی ها عملا چیزی را به دست نمی آورند . چرا که بلندی های جولان هنوز در اشغال اسرائیل است و اسرائیل به زیاده روی های خود ادامه خواهد داد. این طیف فلسطین آتی را عاری از هر ابزاری برای مانور دادن دانسته و اعتقاد دارند که نبود ابزارهای سیاسی لازم می تواند فلسطین را همچنان نیازمند به اسرائیل و امریکا نگاه دارد.