آقای رئیس جمهور ملت با شماست

آدونیس در این نامه خود خطاب به بشار اسد می‌نویسد: جناب رئیس جمهور، هیچ عقل و واقعیتی تایید نمی‌کند که بلافاصله پس از سرنگونی نظام در سوریه دموکراسی در کشور حکم‌فرما شود ولی جناب رئیس‌جمهور هیچ عقل و واقعیتی نیز تایید نمی‌کند که نظام با خشونت امنیتی بتواند به بقای خود ادامه دهد.

آدونیس در نامه خود با ذکر دلایل متعدد تایید می‌کند که ایجاد دموکراسی در سوریه به این راحتی‌ها امکان‌پذیر نیست و لازمه تاسیس آن فراهم آوردن یک سری شرایط و ابزارهای اولیه است که نمی‌توان به راحتی از کنار آنها گذشت. ولی تاکید می‌کند که این ابزارها باید همین الآن و نه فردا فراهم شوند. اگر چه نباید این را هم فراموش کرد که بدون دموکراسی سرنوشت کشور به راهی نامشخص منتهی خواهد شد.

متفکر مشهور عرب در ادامه به نقد عمیق جوامع عربی می‌پردازد و از این که نتوانسته‌اند ابزارهای لازم برای ایجاد دموکراسی پایدار را فراهم آورند به شدت انتقاد می‌کند و می‌نویسد تا زمانی که به هر دلیلی نتوانسته‌ باشیم وجود یکدیگر را تحمل کنیم و به هر بهانه‌ای حکم قتل برای یکدیگر صادر کنیم، نخواهیم توانست جامعه‌ای دموکراتیک بنا کنیم. وی در این جا به بحث حزب بعث می‌پردازد و ایدئولوژی آن را از مد افتاده و ناکارآمد توصیف می‌کند و از رئیس جمهوری سوریه می‌خواهد که زمینه‌های پایان گرفتن سلطه فعالیت حزب بعث بر کشور را فراهم آورد. این همان چیزی است که گفته می‌شود بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه نیز در برنامه اصلاحات خود گنجانده و دنبال فرصتی می‌گردد تا آن را به واقعیت تبدیل کند.

آدونیس بشار اسد، رئیس جمهوری منتخب سوریه می‌داند و از او می‌خواهد که در انجام اصلاحاتش جدیت بیشتری به خرج دهد و می‌گوید که زمینه‌های انتقال دموکراتیک آزادنه قدرت را فراهم آورد. چرا که این تبادل آزادانه قدرت است که می‌تواند برای نظام مشروعیت بیاورد و آن را قانونی کند.

او از بشار اسد می‌خواهد که در جلب رضایت مردم تلاش بیشتری به خرج دهد و حزب بعث را نیز وارد مشارکت عمومی سیاسی کرده و آن را وادار کند که پروسه رقابت حزبی را بپذیرد.

وی بشار اسد را مرد تاریخ‌ساز سوریه توصیف می‌کند و می‌گوید وی در موقعیتی از تاریخ ایستاده که باید راه آینده سوریه را بنا کند و اجازه ندهد افرادی که خواستار انحراف تاریخ کشور با سوء استفاده از قدرت‌ خود در حزب بعث هستند، کشور را به آینده‌ای مبهم بکشانند.

این شاعر معروف عرب در پایان نامه خود به رئیس جمهوری سوریه از سیاست‌های غرب نسبت به سوریه نیز به شدت انتقاد می‌کند و می‌نویسد: «خوب می‌دانم که غرب به ویژه امریکا نه از ملت و نه از حقوق بشر سوریه حمایت می‌کنند. آنها تنها به دنبال حمایت از استراتژی و مصالحشان هستند. ولی نباید فراموش کرد که آنها در گرفتن بهانه موفقیت‌آمیز عمل کرده‌اند و می‌خواهند بدین وسیله و با دفاع از حقوق بشر استعمار تازه‌ای بنا کنند تا حقیقت را مخفی کرده و از معرکه حقوق بشر و درگیری‌های انسانی در فلسطین فرار کنند.»

وی در نهایت نسبت به بروز جنگ داخلی در سوریه هشدار می‌دهد و می‌نویسد: نباید اجازه داد یک سری افراد خودسر کشور را به جنگ داخلی بکشانند و تجربه‌ای که در عراق شاهدش بودیم این بار برای سوریه تکرار شود. سوریه و ملت آن با شما هستند جناب رئیس جمهور، التماس‌های صادقانه مرا بپذیرید.

واکنش‌ها به نامه آدونیس

در نخستین واکنش‌ها به نامه آدونیس، روزنامه السفیر نوشت که احتمالا به زودی بشار اسد با آدونیس دیدار خواهد کرد. پیش از این آدونیس گفته بود تا به حال بشار اسد را از نزدیک ندیده و هیچ شناخت شخصی از او ندارد.

ساطع نورالدین، در یادداشتی که در همین روزنامه نوشته ضمن گلایه از این که چرا باید دیدار میان این دو چهره بارز جهان عرب که یکی در سیاست خبره است و دیگری در عالم فرهنگ و ادبیات تا این اندازه دیر انجام شود و می‌نویسد: آدونیس کسی نیست که بتوان از کنار او به راحتی گذشت و به او اهمیت نداد. او در حال حاضر بارزترین چهره ادبی عربی است که همچنان نامزد دریافت جایزه ادبی نوبل است و همچنان مجامع فرهنگی جهان احترام ویژه‌ای را برای او قائلند. ولی از آدونیس نیز باید پرسید که چرا تا به حال هیچ تلاشی برای دیدار با بشار اسد انجام نداده است در حالی که همه می‌دانیم پیش از این افراد بسیاری از گروه‌های مختلف اجتماعی اجازه دیدار و گفتگو با رئیس جمهوری سوریه را داشته‌اند. افرادی که از لحاظ جایگاه اجتماعی و فرهنگی بسیار پایین‌تر از آدونیس بوده‌اند. در حالی که بسیاری معترفند که بشار اسد به همه گونه انتقادی به خصوص در این روزهای حساس و سرنوشت‌ساز کشورش گوش می‌دهد.

در این یادداشت کوتاه نورالدین از آدونیس می‌پرسد چرا حقیقت را ندیده و نپذیرفته بشار اسد با بسیاری از دولتمردان جهان عرب تفاوت دارد.

با این حال یادداشت‌نویس روزنامه السفیر تاکید می‌کند: این نامه نیز از ابداعات و نوآوری‌های آدونیس محسوب می‌شود و بی‌شک به آرشیو کارهای ماندگار وی اضافه خواهد شد.