سایه ایران بر مواضع دو گانه اعراب
دیپلماسی ایرانی: تحلیلگران بر این اعتقادند که مواضع کشورهای عربی در برابر تحولات لیبی و بحرین به شدت متناقض است، از یک سو عربستان و کشورهای حاشیه خلیج فارس موفق شده‌اند که طرابلس را بر کارهای ضد انسانی‌اش به مجازات برسانند و برخورد جامعه جهانی را با دیکتاتور حاکم بر آن برانگیزند در حالی که در منامه نیروی نظامی پیاده کرده‌اند و تلاش دارند که پای جامعه جهانی را به آنجا باز نکنند. این همه در سایه قطب‌بندی جدید منطقه میان ایران و غرب صورت می‌گیرد که در این میان عوامل نفت و مسائل طایفه‌ای را نیز نباید نادیده گرفت.
به گزارش سوئیس اینفو، برهان غلیون، اندیشمند مشهور سوری و مدیر مرکز مطالعات عربی و خاورمیانه در دانشگاه سوربون فرانسه در این باره به خبرگزاری فرانس پرس می‌گوید: «آنچه در بحرین رخ می‌دهد در حقیقت دست‌درازی مستقیم برای آرام کردن عربستان است. در حقیقت اولی جزئی از دومی است چرا که پل ارتباطی میان آنها وجود دارد. از سویی آنچه در لیبی می‌گذرد برای کشورهای حاشیه خلیج فارس بسیار مهم است به خصوص این که روابطشان با قذافی بسیار بد بوده است. عربستان موفق شد تلافی لیبی را در بحرین در بیاورد. هیچ کس نمی‌خواهد که عربستان یا هر کدام از کشورهای حاشیه خلیج فارس زیان ببینند، کما این که کسی هم نمی‌خواهد با آنها دشمنی کند چرا که دشمنی با آنها به مصلحتشان نیست، آنها به این کشورها در بخش‌های نفت و سرمایه‌گذاری‌های کلان نیاز دارند.»
وی در ادامه می‌افزاید: «جنبشی که در بحرین رخ داد در ابتدا خواستگاه سنی داشت اما تندروهای شیعی وارد میدان شدند و کار را خراب کردند. برخی جریان‌های افراطی شیعی خواسته‌هایی را بیان کردند که نظام را تحریک کرد که کل تظاهرات را مورد قلع و قمع قرار دهد.»
غلیون همچنین ابراز عقیده می‌کند که اگر جنبشی که در عربستان آغاز شده بنا باشد موفقیت‌آمیز باشد باید در داخل این کشور به موفقیت‌هایی دست یابد به شرطی که اتفاقاتی که در لیبی رخ داد در این جا رخ ندهد، در لیبی از ابزار قلع و قمع به وحشی‌ترین شکل ممکن علیه شهروندان استفاده شد تا آنجا که باعث مداخله غرب به خواسته اعراب شد.
از سویی ابراهیم الصمیدعی در گفتگو با فرانس پرس می‌گوید: «مواضع کشورهای عربی به خصوص کشورهای حاشیه خلیج فارس در برابر تحولات بحرین پیش‌بینی شده بود به خصوص بر سر بحث مسائل طایفه‌ای منطقه و بلندپروازی‌های ایران که دخالت سرسختانه نیروهای نظامی کشورهای خلیج فارس را موجب شد. در حال حاضر واشنگتن به این باور رسیده و مدعی است که ایران در تحولات بحرین دست دارد از این رو جامعه غربی تلاش می‌کند که در تحولات بحرین دخالت کرده و برای تغییر معادلات به خصوص در سایه استمرار اختلاف‌هایش با تهران وارد عمل شود.»
وی در ادامه می‌افزاید: «واشنگتن به هیچ وجه اجازه نمی‌دهد که بشکه باروتی کنار مخازن اصلی نفتی جهان منفجر شود. عربستان سعودی در صورت بروز هر حادثه‌ای تهدید مستقیمی برای تامین انرژی غرب محسوب می‌شود و هر حادثه‌ای که در این زمینه رخ دهد کل اقنصاد جهانی را به مخاطره می‌اندازد.»
الصمیدعی در ادامه اشاره می‌کند که یک گزارش امریکایی تاکید می‌کند که بحرین بیشترین پیشرفت نظم سیاسی را در منطقه دارد به ویژه این که خطی را منطبق با قانون اساسی مشروطه‌اش پی می‌گیرد.
حمید فاضل، استاد علوم سیاسی دانشگاه بغداد نیز در این باره می‌گوید: «اگر می‌بینیند که عربستان و کشورهای حاشیه خلیج فارس از انقلابیون لیبی حمایت کردند ولی در برابر تحولات بحرین سکوت اختیار کردند به دلایل طایفه‌ای و استراتژیک باز می‌گردد. اعراب مواضع مشابه امریکایی‌ها را اتخاذ می‌کنند. آنها خوب می‌دانند که امریکایی‌ها توجهی به تحولات بحرین ندارند و هر تصمیمی هم که بگیرند واکنش فعالانه و محکمی از سوی امریکایی‌ها در بر نخواهد داشت. آنچه اعراب در برابر بحرین انجام دادند در حقیقت واکنش به سیاست‌های واشنگتن بود.»
وی درباره مواضع سوریه در برابر تحولات بحرین نیز می‌گوید: «حکومت سوریه تمایل ندارد که با کشورهای حاشیه خلیج فارس در بیفتد به ویژه این که در لیبی شاهد است که چگونه اعراب از نظام معمر قذافی روی گرداندند. حکومت سوریه تلاش می‌کند که اگر وضعیتش به چیزی شبیه وضعیت لیبی رسید و بنا شد با مردم برخورد کند همانند بحرین تاییدی را پشت سر خود داشته باشد تا به واسطه آن بتواند از پس مردم معترض خود بر بیاید، سوریه نمی‌خواهد آن رفتاری که جامعه غربی با لیبی کرد با آن نیز داشته باشند.»
وی همچنین می‌گوید: «سوریه در برابر تحولات بحرین ناگهان مواضع خود را 180 درجه تغییر داد و از ورود نیروهای سپر جزیره به بحرین حمایت کرد. این تغییر موضع به خاطر تظاهرات اخیر شهر درعا در جنوب سوریه بود. به اعتقاد من ایرانی‌ها با این موضع‌گیری سوریه شوکه شدند.»
پیش از این ولید المعلم، وزیر امور خارجه سوریه از اعزام نیروهای شورای همکاری خلیج فارس به بحرین حمایت کرده و گفته بود: «آنها نیروهای اشغالگر نیستند و در چارچوب یک تفاهم‌نامه قانونی وارد بحرین شده‌اند. این که حکومت بحرین ورود این نیروها را تایید می‌کند همین موضوع به ورود آنها به این کشور مشروعیت می‌دهد.»
معلم همچنین گفت که در سفرش به تهران نامه بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه را به محمود احمدی‌نژاد، رئیس جمهوری ایران تسلیم کرد.
فاضل درباره مواضع امریکا نسبت به تحولات سوریه می‌گوید: «امریکایی‌ها خواهان تغییر رویکرد سیاسی نظام سوریه هستند. چرا که سوریه پل حیاتی ایران با جریان‌هایی مثل حزب الله و حماس در منطقه است و به نظرم امریکا می‌خواهد که حلقه وصل این پل شکسته شود.»
وی تاکید می‌کند، بعد طایفه‌ای در منطقه اکنون شکل واضحی به خود گرفته است. تحولات سیاسی روز به روز شیعه و سنی، مسیحی و مسلمان و دیگر قومیت‌ها را از یکدیگر دور می‌کند.
نظر شما :