اصلاحات عمقی، جدی و سریع می‌تواند موثر باشد

به نظر من سخنرانی اخیر آقای سید حسن نصر الله به مناسبت آزادسازی جنوب لبنان بیانگر موضع حزب الله درباره دولت بشار اسد است. در آن سخنرانی سید حسن نصر الله حمایت کامل خود را از آقای بشار اسد و دولت ایشان اعلام کردند. این نشان می‌دهد که در رابطه سوریه و حزب الله اتفاق خاصی نیفتاده است و کماکان حزب الله سوریه را به عنوان کشوری که حامی ‌مقاومت است، قبول دارد و طبیعی است که به عنوان متحد خود از آن حمایت کند.

لذا تفاوتی در موضع حزب الله چه قبل از این درگیری‌ها و چه بعد از آن‌ها دیده نمی‌شود. نه در اظهارات و موضع‌گیری‌ها تغییری ایجاد شده و نه در عمل.

قبلا بحثی در این خصوص مطرح بود که بشار اسد از گروه‌های فلسطینی ساکن در سوریه و حزب الله خواسته بود که از دولت بشار اسد حمایت کنند. به نظر شما چنین حمایتی بر دولت بشار اسد چه تاثیری دارد؟ آیا ممکن است باعث کاهش تنش و افزایش مشروعیت بشار اسد شود؟

به هر صورت هم حزب الله و هم گروه‌های فلسطینی، خصوصا گروه‌های فلسطینی در بین مردم سوریه از جایگاه خوبی برخوردار هستند و وجهه خوبی دارند. بنابراین طبیعی است که اگر آن‌ها از دولت بشار حمایت کنند، این حمایت می‌تواند بر طیفی از مردم سوریه اثر مثبت بگذارد و ممکن است در روند درگیری‌ها برخی به این مسئله توجه کنند.

اما به صورت کلی نمی‌توان گفت که حمایت آن‌ها باعث می‌شود مردم سوریه دست از تظاهرات و اعتراضات بردارند. البته گاهی اوقات هم این حمایت با عکس العمل‌های منفی از سوی مردم سوریه مواجه شده است. مثلا در هفته گذشته فیلمی‌از ناآرامی‌های سوریه منتشر شد که در آن عکس آقای سید حسن نصر الله هم پاره کردند. این نشان می‌دهد که عکس العمل منفی هم دارد.

بنابراین طبیعی است که این چنین حمایت‌هایی روی برخی از مردم معترض اثر مثبت بگذارد و روی بعضی دیگر به این دلیل که فکر می‌کنند این گروه‌ها از دولتی که مورد نظر آن‌ها نیست حمایت می‌کنند، اثر منفی می‌گذارد.

سید حسن نصرالله در این دیدار از بشار اسد خواسته است که دست به اصلاحات بزند. آیا این درخواست حزب الله از بشار اسد می‌تواند مانع خشونت‌های بیشتر در سوریه شود؟

بله؛ به هر صورت چنین درخواستی بی تاثیر نیست. به نظر من این روش صحیحی است که دوستان آقای بشار من جمله سید حسن نصر الله اتخاذ کرده و از ایشان می‌خواهند که اصلاحات انجام دهد. ایشان ضمن این که از دولت آقای اسد حمایت می‌کند اما به خواسته مردم سوریه هم توجه دارد و زمانی که می‌گوید اصلاحات انجام دهید، این خواسته مردم است. یعنی در حقیقت سید حسن با این توصیه نظر مردم سوریه را منعکس می‌کند و چون حزب الله از دوستان آقای بشار اسد به حساب می‌آید و بشار اسد می‌داند که این‌ها خیرخواه او هستند، طبیعی است که این گونه توصیه‌ها می‌تواند اثرگذار باشد و تا حدودی از درگیری‌های خشونت آمیزی که احتمالا ارتش انجام می‌دهد جلوگیری کند.

برخی معتقد شرایط در سوریه به نحوی است که علی رغم انجام برخی اصلاحات، اعتراضات ادامه پیدا خواهد کرد و اصلاحات برای پاسخگویی به این موج از اعتراضات ناتوان است. شما این نظر را تا چه حد درست می‌دانید؟

به نظر من بشار مقداری دیر دست به اصلاحات زد. اگر زودتر این کار را می‌کرد طبیعی بود که جواب بهتری دریافت کند. اما باز هم اگر اصلاحات عمیق و جدی انجام دهد امکان این که بتواند تا حدود زیادی خواسته‌های مردم را برآورده کند، وجود دارد. یعنی نمی‌توان گفت که دیگر اصلاحات دردی را دوا نمی‌کند. اگر اصلاحات عمقی، جدی و سریع باشد، احتمال موفقیت آقای بشار اسد وجود دارد.

عربستان تمایل دارد تحولات مردمی‌ و دموکراسی خواهانه اخیر را تبدیل به جدال شیعه و سنی کند. به نظر شما دیدار سید حسن نصر الله و بشار اسد موجب دامن زدن به این دوگانه شیعه و سنی در منطقه نمی‌شود؟

عربستان به این دلیل که نظام بسته ای دارد، طبیعی است که از این تظاهرات و خواسته‌های مردمی ‌در منطقه چندان خشنود نباشد. به این دلیل که امکان دارد رژیم عربستان هم گرفتار و درگیر این موضوع شود. بنابراین طبیعی است که چندان از این وضعیت دفاع نمی‌کند.

اما این که در بحرین به بحث شیعه و سنی دامن بزند و حتی اگر در سوریه هم بتواند چنین بحثی را مطرح کند، بیشتر نوعی فرافکنی است.

البته مسئله سوریه تا حدی متفاوت است. درست است که بشار اسد علوی است، اما شیعه محسوب نمی‌شود. البته ممکن است سیاست‌های مشابهی داشته باشند اما به نظر نمی‌رسد که بخواهند بحث شیعه را مانند شیعیان بحرین در سوریه مطرح کنند. چرا که بشار اسد علوی است و مانند شیعیان لبنان و ایران و بحرین نیست.