مذاکرات فتح و حماس جدی شد؟

بر اساس گزارشات واصله ظاهرا در نشست روز یک شنبه بر محور آزادی بازداشت شدگان دو طرف توافق و تفاهم صورت گرفته است که این امری مثبت و گامی‌رو به جلو محسوب می‌شود. چرا که بی توجهی به این پرونده قبلا از سوی جنبش حماس به عنوان عدم جدیت فتح در مصالحه مطرح گردیده بود. کما این که در مورد صدور گذرنامه دولتی فلسطینی برای اهالی غزه و جزئیات آن نیز ظاهرا توافقاتی صورت گرفته است.

اما مذاکره بر سر سه موضوع اساسی دیگر که شامل فعال سازی سازمان آزادی بخش فلسطین، تشکیل دولت انتقالی با چهره‌های مستقل و تشکیل کمیته انتخابات است، به بعد از ماه مبارک رمضان موکول شده است.

واقع قضیه این است که هر سه موضوع اشاره شده، به دلیل اهمیت آن می‌تواند عامل توقف مصالحه و ایجاد چالش جدیدی بین دو گروه باشد. به عبارت دیگر چنان چه هر دو جریان فتح و حماس اراده جدی برای پایان دادن به اختلافات و یافتن راه حلی واقعی برای آینده فلسطین داشته باشند، نیازمند تنازل نسبی هر یک از دو طرف خواهد بود. سهم جنبش فتح که تقریبا تمام نقاط کلیدی و مناصب اصلی دولت فلسطینی را در اختیار دارد بیشتر از حماس است. حماسی‌ها معتقدند زمانی که ریاست خودگردان از محل کرانه غربی انتخاب شده، نخست وزیر آینده باید از نوار غزه باشد. در حالی که محمود عباس بر ریاست سلام فیاض بر دولت فلسطین اصرار دارد. این مسئله از سوی حماس قابل پذیرش نیست. یا در بحث سازمان آزادی بخش، که بالاترین مرجع قانونی فلسطینی‌ها در مراجع بین المللی است،‌ حماس حضور ندارد و خواستار مشارکت در این سازمان که حق تمام گروه‌های فلسطینی است می‌باشد. حال با ورود حماس به سازمان مذکور و دسترسی به برخی مناصب در آن سازمان به دلیل جایگاه این جنبش در صحنه مردمی‌فلسطین، تصمیمات مهم صادره که نیاز به رایی اجماعی دارد، با چالش مواجه خواهد شد. به ویژه آن چه مربوط به توافق با رژیم صهیونیستی است.

این مشکل در حل مسائل مربوط به تشکیل نیروهای امنیتی آینده فلسطین شاید بیشتر از محورهای دیگر باشد. چرا که هم غربی‌ها و هم اسرائیل نسبت به آن حساسیت زیادی دارند و اجازه نمی‌دهند نیروهای حماس مناصب امنیتی دولت فلسطینی را در اختیار داشته باشد.

به هر حال باید منتظر بود تا در آینده نزدیک علاوه بر دور جدید نشست فلسطینی‌ها با یک دیگر، شاهد نتایج بحث به رسمیت شناختن دولت مستقل فلسطینی در سازمان ملل در ماه سپتامبر نیز باشیم. ظواهر امر حکایت از طرح موضوع در مجمع عمومی‌دارد. اما شرط خودگردان فلسطینی برای باز پس گرفتن در خواستش، پذیرش آغاز مذاکره از سوی رژیم صهیونیستی همزمان با توقف شهرک سازی است. این شرط هنوز می‌تواند مجالی برای تلاش ایالات متحده امریکا به منظور به تاخیر انداختن طرح درخواست فلسطینی‌ها در سازمان ملل فراهم سازد تا با شکل گیری مذاکراتی صوری، فعلا بحث شناسایی به بعد موکول گردد.

اما در عین حال باید گفت فلسطینی‌ها با در اختیار داشتن موافقت بیش از صد و بیست کشور عضو سازمان ملل و حمایت اغلب دولت‌های اروپایی، برگه خوبی برای اقدام خود در اختیار دارند. گفته می‌شود اسرائیلی‌ها نیز برای جلوگیری از تظاهرات مردمی‌فلسطینیان چه در کرانه و چه در داخل سرزمین‌های 1948،‌که احتمالا پس از طرح موضوع در سازمان ملل انجام خواهد شد، تمهیداتی در نظر گرفته اند.

در کنار این موضوع مشکلات داخلی اسرائیل ناشی از اعتراضات یومیه مردمی‌که در مناطق مختلف و شهرهای بزرگ این رژیم، هر روز گسترده تر می‌شود، چالش دولت نتانیاهو را در برخورد با موضوع شناسایی دولت فلسطین افزایش داده است.