واکنش چند پهلو به گزارشى دو پهلو

اولین واکنش رسمی آمریکا نسبت به گزارش جدید محمد البرادعی، رئیس آژانس "گزینشی" خواندن همکاری های ایران با آژانس بود. "جورج شولت"، فرستاده آمریکا در آژانس طی مصاحبه با خبرگزاری فرانسه پیرامون این گزارش گفت: ممکن است برخی اطلاعات جدید در مورد فعالیت های هسته ای ایران در دهه 80 و 90 ارائه شده باشد، اما ما هنوز چیز زیادی در مورد فعالیت های ایران در سال 2007 در دست نداریم. شولت افزود که ایران مانند بسیاری دیگر از کشورها وظیفه دارد با آژانس انرژی اتمی همکاری کند، اما این حق را ندارند که این وظیفه را مشروط سازند.

وزیر خارجه انگلیس نیز در واکنش به گزارش آژانس در مورد فعالیت های هسته ای ایران اعلام کرد در صورتی که ایران بخواهد در مورد برنامه های هسته ای خود اعتماد سازی کند، باید بدون تاخیر پیرامون تمام موضوعات مرتبط با این موضوع شفاف باشد.

فرانسه نیز واکنش محتاطانه ای در مقابل این گزارش اتخاذ کرد. يک سخنگوى وزارت خارجه فرانسه در گفت‌وگو با خبرگزارى فرانسه با اشاره به گزارش اخير محمد البرادعى درباره همکارى ايران در راستاى برنامه هسته ایش گفت که فرانسه اين گزارش را ديده است، اما يک واکنش کامل به آن پس از مطالعه دقیق اين گزارش، انجام خواهد گرفت. وى افزود: ما از ايران مى‌خواهيم بدون تاخير به همه درخواست‌هاى جامعه بين‌الملل پاسخ دهد.  

اما در این میان واکنش آلمان نیز که یکی دیگر از اعضای گروه 1+5 محسوب می شود، بسیار جالب توجه بود. آلمان از جمله کشورهای عضو این گروه است که تاکنون تلاش داشته است از همراهی با سیاست های آمریکا پرهیز کرده و موضع مستقلی را در مورد پرونده هسته ای ایران در آژانس اتخاذ کند، این در حالی است که واکنش برلین به گزارش اخیر البرادعی حکایت از رویکرد جدید آلمان ها در این زمینه دارد.

وزیر امور خارجه آلمان در پی انتشار گزارش البراعی گفت که این گزارش روی هم رفته دلگرم کننده نبوده است. "مارتین جائه گر"، افزود: این گزارش نقاط روشن و تاریک را نشان می دهد، اما در کل دلگرم کننده نیست. ایران به تعهداتش عمل نکرده و تلاش برای غنی سازی را دنبال می کند. این کشور باید به ما مدارکی نشان دهد که نشان دهد برنامه های هسته ایش کاملا صلح آمیز است.

بدین ترتیب انتظار می رود که آمریکا، انگلیس و فرانسه به سمت تصویب قطعنامه تازه ای در شورای امنیت برای اعمال تحریم بیشتر بر ایران پیش بروند و آلمان نیز با این کشورها همراهی کند.

اما روسیه و چین پیشتر مخالفت خود را با اعمال تحریم بیشتر بر ایران ابراز کرده اند و در آستانه انتشار گزارش آژانس نیز وزیرخارجه چین سفری به تهران کرد و در بازگشت گفت که به اظهارات مقامات ایرانی مبنی بر اینکه به دنبال سلاح اتمی نیستند اعتماد دارد.

چین در اقدامی که برخی از تحلیلگران آن را واکنش این کشور در مورد گزارش اخیر آژانس قلمداد کرده اند، اعلام کرد که در نشست 1+5 برای بررسی گزارش آژانس شرکت نخواهد کرد و این جلسه که قرار بود روز دوشنبه ( فردا ) برگزار شود، لغو شد.

زلمی خلیلزاد، نماینده آمریکا در سازمان ملل متحد در واکنش به این اقدام پکن گفت که چینی ها پشت شورای امنیت را در صدور قطعنامه تازه ای علیه ایران خالی کرده اند و به نظر او آنها نباید سبب شوند کار به جایی برسد که مسئول به بن بست رسیدن روند دیپلماتیک حل مناقشه اتمی ایران شناخته شوند.

هم اکنون همه چشم ها به گزارش خاویر سولانا، رئیس سیاست خارجی اروپا دوخته شده است. قرار بر این بود که اعضای شورای امنیت برای تصمیم گیری در مورد ایران بر اساس گزارش آژانس و نظر خاویر سولانا مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا عمل کنند.

با اینکه ایران گزارش آژانس را مثبت و به نفع خود قلمداد کرده اما محتوای آن به گونه ای نیست که خواست آمریکا و متحدان اروپایی اش را برآورده کند. این در حالی است که روسیه و چین در جبهه مخالف قرار گرفته اند و واشنگتن درصدد است تا به منظور تصویب دور سوم تحریم ها علیه تهران در چارچوب سازمان ملل این دو کشور را با خود همراه سازد. خاویر سولانا اعلام کرده که تا پایان نوامبر به بررسی گزارش آژانس خواهد پرداخت و دیداری نیز با مسئول مذاکرات اتمی ایران خواهد کرد تا بر این اساس نظر خود را ابراز کند.

برخی از تحلیلگران معتقدند که در صورتی که سولانا دریابد ایران به طور کامل همکاری نداشته، ممکن است فرصت جدیدی برای جبهه طرفدار آمریکا در گروه 1+5 برای ترغیب چین و روسیه در راستای تحریم های جدید علیه ایران پدید آید.

برخی از ناظران معتقدند که همکاری جدید ایران با آژانس توقع جدیدی را نیز میان اعضای این گروه پدید آورده است که می تواند توجیهی در این راستا محسوب شود. بر اساس این تحلیل بهترین گزینه در مقابل ایران آن خواهد بود که به منظور رفع سایر نگرانی ها در مورد برنامه های هسته ایش بخش های دیگر طرح همکاری اخیر خود با آژانس را به اجرا درآورد و به همکاری های خود با این نهاد بین المللی سرعت بخشد.