پیامد تحریم کشتیرانی جدی است

این در حالی است که شماری دیگر از شرکت‌های خارجی نیز از الگوی مائرسک پیروی کرده‌اند و به این ترتیب جمهوری اسلامی باید برای واردات غذا و دیگر منابع حیاتی به دنبال گزینه‌های دیگر باشد. روزنامه واشینگتن پست در گزارشی در این زمینه مدعی شده است که از این پس احتمالا تاثیر تحریم‌ها آن گونه که ایالات متحده آرزو می‌کند در ایران احساس خواهد شد. پس از دو سال تلاش ناموفق برای ارائه هویج‌های دیپلماتیک به ایران، اکنون دولت اوباما به این نتیجه رسیده که ثمربخشی چماق‌های اقتصادی بیشتر است. بنا بر ادعای این روزنامه آمریکایی مجموعه‌ای از تحریم‌های بین‌المللی در کنار تحریم‌های آمریکا که در سال گذشته علیه جمهوری اسلامی اعمال شده از طریق نشانه گرفتن دسترسی تهران به سیستم بانکی بین‌المللی ، بیمه‌ها و شرکت‌های حمل و نقلی روند تجارت ایران را کند تر کرده است.

این در حالی است که شماری از شرکت‌ها مانند مائرسک به طور داوطلبانه با شرکت‌های ایرانی که بنا بر ادعای آمریکا شرکت‌های پوششی سپاه به شمار می‌روند، روابط خود را قطع کرده‌اند.

در همین حال ایالات متحده از تلاش‌ها به منظور کاهش بهای جهانی نفت حمایت کرده و از این طریق سود سرشاری را که در زمان اوج قیمت‌ها نصیب ایران می‌شود، کنترل می‌کند. هرچند این اقدامات تا کنون در کند کردن روند تولید اورانیوم غنی شده در ایران موثر نبوده است اما مقامات سابق و کنونی ایالات متحده بر این باورند که تحریم‌ها روند فعالیت شماری از صنایع ایران را با دشواری‌های زیادی مواجه کرده است.

تامی ویتور، سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا بر این باور است که تاثیر تحریم‌ها بسیار واقعی است. وی ادعا می‌کند که ارزش پروژه‌های معوق با لغو شده در بخش انرژی ایران به 60 میلیارد دلار می‌رسد. از سوی دیگر با جدی‌تر و عمیق‌تر شدن تحریم‌ها، تجارت جمهوری اسلامی با بانک‌های بین‌المللی، نقل و انتقال وجه با دلار و یورو، دسترسی به پوشش بیمه‌ای برای کشتیرانی و همچنین جذب سرمایه‌ و تکنولوژی جدید دشوار می‌شود.

این در حالی است که اقدامات آمریکا نگاهی منتقدانه در بین برخی مقامات و تحلیلگران ایرانی به دنبال داشته که معتقدند تحریم‌ها مردم عادی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. رویکردی که واشینگتن بارها اعلام کرده به دنبال آن نیست اما محمود احمدی نژاد رئیس جمهور ایران ضمن انتقاد از آمریکا در خصوص اقدام متقابل هشدار داده است.

وابستگی به نفت و واردات

به گزارش واشینگتن پست برخی مقامات بر این باورند که پیامد تحریم‌ها بر شرکت‌های حمل و نقل و سیستم بانکی بسیار جدی و سریع است.

این در حالی است که مجموعه‌ای از سیاست های اقتصادی احمدی‌نژاد که در 6 سال گذشته به کار گرفته شده وابستگی جمهوری اسلامی به گوشت وارداتی ارزان، آرد و میوه را افزایش داده است. همچنین ایران به واردات مواد غذایی از آسیا و اروپا و همچنین واردات رایانه و خودرو وابسته است. این در شرایطی است که تقریبا همه این واردات از طریق شرکت‌های کشتیرانی و بنادر بزرگ ایران انجام می‌شود. یک کارشناس مواد غذایی در مرکز مطالعات استراتژیک تهران بر این باور است که با توجه به حجم گسترده واردات مواد غذایی، اقدامات تحریمی آمریکا پیامد‌های بسیار مخربی برای جمهوری اسلامی به همراه دارد. به گفته وی متوقف شدن واردات مواد غذایی تهدیدی برای امنیت ملی به شمار می‌رود.

این در حالی است که شماری از مقامات ایرانی به حساسیت ایران نسبت به کاهش بهای نفت اشاره می‌کنند. در سال‌های اخیر رشد بهای نفت تا حدود زیادی از علنی شدن پیامد تحریم‌ها جلوگیری کرده است اما در صورت کاهش بهای نفت این الگو تغیر خواهد کرد. از سال 2005 که احمدی نژاد به قدرت رسید تا کنون جمهوری اسلامی 500 میلیارد دلار درآمد نفتی داشته که از مجموع درآمد نفتی همه دولت های ایران از انقلاب اسلامی 1357 تا قبل از دوره ریاست جمهوری وی بیشتر بوده است. اما اقدامات اخیر آمریکا و عربستان سعودی وابستگی اقتصاد ایران به نفت را در بوته آزمون قرار داده است. ریاض و واشینگتن به شدت برای کاهش بهای نفت تلاش می کنند. پس از به نتیجه نرسیدن نشست اخیر اوپک در خصوص افزایش تولیدات به دنبال مخالفت صریح جمهوری اسلامی، عربستان اعلام کرد که یک میلیون بشکه به تولیدات روزنانه خود اضافه می‌کند و ایالات متحده نیز از آزادسازی 60 میلیون بشکه ذخایر استراتژیک خبر داد. به این ترتیب بهای هر بشکه نفت حدود 8 دلار سقوط کرد. برخی کارشناسان بر این باورند که آمریکا و عربستان از نفت به عنوان یک سلاح علیه ایران استفاده می‌کنند.

افزایش فشار‌ها

اما دولت اوباما در کنار استراتژی نفتی، از اعمال تحریم‌ها علیه کشتیرانی ایران شامل کانتینر‌های انتقال دهنده نفت نیز غافل نشده است. در فهرست شرکت‌های تحریم‌ شده در این زمینه نام تاید واتر نیز به چشم می‌خورد که در 7 بندر مهم ایران فعالیت داشته است. مدارک ارائه شده از سوی خزانه داری آمریکا این ادعا را مطرح می‌کند که این شرکت تحت کنترل سپاه قرار داشته که به نفوذ در برنامه‌های هسته ای و موشکی ایران متهم است. طرح این ادعا‌ها کافی بود تا شماری از شرکت‌های بزرگ بین‌المللی در روابط تجاری خود با ایران تجدید نظر کنند و در این زمینه شرکت مائرسک بکی از بزرگترین شرکت‌ها به شمار می‌رود.

این در حالی است که مقامات دولت اوباما از تلاش برای افزایش این فشار‌ها خبر می‌دهند. دیوید کهن، از خزانه داری آمریکا این نکته را خاطرنشان کرده که کشورش به دنبال اقدامات مضاعف علیه ایران است. وی ادعا می‌کند که در مذاکره با ایران نیز باز گذاشته شده اما در صورتی که رفتار مخاطره آمیز جمهوری اسلامی ادامه داشته باشد، مواجه‌ با پیامد‌ها اجتناب ناپذیر خواهد بود.

این در حالی است که هم اکنون برخی تحلیلگران ایرانی به پیامد تحریم‌ها برای دسترسی ایران به کانتینر‌ها اشاره می‌کنند. به گفته آنها با توجه به تحریم ها دسترسی به کانتینر برای صادرات نفت به چین دشوار شده است. به گفته یک کارشناس گاهی زمانی یک ماهه برای تامین یک کانتینتر برای ایران از سوی شرکت ها اعلام می‌شود و دلیل آن رزرو شدن کانتینر توسط کشور‌های دیگر است.