اجلاس لندن و آینده مذاکرات هسته ای

دیروز دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان در لندن با رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا در خصوص آخرین وضعیت پرونده هسته ای جمهوری اسلامی ایران به گفتگو نشست.   

 

این ملاقات در زمانی صورت پذیرفت که هفته گذشته محمد البرادعی دو گزارش کتبی و شفاهی خود در این زمینه را تسلیم شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی نمود.   

 

در ماه سپتامبر وزرای خارجه کشورهای عضو 1+5 تصمیم گرفتند که در ماه نوامبر پس از دریافت گزارش البرادعی درزمینه همکاری ایران با آژانس و گزارش سولانا از ملاقات هایش با مقامات چمهوری اسلامی ایران در خصوص قطعنامه سوم تحریم علیه جمهوری اسلامی ایران تصمیم گیری کنند.   

 

سولانا قبل از ملاقات با جلیلی گفت که هیچ ایده جدیدی ندارد و منتظر است که نظرات طرف ایرانی را بشنود. از سوی دیگر جلیلی هفته گذشته اعلام کرد که جمهوری اسلامی ایران ایده های جدیدی را در مذاکرات لندن مطرح خواهد کرد، حالی که جمهوری اسلامی ایران بر موضع خود مبنی برعدم تعلیق غنی سازی پافشاری خواهد کرد.   

 

در شرایطی که گزارش البرادعی حاوی نکات مثبتی در خصوص سابقه فعالیت های هسته ای جمهوری اسلامی ایران از جمله در ارتباط با سانتریفیوزهای پی 1 و پی 2 است که کتبا نیزازسوی آژانس به اطلاع کشورمان رسیده وعملا "پرونده این نوع فعالیت ها از دید اژانس بسته شده است، آمریکا روی گزارش سولانا سرمایه گذاری زیادی کرده است تا آنچه وی گزارش می دهد بر خلاف گزارش البرادعی نکته مثبت عمده ای در برنداشته باشد.   

 

براین اساس است که سولانا از قبل اعلام کرده که مطلب جدیدی برای طرح در جلسه ندارد در حالی که به نقل از یک مقام اروپایی که خواسته نامش فاش نشود سولانا در مذاکرات خود با مقامات ایرانی در رم در ماه سپتامبر ایده " تنفس دو سویه " را مطرح کرده بود. این امر نشان می دهد که آمریکا و هم پیمانانش نمی خواهند به صورت علنی انعطافی از خود نشان دهند.   

 

از سوی دیگر آمریکا دو گزارش البرادعی به ویژه گزارش شفاهی وی را به راحتی کنار نخواهد گذاشت. در این گزارشات به ویژه گزارش شفاهی، مطالبی وجود دارد که آمریکائی ها می توانند با تکیه بر آن ها فضای منفی از روابط جمهوری اسلامی ایران و آژانس به تصویر بکشند.   

 

به طور مثال در گزارش کتبی البرادعی علاوه بر توصیه به ایران دراجرای خواسته شورای امنیت مبنی بر تعلیق غنی سازی, اعلام کرده که اطلاعات آژانس درباره برنامه هسته ای فعلی جمهوری اسلامی در حال کاهش است.   

 

گزارش شفاهی البرادعی که به فاصله یک هفته بعد از گزارش کتبی وی ارائه شد به نحوی تنظیم شده که گزارش کتبی وی را متوازن سازد. بعید نیست که در طول این یک هفته آمریکا و دوستانش فشار لازم را به البرادعی وارد آورده باشند تا جبران مافات کرده و قدری از فضای نسبتا مثبت گزارش کتبی خود بکاهد.   

 

به عنوان نمونه در حالی که در گزارش کتبی البرادعی صحبتی از برنامه حال و آینده هسته ای جمهوری اسلامی ایران نشده است وی در گزارش شفاهی خود می گوید که آژانس نیاز دارد که حداکثر شفافیت را در باره برنامه گذشته ایران داشته باشد ولی به همان اندازه اهمیت و یا بیشتر از آن، درباره برنامه جاری هسته ای ایران نیازمند شفاف شدن مطالب است.   

 

این نکته شبیه نکته ای است که سه کشور اروپایی در اعلام مواضع خود در طول جلسات هفته گذشته اژانس در وین برآن تاکید کردند.   

 

یا درحالی که گزارش کتبی البرادعی اشاره ای به مذاکرات ایران و کشورهای دیگر ندارد، گزارش شفاهی وی تعلیق غنی سازی را تسهیل کننده بازگشت همه طرف ها به گفتگو و مذاکرات قلمداد می کند.

  

 

به عبارت دیگرازدید البرادعی مشکل است قبل ازتعلیق، گفتگو و مذاکرات جدی را آغاز کرد. البرادعی در گزارش شفاهی خود همچنین فعالیت های قبلی هسته ای جمهوری اسلامی ایران را به وجود آورنده "کسری اعتماد" درباره طبیعت برنامه هسته ای ایران دانسته که منجر به تصویب چند قطعنامه شورای امنیت در این زمینه شده است.   

 

به نظر می رسد که در صورت عدم پیشرفت در مذاکرات لندن، آمریکاییها سریعا دست به کار شده و مقدمات تشکیل جلسه شورای امنیت را فراهم نمایند. امروز- اول دسامبر- مدیران سیاسی کشورهای 1+5 در پاریس تشکیل جلسه خواهند داد تا در خصوص ادامه کار به مشورت به پردازند.   

 

وقتی حدود دو هفته پیش آمریکا مصرانه خواستار تشکیل جلسه 1+5 شد، چین از حضور در جلسه شانه خالی کرد و دلایل فنی را عامل تصمیم خود اعلام کرد. این بار چین نیز موافقت خود را با شرکت در جلسه اعلام کرده است.   

 

آینده وضعیت پرونده هسته ای جمهوری اسلامی ایران بستگی زیادی به مذاکرات لندن دارد. گزارش های البرادعی به ویژه گزارش شفاهی وی اهرم مناسبی برای آمریکا برای به وجود آوردن جو منفی در داخل مجموعه 1+5 فراهم می آورد.

 

هر گونه گزارش غیر مثبت سولانا از مذاکرات لندن فشار را بر چین و روسیه برای پیوستن به قطعنامه سوم تحریم دو چندان خواهد کرد.   

 

البته شخص سولانا و برخی کشورهای اروپایی مانند آلمان مایل نیستند که شورای امنیت دوباره در خصوص پرونده ایران فعال شده و شورا جایگزین مذاکره با ایران گردد.  

 

علیرغم فشارآمریکا، فرانسه و انگلیس بر سولانا برای ارائه گزارش منفی از مذاکرات خود با ایران، گفتگوهای لندن می باید این انگیزه را در وی تقویت کند که ادامه گفتگو و مذاکره با جمهوری اسلامی ایران تنها روش برای حل و فصل موضوع هسته ای ایران است.