کدام سوى ديوار برلين را ترجيح مى‌دهيد؟
18 سال پيش تلويزيون ايران تصاوير مردمى را نشان مى‌داد که با ماشين‌هاى لادا يا ديگر خودروهاى روسى خود درحال عبور از مرز بين دو آلمان بودند و گذرنامه‌هاى خود را در دست گرفته و از پنجره ماشين‌ها بيرون آاورده بودند.
در آن زمان در همين کشور خودمان هر فردى پيش بينى‌هاى خودش را داشت. بعضى‌ها مى گفتند فاتحه کمونيسم خوانده شده است و بعضى‌هاى ديگر مى‌گفتند ساکنان شرقى آلمان از فرو ريختن اين ديوار پشيمان خواهند شد چون ديگر از سرويس‌هاى اجتماعى گذشته خبرى نخواهد بود.
امسال در هجدهمين سالگرد فروپاشى ديوار برلين که در روز 9 نوامبر( 18 آبان) بود باز هم برنامه‌هاى مختلفى در يادبود آن حادثه در کشور آلمان برگزار شد. از حدود يک ماه پيش از آن نيز که همزمان با سالگرد جنبش مردمى براى اتحاد دو آلمان در همان سال بود، شبکه‌هاى آلمانى زبان برنامه‌هاى مستند گوناگونى در اين باره پخش کردند.
اما يکى از برنامه‌هاى اجرا شده همزمان با هجدهمين سالگرد فروپاشى ديوار برلين، برگزارى يک نظر سنجى از آلمانى‌ها بود که نتايج آن نشان مى‌دهد از هر پنج نفر آلمانى بيش از يک نفر موافق بازسازى ديوار برلين است.
به گزارش گاردين، آمارگيرى انجام شده از بيش هزار نفر آلمانى در سنين مختلف در اين باره نشان مى‌دهد، ميل به جداشدن دو آلمان به همان اندازه که در بين ساکنان پيشين جمهورى دموکراتيک آلمان ( بخش شرقی) قدرت دارد در بين ساکنان قديمى آلمان غربى نيز مورد توجه است.
تنها سه درصد از آنهايى که در بخش شرقى آلمان زندگى مى‌کنند در اين آمارگيرى از شيوه اداره جمهورى دموکراتيک آلمان اظهار رضايت کامل کرده‌اند.
کشمکش بر سر پايتخت کشور آلمان در زمان جنگ جهانى دوم از زمانى آغاز شد که ژنرال ژوکف در ماه مه 1945 برلين را فتح کرد و چند روز پس از آن با تسليم رسمى قواى آلمان نازى، يکى از سربازان ارتش سرخ از بام رايشتاک محل حکمرانى آدولف هيتلر بالا رفت و پرچم کمونيست‌ها را به احتزاز درآورد.
پس از پايان جنگ و در جريان تقسيم اروپا بين برندگان جنگ، کشور آلمان و شهر برلين نيز به دو بخش تقسيم شد اما ساخت ديوارى بين اين دو بخش که هر کدام با ايدئولوژى متفاوتى اداره مى‌شدند 12 سال بعد انجام شد.
در طول اين 12 سال نزديک به دو و نيم ميليون نفر از بخش شرقى به سمت بخش غربى گريختند و بالاخره با دستور خروشچف، دبير کل حزب کمونيست اتحاد جماهير شوروى به والتر اولبرخت، دبير کل حزب کمونيست آلمان شرقى احداث ديوارى بتنى که روى آن پوشيده از سيم خارداربود آغاز شد.
در ۲۰سپتامبر 1961 دولت آلمان شرقى منازل نزديک اين ديوار را تخريب کرد و يک ديوار دائمى با مواد سخت از ميان خيابان‌هاى برلين سر برآورد که در پايان، طول آن به ۱۶۶ کيلومتر رسيد. ارتفاع اين ديوار چهار متر بود.
بعد از مدتى يک مسير نگهبانى، يک راهگذر با ديده بان ها، برج هاى ديده بانى، سنگرهاى زيرزمينى و ديوار دوم نيز به ديوار اوليه اضافه شد. با ساخته شدن ديوار برلين مرز بين آلمان شرقى و آلمان غربى در ۱۹۲ مسير و خيابان قطع شد که ۹۷ مورد آن به برلين شرقى و ۹۵ مورد آن به ساير مناطق آلمان شرقى منتهى مى شد.
دليل احداث ديوار اين بود که آلمان کمونيستى قصد داشت کشورش را از نيمه غربى مصون نگه‌دارد. اين ديوار در طول 28 سال عمر خود به نماد اصلى جنگ سرد تبديل شد و در مجموع 125 نفر در جريان عبور از بخش شرقى ديوار به سمت بخش غربى جان خود را از دست دادند.
پژوهشى که امسال از سوى موسسه ” فورسا“ انجام شد، نشان مى‌دهد 73 درصد از افرادى که در آلمان شرقى زندگى مى‌کردند معتقدند سوسياليسم شيوه خوبى در اداره جامعه بود اما بسيار بد اجرا مى‌شد. همچنين 90 درصد از اين افراد عنوان کردند که در دوران کمونيست‌ها حمايت‌هاى اجتماعى بهترى از آنها مى‌شد.
فروپاشى ديوار برلين از نهم نوامبر 1989 و در جريان سقوط حکومت‌هاى کمونيستى در اروپاى شرقى آغاز شد. در اکتبر همان سال دو آلمان به طور رسمى و با انجام جشن‌هاى بزرگ ملى به هم ملحق شدند اما يکپارچگى کامل دو کشور هزينه‌اى معادل 3/1 تريليون يورو داشت که بدون پشت سر گذاشتن مشکلات اجتماعى سخت، امکان‌پذير نشد.
بر اساس اين نظر سنجى تقريبا تمامى افرادى که در گذشته در بخش غربى آلمان زندگى مى‌کردند عنوان کردند در صورت بازسازى ديوار برلين در بخش غربى خواهند ماند. اين در حالى است که از ساکنان پيشين آلمان شرقى تنها 36 درصد براى باقى ماندن در بخش شرقى ابراز تمايل کردند.
تانيا بورگل، تاريخ شناس فرهنگى، درباره نتايج اين نظر سنجى به اشپيگل گفته است بيشتر افرادى که در بخش شرقى آلمان به دنيا مى‌آيند با گذشته خود در ارتباط نيستند:” اين نسل براى شناسايى نکات مثبت گذشته خود از هيچ ريشه فرهنگى برخوردار نيست.“
در حال حاضر از آن ديوار 166 کيلومترى اثر زيادى برجا نمانده، غير از بخش‌هايى از اين ديوار که به شکل نمادين در خيابان‌هاى برلين حفظ شده است و يکى دو قسمت ديگر که به دليل نقاشى کردن آثار گرافيتى هنرمندان آلمان غربى روى آن هم اکنون در موزه‌ها نگه‌دارى مى‌شوند.
نظر شما :