روسیه در فکر تعلیق قرارداد محدودیت نیروهای مسلح اروپا

ولادیمیر پوتین رییس جمهور روسیه روز 26 آپریل در پیام خود به مجمع فدرال روسیه (مجلس سنا و مجلس دوما) اعلام کرد که اگر کشورهای عضو ناتو قرارداد مربوط به نیروهای مسلح معمولی در اروپا را تصویب نکنند روسیه اجرای آن را به حالت تعلیق در خواهد آورد. کاخ کرملین می گوید که تعلیق فوری قرار نیست انجام شود و این گام احتمالا بعد از رایزنی با ناتو انجام خواهد شد. از نظر برخی از کارشناسان این گام به نفع خود روسیه هم نیست.

غرب به سخنان پوتین  بلافاصله واکنش نشان داده است. «یاپ دی هوپ شیفر» دبیر کل ناتو اعلام کرده که پیمان آتلانتیک شمالی خواستار توضیح از سوی رییس جمهور روسیه است. قرارداد محدودیت نیروهای مسلح در اروپا در سال 1999 امضا شد اما با الحاق برخی از کشورهای اروپای شرقی به ناتو اصل اساسی آن که مربوط به لزوم تامین توازن نیروها بود ماهیت خود را از دست داده است.

یک منبع خبری از کرملین به خبرگزاری روسی ریانووستی گفته که تعلیق فوری قرار نیست  انجام شود «اگر طی یک سال در مذاکرات با ناتو پیشرفتی حاصل نشود آنوقت روسیه ممکن است که مسئله توقف اجرای قرارداد مذکور را مطرح سازد.» میخاییل مارگلوف رییس کمیته امور بین المللی شورای فدراسیون روسیه افزود روسیه تمایلی برای دشمن تراشی ندارد.

«میخاییل بارابانوف» کارشناس مرکز تحلیل های استراتژی و فنی می گوید بعد از شکست صورت جلسه ورشو، قرارداد نیروهای مسلح معمولی در اروپا ابزاری برای خلع سلاح یک جانبه روسیه و کنترل غرب بر این روند بود. چرا که محدودیت نیروهای دریایی که غرب از ابتدا هم در آن ارجحیت هایی داشت حتی موضوع مذاکرات هم نبود . وی معتقد است غرب با دست پیدا کردن به هدف خود یعنی کاهش نیروهای مسلح معمولی روسیه و خارج سازی آنها از اروپا تمایل خود به این مسئله را از دست داد و دلیل بی ثمر بودن مباحث در مورد این قرار داد از سال 1999 نیز همین است. "الکساندر گولتس" کارشناس نظامی نیز در تایید همکار خود می گوید« قرارداد نیروهای مسلح معمولی در اروپا زمانی معنا داشت که قرارداد میان پیمان ورشو و ناتو موجود بود.»

«ولادیمیر یفسیف» کارمند ارشد اسنتیتو روابط بین المللی با این امر مخالف است « انصراف از قرارداد تسهیل شده نیروهای مسلح معمولی در اروپا ارجحیتی برای روسیه به همراه نخواهد داشت مانند آنکه اگر روسیه از قرارداد موشک های برد کوتاه و متوسط خارج شود. در این صورت نیاز به هزینه تکمیلی برای استقرار ابزاری جهت دفع تهدیداتی است که در حال حاضر حالت پتانسیلی دارند.»

کشورهای غربی همچنان از تصویب قرارداد نیروهای مسلح معمولی در اروپا امتناع نموده و خروج نظامیان روسیه از گرجستان و مولداوی را مطالبه می کنند. مرتبط ساختن این دو مسئله بسیار ساختگی است، چرا که قرارداد، سندی حقوقی است و مذاکرات درباره خارج سازی نیروها تنها در کلام بوده اند.

اما به عنوان مثال با گرجستان، توافقنامه خارج سازی نیروها امضا شده است و نظامیان روسیه خاک این کشور را در سال آینده ترک می کنند. در مولداوی، بیشترین مشکلات مرتبط با خارج سازی مهمات نظامی است. در عین حال، چهار کشور جدید عضو ناتو، یعنی کرواسی و سه کشور بالتیک، در این قرارداد شرکت ندارند و این بدان معناست که کشورهای ناتو می توانند در آنجا بطور نامحدودی تسلیحات را مستقر سازند.

این قرارداد حتی استقرار نیروهای روسیه در خاک خود روسیه را نیز محدود می کند. اما چنین محدودیتی در رابطه با سایر کشورها وجود ندارد. طبیعتاً ما نمی توانیم این توافقنامه مصوب سال 1999 را به تنها اجرا کنیم.

شاید هیچ ارتباطی بین اعلامیه پوتین درباره توقف اجرای قرارداد نیروهای مسلح معمولی در اروپا با  استقرار سیستم دفاع ضد موشکی در نزدیکی مرزهای روسیه دیده نشود به جز ارتباط روانی. اما در زمینه خود این قرارداد، مشکلات بسیاری اندوخته شده اند که با سیستم های ضد موشکی در ارتباط نبوده و بلکه مرتبط با موضع سرسختانه غرب هستند.

آمریکا با پیشنهاد کردن همکاری به روسیه در زمینه سیستم های ضد موشکی، دو هدف را دنبال می کند. در درجه اول، آمریکا بدنبال ملایم ساختن انتقادات از برنامه های این کشور برای استقرار سیتسم های ضد موشکی در اروپاست. علاوه بر این، ایالات متحده در زمینه سیستم دفاع ضد موشکی از شوروی سابق عقب مانده اند و برخی از فناوری های روسیه برای آنان جالب است که آنها حتی حاضر به خرید آن هستند. باید خاطر نشان کرد که آمریکا هیچگاه به هیچکس پیشنهاد نداده بود که سیستم دفاع ضد موشکی مشترکی را مستقر کنند. «الکساندر پیکایف» از انستیتو اقتصاد جهانی و روابط بین الملل آکادمی علوم روسیه می گوید که آنها تنها آماده استفاده از قلمروی هر کشوری به نفع خود می باشند.