تحليل ديپلماسى ايرانى از گزارش اطلاعات ملی امریکا

 

انتشار گزارش دفتر رئیس اطلاعات ملی امریکا تحت عنوان "ایران: قابلیت ها و نیات هسته ای" بازتاب بسیار وسیعی در جهان داشت. این گزارش که نظرات 16 سازمان اطلاعاتی امریکا را منعکس می کند با اطمینان بالا بیان کرده است که ایران در پاییز 2003 برنامه تسلیحات هسته ای خود را متوقف کرد.

 

گزارش مذکور همچنین با اطمینان اعلام می دارد که تا اواسط 2007 تهران برنامه تسلیحات هسته ای خود را شروع نکرده است. این گزارش نتیجه گیری کرده که تصمیم ایران مبنی بر قطع برنامه خود در سال 2003 به دنبال فشار بین المللی بوده است. دفتر اطلاعات ملی امریکا در گزارش سال 2005 خود با اطمینان بالا اعلام کرده بود که ایران مصمم است که سلاح هسته ای تولید کند.

 

انتشار گزارش سال 2007 زلزله سیاسی شدیدی در داخل امریکا و در سطح بین المللی به وجود آورد. در امریکا، دموکرات ها در آستانه مرحله مقدماتی انتخابات ریاست جمهوری امریکا موقعیت را مغتنم شمرده و یک بار دیگر از سیاست دولت بوش در قبال ایران انتقاد کرده و آن را جنگ طلبانه خوانده و خواستار تجدید نظر در سیاست امریکا در این زمینه شدند. اسرائیل در گزارش اخیر اطلاعاتی امریکا تشکیک و اعلام کرد که ایران کماکان به دنبال تسلیحات هسته ای است. انگلیس و فرانسه نیز خواستار ادامه سیاست تند علیه جمهوری اسلامی شدند.

 

پاسخ دولت بوش به این گزارش با سردرگمی همراه بود. بوش در مصاحبه مطبوعاتی پس از انتشار این گزارش با عصبانیت گفت گزارش اطلاعاتی امریکا نشان داد که فشار بین المللی بر ایران اثر کرده و باید این فشارها ادامه یابد زیرا ایران خطرناک بوده و خواهد بود. ایران ضمن تکذیب این که تا سال 2003 برنامه هسته ای نظامی داشته انتشار گزارش را یک پیروزی قلمداد کرد.

 

گزارش اطلاعاتی اخیر امریکا سوالات زیادی را در خصوص رفتار و عملکرد امریکا در ارتباط با ایران مطرح ساخته است:

 

اول  طی چند ساله اخیر مقامات امریکا در خصوص وجود برنامه هسته ای نظامی ایران به کرات سخن گفته اند و حتی بوش صحبت از وقوع جنگ جهانی سوم در صورت دستیابی ایران به سلاح اتمی کرد. با انتشار این گزارش اطلاعاتی این مواضع چگونه توجیه می شود؟

 

 

دوم  مبنای تهیه گزارش سال 2005 که در ان ایران به پیگیری تسلیحات هسته ای متهم شده بود چیست؟ چگونه مقامات اطلاعاتی امریکا در سال 2005 به منابعی دسترسی داشتند که دو سال بعد به مطالبی خلاف آن دست یافتند؟ به عبارت دیگر اطلاعات جمع آوری شده بین سال های 2003 تا 2005 چرا مورد استناد قطعی قرار گرفته تا دو سال بعد نقض شود؟

 

 

سوم  اساس ارجاع پرونده هسته ای ایران از اژانس بین المللی انرژی اتمی به شورای امنیت ادعای روشن نبودن فعالیت هسته ای ایران بود. در حالی که همکاری ایران و آژانس در مسیر بسیار روشن و خوبی قرار دارد و محمد البرادعی بارها وجود برنامه تسلیحات هسته ای در ایران را نفی کرده و در گزارش اخیر خود چند موضوع مهم پرونده هسته ای را حل شده دانسته و از طرف دیگر در گزارش اطلاعاتی اخیر امریکا با قطعیت اعلام شده که ایران برنامه تسلیحات هسته ای ندارد، ادامه بررسی موضوع توسط شورای امنیت چه توجیهی دارد؟

 

دولت بوش با مشکل بحران اعتبار مواجه است. مبنای مواضع خصمانه و جنگ طلبانه مقامات امریکا در خصوص برنامه صلح آمیز هسته ای ایران در طول چند سال گذشته یا اطلاعات ناصحیح تهیه شده توسط دستگاه های اطلاعاتی آن کشور بوده است و یا این که این دستگاه ها اطلاعات دقیق ارائه می دادند و دولت بوش آن ها را بر اساس مقتضیات خود تغییر داده و به صورت غیر واقعی مطرح می کرده است.

 

در حالت اول، وضعیت فاجعه آمیز است زیرا اطلاعات غلط دستگاه های اطلاعاتی مبنای تصمیم های غلط در ارتباط با موضوعات بسیار حساس از جمله در زمینه جنگ و صلح است.

 

در حالت دوم فاجعه عمیق تر است زیرا حاکمان یک ابر قدرت بنا به ملاحظات غلط ایدئولوژیک و سیاسی خود واقعیات را وارونه جلوه داده و تصمیم های عجولانه و ناصحیح می گیرند که آثار زیانباری برای جهان در بردارد.

 

 ادعای امریکا مبنی بر وجود سلاح های انهدام جمعی در عراق و متعاقب آن لشکرکشی آن کشوربه عراق تبعات بسیار شدیدی برای عراق، منطقه و حتی خود امریکا داشته است.

 

اکنون بهترین اقدام برای بهره گیری از وضعیت فعلی که طبیعت برنامه هسته ای ایران روشن شده است تلاش همه اطراف برای آغاز مذاکرات هسته ای است. در این میان کشورهای اروپایی می توانند نقش مهمی را ایفا کنند. روشن است نقش کشورهای اروپایی که از سیاست مستقل تری برخوردارند حساس تر است.

 

در حالی که نومحافظه کاران و جنگ طلبلن آمریکا در موضع دفاعی قرار گرفته، اروپایی ها می توانند با فاصله گرفتن از تندروهای آمریکایی بر شروع مذاکرات هسته ای بدون قید و شرط تاکید کنند.

 

طرح موضوع قطعنامه در شورای امنیت علاوه بر این که هیچ گونه توجیهی ندارد، مشکل را پیچیده تر می کند.

چین از این موضع حمایت کرده و به نظر می رسد که کشورهای دیگر نیز به حامیان این نظر بپیوندند. عکس العمل آقای  البرادعی نسبت به گزارش اطلاعاتی آمریکا مبنی بر این که شواهدی مبنی بر وجود برنامه هسته ای نظامی در ایران وجود ندارد مثبت ارزیابی می شود.

 

 انتظار می رود مدیر کل آژانس و همچنین دبیرکل سازمان ملل متحد ضمن تاکید بر مذاکرات، با طرح موضوع در شورای امنیت مخالفت کنند.