گردوخاک ويراژهاى يک امريکايى
ديپلماسى ايرانى: آيا اين ريموند ديويس بخت برگشته اى که 20 شب است کابوس مى‌بيند و مردم پاکستان را عليه خود و امريکايى جماعت شورانده، با آن ريموند ديويس نيکبختى که شیمی‌دان و فیزیکدان است و سال 2001 به خاطر کار روی نظریه نوترینو‌ها جایزه نوبل را مال خود کرد، نسبتى دارد؟ بعيد به نظر مى‌رسد. اما اگر هم نسبتى با اين امريکايى خلاق و دانشمند داشته باشد، بايد فکرى به حال حيثيت و شهرت خانوادگى اش کند و در وهله اول براى نجات جانش و در قدم بعد براى رساندن خود به امريکا ذره اى خلاقيت و کياست به خرج دهد.
ماجرا در روز پنجشنبه هفتم بهمن کليد خورد. روايت‌ها ضد و نقيض است. او گفته براى نجات جانش و در دفاع از خود دو شهروند پاکستانى را به قتل رسانده. اما کار به همين جا ختم نشد. بعد از شليک گلوله به آن دو در يکى از نقاط پر رفت وآمد شهر لاهور، اتومبيلش سرعت گرفت تا از مخمصه بگريزد اما در راه به چند نفر برخورد کرد و از اقبال بد، يک نفر هم در تصادف با خودرو جانش را از دست داد تا گره کار آقاى ديويس کورتر شود.
ديويس نه فقط شهر، که همه پاکستان را به هم ريخته است. او که پيمانکار دپارتمان دفاعى و سازمان اطلاعات مرکزى امريکا (سيا) است، تصور کرده که دارد نقش جيسون بورن را در فيلم هاى جاسوسى پل گرينگراس بازى مى‌کند. نه او و نه دولت هاى امريکا و پاکستان هنوز به راه حلى براى خلاصى از اين مشکل نرسيده اند. قانون به پشتوانه مطبوعات و افکار عمومى‌جامعه، اجازه آزادى ديويس را نداده ولى تمايل دو دولت به لاپوشانى قضيه و دور زدن قانون مشهود به نظر مى‌رسد.
گفته مى‌شود برکنارى شاه محمود قريشى وزير امور خارجه پاکستان بى ارتباط با مقاومت او در برابر خواست آزادى ديويس نبوده است. برخى منابع خبرى نوشته اند که قريشى در مقابل خواسته‌هاى امريکا ايستادگى کرده و سخنانى بر زبان آورده که به برکنارى اش انجاميده و او را نيز به جمع قربانيان حادثه لاهور افزوده است.
پاکستانى هاى منتقد معتقدند که با ريموند ديويس بايد طبق قوانين وزارت خارجه پاکستان رفتار کرد. از آنجا که هنوز امريکايى ها نتوانسته اند ثابت کنند که او کارمند کنسولگرى بوده و از مصونيت ديپلماتيک برخوردار است، فشارها براى محاکمه و توسل به قانون تحت هر شرايط ادامه پيدا کرده و رابطه دو دولت را تحت الشعاع قرار داده است.
از سوى ديگر احزاب اسلام گرا و ضدامريکايى که مترصد چنين اتفاقاتى براى دست زدن به تظاهرات اعتراضى هستند، اعلام کرده اند که عليه آزادى ريموند ديويس تظاهرات خواهند کرد. اين موضع گيرى شايد نشان دهنده آن باشد که قرار است به زودى ديويس تحت قرارهاى خاصى آزاد شود. ظاهرا حزب حاکم پاکستان تلاش هايى براى آزادى او مصروف داشته و همين اخبار باعث شده است تا مخالفان دولت از همه ابزارشان براى فشار بر دولت استفاده کنند.
دولت پاکستان که در هفته هاى گذشته روزگار ناخوشى را از سر گذرانده، از نحوه رويارويى با حادثه لاهور که به دستگيرى اين مامور امريکايى انجاميد درمانده و هنوز ميان استقلال دستگاه قضا و مصالح سياسى‌اش دست به انتخاب نزده است. فضاى سياسى پاکستان به گونه اى نيست که بتوان متخلفان و متهمان خارجى را تحت اراده اى مافوق اصول تفکيک قوا در بند نگه داشت يا آنها را بر اساس مصالح سياسى و بين المللى رها کرد. ساختار حزبى اين کشور، آزادى مطبوعات، استقلال قوا و نيز آزادى برپايى تجمعات همواره مانعى بر سر تصميم گيرى هاى يکسويه حاکميتى در پاکستان بوده و بارها زمينه ساز کشمکش هايى از اين دست شده است.
حالا در اين اوضاع و احوال خبر رسيده است که امريکايى ها براى حل ماجرا دست به دامان جان کرى خوشنام شده اند. او دست کم در پاکستان خوشنام و شهره خاص و عام است. اين سناتور امريکايى که رياست کميته روابط خارجى سناى کشورش را برعهده دارد، به زودى سفرى به اسلام آباد خواهد داشت و گويا هدف اصلى او حل و فصل بحران سياسى اخير است. جان کرى در سال‌هاى اخير از عاملان موثر در تقويت روابط امريکا و پاکستان و اعطاى کمک هاى مالى به اين کشور بوده و اگر بيايد شايد دست خالى برنگردد.
او مى‌آيد تا فشارهاى امريکا براى خلاصى ديويس جنبه اى مشروع و اخلاقى به خود بگيرد. در روزهاى گذشته برخى شنيده ها از اعمال فشار هيلارى کلينتون بر اسلام آباد حکايت داشت. در جريان همين بگومگوها بود که شاه محمود قريشى کيف و وسايل خود را جمع کرد و اتاق وزارت خارجه را تحويل حنا ربانى 34 ساله داد.
سه نفر راهى ديار باقى شدند، قريشى بيکار شد، ديويس در حبس است، جان کرى در راه اسلام آباد است و سناريويى هم در دست نگارش تا مصونيت ديپلماتيک آقاى ديويس در جايى ثبت شود و يک هواپيماى اختصاصى اين ماجراجوى امريکايى را به ساحل امنى برساند.
تا اطلاع ثانوى همه آنچه مربوط به امريکا و پاکستان مى‌شود به حال تعليق درآمده است. حتى ملاقات سه جانبه اى که قرار است 23 فوريه و طبق سنت سال هاى اخير در واشنگتن ميان مقام هاى سه کشور برگزار شود، به تعويق افتاده و امريکا آن را به تاريخى نامعلوم موکول کرده است. درواقع نجات اين مامور اطلاعاتى که خودش را از دست مهاجمان نجات داد و دولت هاى دو کشور را گرفتار کرد، هزينه هاى گزافى را تحميل کرده که بخشى از آن به افغانستان مربوط مى‌شود.
هنوز دستگاه قضايى پاکستان بر استقلال خود ايستاده و تحت تاثير فشارهاى وارده دولت خود و امريکا وانداده است. رسانه هاى تلويزيونى و مطبوعاتى منتقد نيز در اين راه کمک حال استقلال قضايى پاکستان از فشارهاى بيرونى و دولتى هستند و برخى احزاب و گروه ها هم براى حفظ مصونيت دستگاه قضا وارد ميدان شده اند. در روزهاى آينده و با آزادى احتمالى ديويس، فشارهاى جديدى بر دولت وارد مى‌شود و تنش هاى داخلى پاکستان را تشديد خواهد کرد.
نظر شما :