نسخه نظامى امريکايى‌ها براى مصر
ديپلماسى ايرانى: سرانجام انقلاب مصر به ثمر نشست و ديکتاتور از قدرت کنار رفت. حسنى مبارک به رغم پافشارى‌اش براى حفظ کرسى رياست جمهورى که تا پنج‌شنبه ادامه داشت، سرانجام جمعه شب پذيرفت که از قدرت کنار رود و امور را به دست ارتشى‌هاى اين کشور بدهد.
تا پيش از اين صحبت از تسليم قدرت به عمر سليمان، معاون رئيس‌جمهورى مصر بود اما ديروز ناگهان ورق برگشت و قدرت به ارتشيان اين کشور رسيد.
حال حسين طنطاوى، رئيس شوراى نيروهاى مسلح مصر عملا کار را به دست گرفته و با تفويض اختياراتى که از سوى رئيس جمهورى به او شده مى‌تواند هر آنچه تشخيص مى‌دهد، انجام دهد. دايره اين اختيارات تا بدانجا است که ارتش بر اساس قانون اساسى مصر مى‌تواند دستور به لغو قانون اساسى کشور دهد. اين اتفاق نقشه‌هاى عمر سليمان را که پيش از اين نقشه‌هاى طول و درازى براى نشستن بر منصب رياست جمهورى کشيده بود، بر باد داده است.
ارتش نزد مردم مصر از جايگاه بسيار بالايى برخوردار است و ملت آن را افتخار خود مى‌دانند. در تظاهرات خيابانى مصر نيز ارتش در کنار مردم ايستاد و بر عکس پليس و سازمان‌‌هاى امنيتى که برخوردهاى خشن‌شان به اين زودى‌ها از اذهان مردم پاک نمى‌شود، از مطالبات مردم دفاع کرد و آن را به حق دانست.
ساعاتى پس از استعفاى مبارک شوراى عالى مصر بيانيه‌اى صادر و تلاش کرد که وجهه خود را نزد مردم همچنان حفظ کند. در بيانيه ارتش مصر آمده است که هيچ بديلى به جاى قانونى که مورد رضايت مردم باشد، وجود ندارد. در اين بيانيه بر لزوم اصلاحاتى که رضايت مردم را جلب کند، تاکيد شده است.
درباره نقش ارتش در تحولات اخير مصر همين بس که بسيارى از تحليلگران نقش ارتش در افزايش اعتراض‌هاى خيابانى عليه مبارک را بسيار پررنگ مى‌دانند. حتى روزنامه الحيات چاپ لندن به نقل از منابع آگاه خود نوشت که ارتش در روزهاى پنج‌شنبه و جمعه فشار بسيارى به مبارک آورد که از قدرت کنار برود و حتى تفويض اختياراتش به ارتش نيز ماحصل همين فشارها بوده است.
حال اين نگرانى به وجود آمده که ورود ارتش به سياست باعث مصادره قدرت توسط نظاميان مصرى شود. عمرو موسى، دبير کل اتحاديه عرب در گفتگو با الحيات در اين باره مى‌گويد: «فراموش نکنيد که اين مردم بودند امور را به اين نتيجه تاريخى رساندند. نبايد به هيچ وجه نقش مردم را در اين تحول فراموش کرد. آنچه مطلوب همه است اين است که ارتش و مردم با يکديگر ائتلاف کنند.»
محمد البرادعى، يکى از رهبران جنبش انقلابى مصر نيز در صفحه فيسبوک خود ضمن تاريخى خواندن حرکت مردم مصر نوشت: با ارتش همکارى خواهيم کرد تا به کمک آن مرحله انتقالى کشور از وضعيت کنونى به زمان برگزارى انتخابات آزاد پارلمانى و رياست جمهورى محقق شود.
براى کسى هنوز روشن نيست که آيا ارتش در زير سايه تحرکات سياسى دولت و عمر سليمان به طور جداگانه با رهبران اپوزسيون تماس برقرار کرده و با آنها هماهنگ بوده که البرادعى اين گونه با اطمينان صحبت از همکارى اپوزسيون با ارتش مى‌زند يا اين که نقشه‌اى ديگر در انتظار مصر است که هنوز کسى از آن آگاه نيست؟
حضور ناگهانى حسين الطنطاوى، دقايقى پس از صدور بيانيه کناره‌گيرى مبارک از قدرت در ميان مردم که البته با استقبال خوب مردم نيز مواجه شد، براى بسيارى اين سئوال را به وجود آورد که آيا در فهرست گزينه‌هاى رهبرى آينده مصر چهره جديدى وارد شده است؟
طنطاوى در حضور پرشور مردم به آنها قول داد که به تعهدات خود به عمل کند، اصلاحات را به طور دقيق که مورد رضايت مردم باشد به اجرا در آورد و خون شهيدانى را که در راه انقلاب خون دادند را پاس بدارد.
اين براى نخستين بار بود که طنطاوى خود را در برابر مردم نشان مى‌داد. به گفته برخى منابع مصرى حضور طنطاوى در ميان مردم حتى باعث نگرانى عمر سليمان نيز شد. در چنين فضايى احمد شفيق، نخست‌وزير جديد دولت مصر نيز خود را در سر در گمى مطلق مى‌بيند. وى به خبرنگاران گفته که اميدوار است ارتش مطالبات خود را از طريق دولتى که او رياستش را بر عهده دارد، پيگيرى و اصلاحات را اجرا کند. براى شفيق هنوز قابل هضم نيست کسى که تا ديروز وزير دفاع کابينه‌اش بوده اکنون همه کاره کشور شده است.
در اين ميان نگاه ايالات متحده به تحولات مصر بسيار حائز اهميت است. منابع خبرى گزارش مى‌دهند که امريکا تمام توان خود را بر اين متمرکز کرده که ارتش به واسطه محبوبيت بالايى که نزد مردم دارد، نقشى محورى و اساسى در تحولات مصر ايفا کند. از اين رو حمايت غير علنى خود را از ارتش مصر اعلام کرده است. ايالات متحده اميدوار است که با اين حمايت جلوى نفوذ تندروها و جريان‌هاى مخالف خود را به کانون قدرت در دوره انتقالى مصر بگيرد و همچنين در عين حال مانعى نيز براى نفوذ ايران در تحولات مصر ايجاد کند.
گرايش امريکا به نظاميان را در اظهارات اوباما به وضوح مى‌توان ديد. منابع آگاه مى‌گويند که اوباما در ديدارهاى اخيرش با مقامات مختلف امريکايى تاکيد کرده است که نمونه اندونزى براى مصر مى‌تواند بسيار مناسب باشد. اوباما در توضيح اين اظهارات خود گفته است که در اندونزى نيز نهاد ارتش نقشى پررنگ در قدرت سياسى کشور دارد ولى در عين حال کشور کاملا دموکراتيک اداره مى‌شود، اعتدال اسلامى در آن کاملا نمايان است و احزاب دينى و دموکراتيک در کنار هم زندگى بسيار مسالمت‌آميزى دارند.
با اين حال نگرش امريکايى‌ها نسبت به حسين طنطاوى مختلف است. امريکايى‌ها در توصيف او در خفا و در صحبت‌هاى در گوشى‌شان مى‌گويند: «وى به اين که جنگ ديگرى با اسرائيل در نگيرد کاملا پايبند است و از اين بابت مى‌توان به او کاملا اطمينان داشت ولى آن چه مايه نگرانى است اين است که وى در برابر اصلاحات سياسى و اقتصادى کشور مقاومت مى‌کند. طنطاوى معتقد است اجراى اصلاحات اقتصادى قدرت حاکميت مرکزى را تضعيف مى‌کند.»
طنطاوى بر خلاف ديگر مقامات مصرى و امريکايى در طول بحران‌هاى اخير مصر دائما با رابرت گيتس، همتاى امريکايى‌اش در تماس دائم بود. حتى قبل از آن که به ميان مردم بيايد و چهره مردمى به خود بگيرد، با وى تلفنى صبحت کرده بود و درباره آخرين تحولات کشور رايزنى‌هاى گسترده‌اى با او انجام داده بود.
منابع نظامى امريکايى از اعلام محتواى گفتگوهاى تلفنى گيتس و طنطاوى اجتناب کردند ولى تاکيد مى‌کردند که گيتس بر قدرت ارتش بر حفظ ثبات در کشور و نقش مثبتش بر انتقال صحيح قدرت پافشارى مى‌کند. گيتس روز سه‌شنبه هفته گذشته نيز گفته بود: «ارتش مصر سهمى بزرگ در تحولات دموکراتيک اين کشور دارد.»
طنطاوى، 75 ساله فردى است که تجربه حضور در سه جنگ متوالى را داشته که شامل آزادسازى کانال سوئز در سال 1956، جنگ خاورميانه با اسرائيل در سال 1967 و جنگ مصر با اسرائيل در سال 1973 مى‌شود.
نظر شما :