ترکیه مزاحم ایران می‌شود؟
این تحلیلی است که سایت شبکه خبری روسیه الیوم در یادداشتی به نقل از روزنامه ایزویستیا در وب‌سایت خود منتشر کرده است. منابع آگاه می‌گویند، ترکیه بیش از پیش خود را آماده برخوردهای شدیدتر با دمشق کرده به گونه‌ای که تا کنون سابقه نداشته آنکارا چنین مواضع شدید و حتی خصمانه و تهدید‌آمیزی علیه سوریه اتخاذ کرده باشد. کارشناسان می‌گویند، ترکیه به هیچ وجه خود را آماده اتخاذ چنین مواضعی نکرده بوده و عموما مواضعی که در برابر سوریه می‌گیرد عجولانه و لحظه‌ای است.
در همین رابطه عبدالله گل، رئیس جمهوری ترکیه در سفر خود به عربستان به اطلاع ملک عبدالله، پادشاه این کشور رسانده است که ترکیه آمادگی دارد رهبری جریان‌های سیاسی که بتواند جایگاه تاریخی و جغرافیایی واقعی ترکیه را نشان دهد، بر عهده بگیرد. کارشناسان عقد قراردادهای کلان اقتصادی ترکیه با کشورهای عربی به ویژه کشورهای شورای همکاری خلیج فارس که در خلال سفیر اخیر رئیس جمهوری ترکیه به ریاض و در حاشیه مذاکراتش درباره سوریه مجددا بر آن تاکید کرد را در همین راستا می‌دانند. اما آیا این بدان معنا است که ترکیه با عقد چنین قراردادهایی و پیمودن راهی جدای از راه ایران قصد دارد برای نفوذ منطقه‌ای ایران مزاحمت ایجاد کرده و کشورهای عربی را به حمایت از خود در برابر ایران تحریک کند؟
رودیک اسکوژین، رئیس کمیسیون دائمی مجلس فدراتیو روسیه در اتحادیه پارلمانی آسیا در این باره می‌گوید: «به ذهن‌ها این گونه مبادرت شده است که ترکیه به دنبال رهبری منطقه است و در عین حال به منافع و مصالح سنتی تهران نیز بسیار توجه می‌کند. اما آنچه سبب شده که این گونه به نظر برسد که ترکیه در روزهای اخیر نسبت به مصالح ایران به ویژه در قبال سوریه بی‌توجه جلوه داده شود نظرسنجی‌های اخیری است که نشان می‌دهد جایگاه ایران در افکار عمومی منطقه کاهش یافته و در مقابل به جایگاه ترکیه در منطقه افزوده شده است.»
با این حال برخی کارشناسان معتقدند که نفوذ هر کدام از این دو کشور در منطقه اساسا با یکدیگر فرق می‌کند. تهران به مدد بهره‌برداری‌اش از انرژی هسته‌ای و پافشاری به برخورداری از آن و پی گرفتن سیاست مقاومت در برابر امریکا و اسرائیل توانسته در بسیاری از مسائل در مقایسه با ترکیه از نفوذ بیشتری در منطقه برخوردار باشد و این مسئله از اهمیت هم‌پیمانی‌هایش در منطقه نمی‌کاهد، ایران همچنین کشورهای بسیار دوست و نزدیکی مثل سوریه، عراق، حزب الله و حماس را در کنار خود دارد که از متحدان مهمش در منطقه محسوب می‌شوند.
دمیتری بالوف، کارشناس مرکز مطالعات خاورمیانه سن‌پترزبورگ نیز در این باره می‌گوید: «ایران می‌تواند تاثیرگذاری بیشتری در کشورهای منطقه داشته باشد، از جمله می‌تواند بر جریان‌های اسلامی قدرتمند منطقه اثرگذار باشد، مثلا در مصر که از جریان‌های اسلامی آن حمایت می‌کند. این یک مزیتی برای ایران در برابر ترکیه است، چرا که ترکیه همه تلاشش را بر این گذاشته که میان اندیشه اسلامی معتدل حزب عدالت و توسعه با سکولاریسم تاکید شده در قانون اساسی خود به یک نتیجه مشترک برسد و به همین دلیل برای این که سکولارها را از خود نرنجاند نمی‌تواند بسیاری از کارها را انجام دهد در حالی که ایران چنین محدودیت‌هایی ندارد.»
وی همچنین می‌گوید: «اگر تحلیل عمیقی از وضعیت جاری در منطقه داشته باشیم به روشنی در می‌یابیم که تهران و آنکارا می‌توانند همکاری‌های دو جانبه بسیار نزدیکی با یکدیگر داشته باشند. هیچ چیزی وجود ندارد که به ما ثابت کند ایران و ترکیه قصد رویارویی با یکدیگر را دارند یا سیاست‌هایشان در نهایت به چنین نقطه‌ای ختم می‌شود. اگر چه ترکیه برای ایران در بسیاری از موارد از جمله کمک‌رسانی به حزب الله مزاحمت‌هایی ایجاد کرده است.»
برخی از تحلیلگران نیز بر این اعتقادند که ایران و ترکیه دو همسایه هم‌مرز با هم هستند که مصالح مشترک باعث می‌شود که در حفظ امنیت منطقه‌ای به ویژه در بحث امنیت انرژی با یکدیگر همکاری کنند. هر دو کشور از امکانات بالقوه تاثیرگذاری بر منطقه برخوردارند و همکاری میان آنها می‌تواند مکمل یکدیگر باشد.
نظر شما :