ضرورت گفت و گوی ایران و مصر

انجام "گفت و گوهای ایران و عرب" یک ضرورت و یک نیاز مبرم است، هم برای جهان، هم برای جهان اسلام و هم برای جهان عربی و جهان ایرانی.

این ضرورت و نیاز هم در عرصه های علمی و فرهنگی، هم در حوزه های اقتصادی و هم در عرصه سیاسی به وضوح احساس می شود.

ارتباط و گفت و گو های عمیق و مستمر ایرانی – عربی هم ضریب امنیت ملی، منطقه ای و جهانی را بالا می برد و هم ظرفیت های جدیدی  در دو حوزه به وجود می آورد.

با شناخت بیشتر این دو حوزه از همدیگر، شناخت اسلامی، توانمندی های فرهنگی و علمی و ظرفیت های مکمل اقتصادی و توانمندی های سیاسی در هر کشور، در کل منطقه و در جهان افزایش می یابد.

به دلایل فراوان در انجام گفتگوهای ایرانی – عربی، نقش سهم مصر و ایران فراوان است. نبض فرهنگی و علمی و حتی سیاسی جهان عرب در مصر می زند و ایران یکی از مهمترین کانون های تحرک و توسعه در خاورمیانه است .

نگاه مصری و نگاه ایرانی مشترکات فراوان و درعین حال تفاوت هایی دارد، باید این دو وجهه را در نهایت صمیمیت، تسامح و در عین حال صراحت شناخت و در مسایل پیش رو به همدیگر نزدیک کرد. ایران و مصر به رغم دوری جغرافیایی به واقع همسایه ترین کشورهای جهان اسلام در حوزه های فرهنگی و تمدّنی هستند.

نخستین همایش گفت و گوی ایران و عرب، نگاه مصری- نگاه ایرانی نخستین تجربۀ غیر دولتی و مدنی بود که از سوی مؤسسۀ بین المللی گفت وگوی فرهنگ ها و تمدّن ها در ایران و مرکز مطالعات تمدنی و گفت و گوی فرهنگ ها در دانشگاه قاهره به انجام رسید.

این تجربه از این رو اهمیت داشت که به عنوان کوششی فرهنگی و علمی در حوزۀ سیاست در شرایطی به انجام رسید که متأسفانه فقدان رابطۀ سیاسی میان دو کشور موانع ارتباطی فراوانی را در سر راه نخبگان، روشنفکران، عالمان و محققان قرار داده است.

نه تنها سیاستمداران و سیاست ورزان بلکه استادان، دانشمندان و روشنفکران ایرانی و مصری بسیار علاقمندند که از یکدیگر بیشتر بدانند و این علاقه را نمی توان محدود در عرصه های رسمی و سیاسی دید.

پیش از این، گفت و گو های ایران و مصر در سطح رسمی آغاز شده بود. در دولت جناب آقای خاتمی در سال 1381 (2002میلادی) به کوشش وزارت امور خارجۀ  جمهوری اسلامی ایران و با همکاری مؤسسه مطالعات سیاسی و استراتژیک الاهرام در مصر نخستین نشست با مشارکت 7 تن از صاحب نظران مصری و 8 تن از ایرانیان برگزار شده بود که خوشبختانه هم از شرکت کنندگان مصری و هم ایرانی در این همایش نیز حضور داشتند.

آقای محمد سعید ادریس  نیز بر اساس آن نشست کتاب " ویر العلاقات المصریه الایرانیه"  را منتشر کردند.

امّا اکنون سطح انتظارها فراتر رفته است. باید گفت و گو ها را اولاً استمرار و نظم بخشید، ثانیاً تخصصی تر و موضوعی تر کرد و ثالثاً محدود به حوزۀ سیاست و حوزه های رسمی و دولتی نکرد.

نخستین همایش ما که 6 تن از متفکران مصری و 11 تن از استادان و محققان ایرانی در آن شرکت داشتند، در پنج نشست فشرده، موضوعات سیاسی و فرهنگی مورد علاقه مطرح و به بحث گذاشته شد.

سودمندی مباحث در آشنایی طرفین با دیدگاهها بر سر مسایل جدید و جدّی پیش رو بوده، امّا همچنان که در خلال اظهارنظرها و جمع بندی نشست ها آمد، تلاش های بعدی را باید بر موضوع های محدود متمرکز کرد.

روشنفکران و صاحب نظران ایرانی شرکت کننده در نشست ها و در گفت و گوی شب گذشته به سه موضوع اشاره داشتند:

1)      ضرورت اهتمام به گفت و گوی میان نخبگان از جمله روشنفکران دینی ایران و مصر و تلاش

مشترک برای یافتن پاسخ بر سر مسایل مهمّی چون اسلام و دمکراسی، اسلام و مدرنیته و ...

2)      ضرورت توسعۀ گفت و گو از حوزۀ سیاست به حوزه هایی دیگر چون ادبیات و هنر و ....

3)      تخصّصی و محدود کردن موضوعات مطرح شده در این نشست برای نشست های آتی

موضوعات مطرح شده در این نشست را همکاران ما و نیز همکاران مصری جمع بندی و طبقه بندی کرده اند. برای صرفه جویی در وقت این مجموعه به عنوان مسایل مهم و مورد علاقه منتشر خواهد شد.

 امّا از آن میان با خانم دکترمصطفی  توافقی برای چگونگی تداوم کار شد که این بخش را ایشان اعلام می کنند.

نشست بعدی ما انشاء ا.. در مصر خواهد بود.