جنگ قدرت در عربستان کلید خورد

دیپلماسی ایرانی: با تعیین عبدالعزیز بن عبدالله بن عبدالعزیز، پسر پادشاه عربستان به سمت معاونت وزارت امور خارجه عربستان با حفظ تفویض اختیارات وزیر امور خارجه، توسط ملک عبدالله، پادشاه این کشور دعوای قدرت در عربستان رسما کلید خورد.

پیش از این گفته می‌شد که ترکی فیصل، سفیر سابق عربستان در بریتانیا و ایالات متحده که در حال حاضر پرونده‌های امنیتی عربستان را هدایت می‌کند، وزیر امور خارجه عربستان خواهد شد که با انتخاب عبدالعزیز بن عبدالله احتمال رسیدن وی به وزارت امور خارجه به محاق رفت و بدین ترتیب پادشاه آغاز انتصاب نسل دوم شاهزادگان را برای مناصب عالی کشور کلید زد.

این در حالی است که ترکی فیصل سفرهای خارجی خود را آغاز کرده بود و با ایجاد فضای مطبوعاتی برای خود در میان رسانه‌های خارجی تلاش داشت تا خود را به عنوان وزیر امور خارجه جدید عربستان و کسی که قرار است جانشین سعود الفیصل، وزیر خارجه به شدت بیمار و فرتوت عربستان شود، جا زند.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی میدل‌ایست‌ آنلاین، چند روز پیش نیز به دستور پادشاه امیر سعود بن نایف بن عبدالعزیز پسر نایف بن عبدالعزیز، وزیر کشور به سمت معاون این وزارت‌خانه منصوب شد تا وزارت کشور و سازمان‌های امنیتی وابسته به آن در قبضه نایف باقی بماند.

چند ماه پیش نیز متعب، دیگر پسر ملک عبدالله پادشاه عربستان به سمت ریاست گارد ملی و عضو شورای وزیران انتخاب شده بود.

همچنین پیش‌بینی می‌شود ظرف روزهای آینده، انتصاب‌های جدیدی در وزارت دفاع و هوایی که در حال حاضر در اختیار امیر سلطان بن عبدالعزیز، ولیعهد عربستان که مبتلا به بیماری سرطان است و حتی در روزهای گذشته خبر فوت او منتشر شده بود، صورت بگیرد. وی که 82 سال سن دارد در حال حاضر برای پیگیری درمانش در ایالات متحده امریکا به سر می‌برد و نمی‌تواند به مسئولیت خود در پست‌های تعیین شده، بپردازد.

منابع نزدیک به ریاض می‌گویند که احتمالا در طول ماه مبارک رمضان که هر ساله به طور سنتی پادشاه از ریاض به مکه می‌آید، انتصاب‌های تازه‌ای در دستگاه هیئت حاکمه توسط پادشاه صورت خواهد گرفت تا از یک سو جنگ قدرت در عربستان رنگ و بوی تازه‌ای به خود بگیرد و از سوی دیگر پادشاه اراده خود را بر مخالفان و کسانی که برای پست‌های حکومتی دندان تیز کرده‌اند، تحمیل کند.

جانشینان احتمالی سعود الفیصل

سعود الفیصل از 1975 وزیر امور خارجه عربستان است. وی این روزها از بیماری و کهولت به شدت رنج می‌برد به گونه‌ای که در رسانه‌های تصویری به‌ویژه در مصاحبه‌ها نیز بیماری او به وضوح مشهود است. مسئله‌ای که باعث ناراحتی عربستانی‌ها شده است.

موضوع تعیین وزیر امور خارجه آینده عربستان به دغدغه هر روزه هیئت حاکمه این کشور تبدیل شده است. پستی که از اهمیت و حساسیت بسیار بالایی برخوردار است و به طور سنتی به نسل خاندان فیصل می‌رسیده است. با انتصاب عبدالعزیز بن عبدالله به سمت معاونت وزارت امور خارجه با امکان تفویض اختیارات وزیر خارجه به او، شانس عبدالعزیز برای رسیدن به پست وزرات امور خارجه بیش از پیش افزایش یافته است. اتفاقی که می‌تواند بسیاری از معادلات تقسیم قدرت در عربستان را به هم بریزد و آینده‌ای تازه برای ارکان قدرت در این کشور پایه‌ریزی کند.

در حال حاضر ترکی فیصل که شانس او را برای تصدی وزارت امور خارجه بیش از همه می‌دانستند از سمت وزارت امنیت استعفا داده که منابع مطلع می‌گویند دلیل اسعتفای وی در اعتراض به نبود بودجه کافی برای وزارت‌خانه متبوعش بوده است. همچنین فیصل از دخالت‌های بندر بن سلطان در امور امنیتی و مسئولیت‌های وزارت‌خانه تحت کنترلش به شدت گله داشته و از او دائما نزد پادشاه شکایت می‌کرده است. بندر بن سلطان در حال حاضر دبیر عالی شورای امنیت ملی عربستان است و بدون در اختیار داشتن سمت رسمی سفیر سفارت عربستان در امریکا را مستقیما اداره می‌کند. افراد نزدیک به حکومت عربستان که عزل و نصب‌ها را از نزدیک دنبال می‌کنند، می‌گویند که با ترکی فیصل با استعفایش خشم پادشاه را بر انگیخته به گونه‌ای که وی نسبت به ترکی فیصل موضع سلبی دارد و این مسئله باعث شده تا شانسش برای جانشینی سعود الفیصل در وزارت امور خارجه کاهش یابد.

با این حال نام افراد دیگری نیز برای جانشینی سعود الفیصل در رسانه‌ها مطرح است. پس از عبدالعزیز بن عبدالله امیر بندر بن سلطان بن عبدالعزیز متولد 1949 که سفیر فعال کشورش در ایالات متحده بوده، مطرح است که او نیز به دلیل داشتن روحیات مذبذب‌مآبانه و اتخاذ تصمیم‌هایی بدون هماهنگی با پادشاه که خشم ملک عبدالله را برانگیخته شانسش برای رسیدن به این پست را کم کرده است. وی در زمان حیات ملک فهد، پادشاه سابق عربستان از حمایت بی‌شائبه او برخوردار بود و به واسطه همین حمایت کارهای بسیاری را انجام می‌داد. به هر حال به دلیل خشم پادشاه از بندر شانس رسیدنش به پست وزارت امور خارجه از همه کمتر است و چون برادر تنی هم ندارد و روابطش با دیگر برادران نیز چندان نزدیک و مناسب نیست شانسش برای رسیدن به این سمت باز هم کمتر ‌شده است.

پیش از این نام سعود بن نایف که در گذشته سفیر عربستان در اسپانیا بود نیز مطرح بود که با انتخابش به سمت معاونت وزارت کشور شانس او برای وزارت خارجه رسما از بین رفت.

چهارمین نفری که نامش برای وزارت امور خارجه عربستان مطرح شده، امیر فیصل بن عبدالعزیز متولد 1970 است که دکترای خود را درباره روابط ایران و عربستان از دانشگاه آکسفورد دریافت کرده است. سن کم او عامل اصلی نرسیدنش به پست وزارت امور خارجه است.

عبدالعزیز بن عبدالله کیست

امیر عبدالعزیز بن عبدالله پیش از این مشاور پدرش در امور روابط عربستان با کشورهای عربی به ویژه حوزه شامات و شرق دریای مدیترانه بود. وی در حال حاضر بیشترین شانس را برای ولایت عهدی به جای سلطان بن عبدالعزیز دارد. عبدالعزیز پرونده سوریه و لبنان را پس از ترور رفیق حریری در دست گرفت و روابط عربستان – سوریه را که در پی ترور حریری تیره شده بود، احیا کرد. وی از دوستان نزدیک بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه محسوب می‌شود. در پی تحولات داخلی اخیر سوریه وی به بشار اسد پیشنهاد داده در قبال نزدیکی دمشق به ریاض از خیر هم‌پیمانی با ایران بگذرد تا بدین ترتیب حکومت سوریه از بحران پیش‌آمده فعلی نجات یابد. وی حتی در دوران اوج‌گیری اختلاف‌ها در لبنان بر عکس دیگر شاهزادگان عربستانی در سیاستی هماهنگ با دمشق از نجیب میقاتی حمایت کرد و در برابر فعالیت‌های دولت سوریه و حزب الله برای سرنگونی سعد حریری نه تنها کاری نکرد بلکه به همراهی با آنها پرداخت.

در گذشته در رسانه‌های عربی منعکس شد، هنگامی که سعد حریری تحت فشار امریکایی‌ها تلاش‌های عربستان سعودی و سوریه موسوم به سین – سین را برای به تعویق انداختن دادگاه ترور رفیق حریری ناکام گذاشت، عبدالعزیز در حضور پدرش در ریاض در حالی که تلفنی با حریری صحبت می‌کرد به شدت به او تاخت و به او گفت که ذره‌ای شعور سیاسی ندارد و با سهل‌انگاری‌ها، سوء تجربه و غرور جوانی‌اش آبروی خاندان عربستان را می‌برد. وی در همان لحظه به پدرش می‌گوید بهتر است از خیر این بچه حرف‌گوش نکن بگذریم و دیگر از کارهای او حمایت نکنیم. به حریری نیز می‌گوید مسئولیت همه این ندانم‌کاری‌ها را خود باید بر عهده بگیرد.