امیدهای دور چهارم مذاکرات ایران و آمریکا

در حالى که پيشتر اعلام شده بود دور چهارم مذاکرات ايران و آمريکا بر سر وضعيت امنيتى در عراق به سال ميلادى جديد موکول شده است، وزير امور خارجه اين کشور در پى سخنان اخير منوچهر متکى اعلام کرد که انتظار مى رود دور جديد اين گفت و گوها در 28 دسامبر ( 7 دى ) برگزار شود.

 

پيشتر آمريکا، ايران را متهم به تاخير در برگزارى دور چهارم مذاکرات کرده بود. "شون مک کورمک" سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا مدعی شده بود که ایران مسئول تاخیر این مذاکرات است.

 

وی گفت:" ما برای برگزاری مذاکره با ایران آمادگی کامل داشتیم. اما مشکل از جانب طرف دیگر(ایران) بود."

 

اين در حالى است که عبدالعزيز حکيم، رهبر ائتلاف يکپارچه ملى و رئيس مجلس اعلاى اسلامى عراق در اين مورد گفت که مهم‌ترين ملاحظات ايران درباره مذاکرات سه جانبه تهران، واشنگتن و بغداد زمانبندى مذاکرات است.

 

حکيم معتقد است که اغلب ملاحظات طرح شده از سوى هيات ايرانى فنى است و تاکید کرد که از ديگر ملاحظات ايران حضور و ايفاى نقش فعال دولت عراق در مذاکرات و ارتقاى جايگاه بغداد در آن است.

 

دور اول مذکرات ایران و آمریکا 28 می (7 خرداد) و دور دوم 24 ژولاى (2 مرداد) و دور سوم نیز6 آگوست (15 مرداد) برگزار شد.

 

دور اول و دوم این مذاکرات بین "حسن کاظمی قمی" سفیرایران درعراق و"رایان کروکر" سفیرآمریکا درعراق برگزار شد، اما دور سوم در سطح کارشناسان در منطقه الخضراء بغداد صورت گرفت.

 

طرف آمريکايى پیشتر درخواست ارتقای سطح مذاکرات را داشته است، اما منوچهر متکى وزير امور خارجه ايران، بالاترين سطح گفت‌وگو با آمريکا را در سطح سفرا دانست و گفت:" ضرورتى براى بالا بردن سطح مذاکرات از سطح سفرا وجود ندارد."

 

افزون بر این، سفير ايران درعراق که در هر سه دور مذاکرات حضور داشته است پيشتر گفته بود که تهران خواستار نتايج ملموسى ازمذاکرات است، به گونه‌اى که باعث کاهش آلام و رنجهاى ملت عراق و حل مشکلات امنيتى اين کشور شود.

 

اين رويکرد باعث شده است که آمريکايى ها مدعى شوند ايران در پى کارشکنى در مذاکرات بوده و نمى خواهد که گفت و گوها به نتايج خوبى برسند.

 

با این حال به نظر می رسد که واشنگتن به نسبت گذشته تمایل بیشتری به حل اختلافات خود با ایران از طریق مذاکره و گفت و گو پیدا کرده است.

 

این تمایل آمریکایی ها از چند متغیر منتج می شود. یکی از این متغیرها ارتباط تنگاتنگ موضوع مذاکرات یعنی وضعیت امنیتی عراق با سایر موارد مورد اختلاف ایران و آمریکا است.

 

طرف آمریکایی مدعی است که در سه دور گفت و گوهای پیشین مباحثی فراتر از موضوع اصلی مذاکرات مطرح شده و به همین دلیل سطح مذاکرات باید ارتقا پیدا کرده و مقامات ارشدتر ایرانی در جلسات حضور داشته باشند.

 

یکی دیگر از متغیرها بهبود وضعیت امنیتی درعراق است. برخی گزارش های پنتاگون و اظهارات اخیر مقامات وزارت دفاع آمریکا در مورد نقش ایران در کنترل شرایط نابسامان عراق است. اگر چه در گزارش های پنتاگون به نقش ایران در کاهش تنش های عراق مستقیما اشاره نشده، اما رابرت گیتس، وزیر دفاع آمریکا در ماه نوامبر گفته بود که معتقد است تهران به بغداد در مورد کنترل خونریزی ها در عراق اطمینان داده است.

 

این وضعیت می تواند دست دولت آمریکا را در مورد مواجه دیپلماتیک با ایران بازتر کرده و به تبع آن تقاضا برای ارتقای سطح مذاکرات را از سوی آنان مطرح سازد.

 

متغیر بعدی به گزارش اخیر جامعه اطلاعاتی آمریکا ( NIE ) در مورد فعالیت های هسته ای ایران مربوط می شود. این گزارش حاوی نکات مثبتی در زمینه تاثیر گفت و گوهای دیپلماتیک با ایران در مورد این برنامه هسته ای ایران دارد. به همین دلیل برخی از صاحبنظران آمریکایی معتقدند که در مورد وضعیت امینتی عراق هم آمریکا می تواند این رویه را آزموده و به نتایج خوبی دست یابد.

 

این نکته ای است که عبدالعزیز حکیم هم در مصاحبه اخیرش با خبرگزاری ایرنا مورد تاکید قرار داده است. وی گفت:" به یمن گام های موثری که ایران در زمینه احیای قانون و نظم در عراق پس از سقوط صدام برداشته است، مقامات آمریکایی از اتهامات خود علیه ایران دست کشیده اند."

 

 

وی همچنین افزود که در ملاقات های پیشین خود از واشنگتن، مقامات آمریکایی ایران را به تلاش برای دستیابی به تسلیحات هسته ای متهم می کردند، اما در پی انتشار گزارش NIE، آنها این موضع خود را تغییر داده اند.

 

تمام این متغیرها در کنار اصرار ایران به ثمربخش بودن مذاکرات آمریکا و ایران بر سر مسائل امینتی ایران حکایت از این دارند که احتمالا دور چهارم این گفت و گوها نسبت به دورهای پیشین بسیار متفاوت خواهد بود.

 

این وضعیت جدیدی است که عبدالعزیر حکیم نیز مورد تایید قرار می دهد و امیدوار است که دور چهارم مذاکرات در مقایسه با دوره های قبلی موفقیت آمیزتر و برای دولت و ملت عراق نتیجه بخش و مثمرثمر باشد.

 

به نظر می رسد که در صورت موفقیت آمیز بودن مذاکرات 28 دسامبر ایران با آمریکا درعراق، تاثیر این گفت و گوها بر روند حل اختلافات تهران و واشنگتن و حتی موضوع هسته ای ایران کتمان ناپذیر خواهد بود. این واقعیت باعث شده است که از هم اکنون بسیاری از چشم ها به این مذاکرات و نتایج آن دوخته شود.