عربستان سطح تولید خود را افزایش می‌دهد

دیپلماسی ایرانی: در حالی که مقامات نفتی عربستان سعودی، بزرگترین تولید کننده نفت اوپک، نشست اخیر این کارتل نفتی به ریاست دوره‌ای ایران را یکی از بدترین این گردهمایی‌ها توصیف کرده‌اند، گمانه‌زنی‌ها در مورد جدی‌تر شدن بحران در این گروه با 12 عضو نفتی، افزایش یافته است.

پیش از برگزاری 159 امین نشیت اوپک در وین پیش بینی می‌شد جبهه عربستان و کویت که موافق افزایش سهم تولید برای ایجاد توازن در بازار بودند موفق به جلب نظر سایر اعضا از جمله ایران و وئزوئلا شوند که همواره از افزایش تولید با هدف کاهش قیمت خودداری می‌کنند. پیش بینی مثبت در مورد نتیجه نشست اوپک به اندازه‌ای بود که به کاهش 1 دلاری بهای نفت انجامید اما آنچه اعضا پس از پایان نشست به زبان آوردند بهای نفت را 2 دلار افزایش داد و این به منزله نگرانی‌های بیشتر در بازار نفت با توجه به نزدیک شدن به نیمه دوم سال و افزایش تقاضا است.

فعالان بازار نفت بر این باورند که در فصل سرما با توجه به افزایش تقاضا بهای نفت بیش از  پیش افزایش می‌یابد و این در حالی است که هم اکنون نیز بهای هر بشکه نفت در حدود 100 دلار متغیر است. آمریکا و دیگر مصرف کنندگان بزرگ نفت امیدوار بودند که اوپک سهم تولید خود را به منظور تامین نیاز‌ها و کاهش قیمت‌ها افزایش دهد اما ناتوانی اوپک در حصول نتیجه تردید‌هایی را در خصوص توانایی این کارتل نفتی برای غلبه بر اختلاف‌های داخلی پدید آورده است.

خبرگزاری رویترز با اشاره به افزایش نگرانی‌ها در مورد اوپک در بازار نفت این نکته را مورد توجه قرار داده که در واقع این کارتل همانند گذشته قدرتمند نیست و از ظرفیت اضافی کافی برای افزایش تولید در درازمدت برخوردار نخواهد بود. این در حالی است که برخی کارشناسان در ایران، دومین تولید کننده نفت در اوپک، اعلام کرده اند در صورتی که سرمایه‌گذاری‌های کافی در صنعت نفت انجام نشود، حتی ثابت نگه‌داشتن سطح تولید نیز دشوار خواهد بود. اما جدا از بحث ظرفیت اضافی برای تولید، پررنگ‌تر شدن وجه سیاسی در اوپک، نگرانی‌ها را عمیق‌تر کرده است. اجلاس اخیر اوپک به ریاست دوره‌ای ایران برگزار شد و این در حالی است که بحث و جدل‌های فراوانی در مورد وزیر نفت ایران مطرح بود.

محمود احمدی نژاد مدت کوتاهی پیش از برگزاری نشست اوپک، وزیر نفت را از سمتش برکنار و اعلام کرد شخصا نظارت بر این وزارتخانه را در دست می‌گیرد. اما مجلس این اقدام را مغایر با قانون توصیف کرد و سرانجام محمد علی‌آبادی از نزدیکان به احمدی نژاد به عنوان سرپرست این وزارت نفت ابقاء شد. هرچند برخی ریاست وی بر اوپک با توجه به سمت سرپرستی در وزارت نفت را نامحتمل می‌دانستند اما علی‌آبادی راهی وین شد. با وجود این که وی پیش از برگذاری نشست اوپک از همراهی ایران با تصمیم جمعی دیگر اعضا خبر داده بود اما نتیجه این نشست وجهه دیگری را به نمایش گذاشت. به گزارش هوستون کرونیکل ایران از اهرم ریاست دوره‌ای بر اوپک برای پیش برد هدف خود یعنی ثابت نگه داشتن سهم تولید استفاده کرد. جمهوری اسلامی بر این باور است که تعادل کافی در بازار وجود دارد و نباید برای مقابله با افزایش قیمت‌ها، سهم تولید این کارتل را افزایش داد.

این در حالی است که ایالات متحده کشور دشمن ایران، به عنوان بزرگترین وارد کننده نفت در جهان از افزایش قیمت‌ها بیشترین آسیب را می‌بیند. به عقیده تحلیلگران اقتصاد سراسر وابسته به درآمد نفتی ایران در کنار افزایش فشار تحریم‌ها زمینه ساز پافشاری بیشتر تهران بر ثابت نگه‌داشتن سطح تولید نفت در اوپک شده است.

این در حالی است که تحولات اخیر در خاورمیانه و اوضاع نابسامان در لیبی، یکی از اعضای اوپک، چشم‌انداز تصمیم‌گیری‌های سیاسی در این کارتل نفتی را تقویت می‌کند. بهار عرب در خاورمیانه آتش زیر خاکستر در روابط تهران و ریاض را شعله‌ور تر کرده است و این رقبای منطقه‌ای برای بهره‌برداری هر چه بیشتر از روند جاری در منطقه تلاش می‌کند. بحران در بحرین که از 2 ماه قبل آغاز شد و گسیل داشتن نیرو‌های عربستان به این کشور برای حمایت از پادشاهی سنی این کشور خشم ایران را به دنبال داشت و این در شرایطی است که شورای همکاری خلیج فارس تهران را به حمایت از آشوب‌های بحرین متهم می‌کند. اتهامی که جمهوری اسلامی آن را رد کرد و در مقابل انگشت اتهام را به سوی ریاض نشانه می‌رود. به هر ترتیب نمایندگان ایران و عربستان در شرایطی دور میز نشست اوپک گرد هم آمدند که روابط تهران – ریاض دوران سردی را سپری می‌کند و تلاش برای قدرت‌نمایی بیشتر هر یک از طرفین در چنین شرایطی دوز از ذهن نیست. شاید این نکته را بتوان به عنوان یکی از دلایل تصمیم اخیر عربستان سعودی مطرح کرد. مقامات ریاض به دنبال بی نتیجه ماندن نشست اوپک در افزایش تولید با توجه به لابی قدرتمند ایران، تصمیم گرفتند که راسا و جدا از کارتل نفتی اوپک وارد عمل شوند. عربستان اعلام کرده است که تولیدات خود را از 3/9 میلیون بشکه در روز به 10 میلیون بشکه ارتقاء خواهد داد. به گزارش روزنامه الحیات مقادیر قابل توجهی از این افزایش تولید راهی کشور‌های نظیر چین و دیگر اقتصاد‌های نوظهور آسیا خواهد شد.

این در حالی است که چین به عنوان بزرگترین مصرف کننده نفت ایران نیز از مخالفت تهران با افزایش تولید و ادامه روند سعودی قیمت‌ها متاثر خواهد شد و اکنون عربستان در مقام تعدیل فشار‌ها بر این کشور برآمده است. این اتفاقات در حالی رخ می‌دهد که چین به واسطه همکاری نفتی با ایران با توجه به اعمال تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی تحت فشار قرار دارد و چندی پیش نیز مقامات کاخ سفید از تلاش برای جایگزینی عربستان به جای ایران در تامین نفت مورد نیاز چین خبر داده بودند.