اشتباه ایران را در تونس تکرار نکنید

ديپلماسى ايرانى: سایت نیوریپابلیک در تازه ترین نگاه خود به حوادث تونس، لایه های سطحی این حرکت را کنار زده و به واکاوی حادثه ای می پردازد که به گمان بسیاری از تحلیل گران و کارشناسان می تواند آغازی برای بسیاری از حرکت های خودجوش مردمی در آفریقا و جهان عرب خسته از دیکتاتوری باشد. این سایت در این خصوص می نویسد:

آنچه در روزهای گذشته در تونس رخ داد ما را به یاد صحنه هایی از انقلاب ها و حرکت های مردمی در آمریکای لاتین ، آسیا و اروپای شرقی در دهه هشتاد و نود می اندازد. روزهایی که مردم قدرت خود را به نمایش گذاشتند. تونس یک موازی تاریخی دیگر هم در کنار خود دارد : ایران. این بار غربی ها باید اندکی تاریخ بخوانند و اشتباهاتی را که در خصوص ایران سال 1979 مرتکب شدند در تونس 2011 تکرار نکنند. بن علی همان دیکتاتور تونسی بود که 23 سال بر کرسی قدرت تکیه زده بود، درست مانند شاه ایران در سال های منتهی به انقلاب اسلامی. در ایران هم شکایت مردم از اوضاع نابسامان اقتصادی و نبود حقوق بشر به سرعت برق و باد تبدیل به جریانی انقلابی شد که شاه را از مملکت فراری داد. انقلاب ایران را بسیاری از تحلیل گران انقلابی نمی دانند که تنها مسلمانان خواستار آن بودند. انقلابی بود که در آن همگان از مسلمان تا مستقل ، از کمونیست تا لیبرال حضور داشتند.

در تونس هم اسلام گرایان می توانند همان حوادثی را که در ایران اتفاق افتاد، تکرار کنند. جای اندک تعجبی نخواهد داشت اگر شاهد ائتلاف موقت این اسلام گرایان با دیگر گروه های نه چندان مذهبی و مسلمان باشیم. اما در نهایت زمانی که اسلام گرایان تمام قدرت را در دست بگیرند، اندک اندک مخالفان انها از گردونه حکومت مرکزی حذف خواهند شد.

نیوریپابلیک در حالی این ادعا را در خصوص تونس مطرح می کند که دیگر تحلیل گران غربی نظیر رابرت فیسک اعتقاد دارند که این حمایت های غرب از بن علی دیکتاتور تونسی بود که کاسه صبر مردم را لبریز کرد. بن علی ساخته و پرداخته استراتژی های غرب برای دور نگاه داشتن اسلام گرایان از قدرت در کشوری بود که 98 درصد آن را مسلمانان تشکیل می دهند.

این سایت در ادامه می نویسد: تونس در حال حاضر درست مانند ایران در سال 1979 بر سر دو راهی قرار گرفته است: آیا این کشور قرار است مسیر دموکراسی را طی کند؟ یا باید در اختیار اسلام گرایان قرار گیرد؟

نیوریپابلیک با طرح این سوال در حقیقت مى خواهد اسلام گرایی در سیاست را مقابل دموکراسی خواهی قرار دهد. این تحلیل در روزهایی از راه می رسد که بسیاری از استراتژیست های غربی هم به این حقیقت اذعان می کنند که نمی توان الگوی دموکراسی غربی را در کشورهایی با جمعیت مسلمان قابل توجه مانند تونس یا افغانستان یا مصر پیاده کرد. بن علی در حقیقت نوزاد نامشروع اصرارهای غرب برای برقراری دموکراسی مد نظر خود و نه میل و اراده تونسی ها بود.

نیوریپابلیک در ادامه می نویسد: در سال های پس از 1979 در ایران، غرب و ایالات متحده تنها به فکر براندازی نظام نوپای ایران بودند و به همین دلیل فرصت ایستادن در کنار جریان های لیبرال را از دست دادند.  در تونس امروز ، اروپایی ها نباید تنها به تمجید از این حرکت مردمی بپردازند بلکه باید در کنار همان جریان های لیبرال بایستند و حمایت از خود برای حضور آنها در دولت را به تصویر بکشند.

غربی ها از 23 سال پیش تا کنون از ریز حرکات بن علی در تونس حمایت کردند و وی را دوست شفیق خود خواندند. اکنون با رفتن بن علی هم بزرگترین اشتباه غرب می تواند در حمایت از روی کار آمدن دولتمردانی هم قطار و همفکر با بن علی باشد. غربی ها نباید برای خاموش کردن صدای اعتراض ها به حداقل ها در تونس قناعت کنند. این قبیل حرکت های سطحی در کشورهای جهان اسلام و عرب این باور از اروپایی ها را مستحکم می کند که غربی ها اندک تمایلی به برقراری دموکراسی در کشورهای دیگر ندارند.

نیوریپابلیک به صراحت در این مقاله از غرب می خواهد که با دخالت در امور داخلی تونس به نوعی دست اسلام گرایان را از قدرت دور نگاه دارد. این در حالی است که بن علی زایده همین تفکر هرکسی در راس به غیر از اسلام گرایان بود. بسیاری از تحلیل گران مسائل غربی ادعا می کنند که در جوامع عربی تنها راه اداره حکومت همان دیکتاتوری است . با این توجیه حمایت غربی ها از افرادی مانند بن علی یا حسنی مبارک مصری هم توجیه می شود. نمونه تونس اما نشان داد که این نسخه دیگر در کشورهای عربی قابل پیچیدن نیست.در خصوص شاه ایران هم غربی ها همین اشتباه را مرتکب شدند: حمایت های بی حد و حصر از شاه به اندازه ای بود که پس از سقوط وی عملا در ساختار سیاست داخلی ایران دیگر کسی به دولت هایی که حمایت خود را پشت قباله دیکتاتور انداخته بودند؛ اطمینان نکرد .