ایران را وادار به انتخاب کنید

دیپلماسی ایرانی: زندگی مملو از فرصت‌هاست. برخی آسان و برخی سخت. هدف از سیاست‌های آمریکا و متحدانش در قبال ایران هم وادار کردن این رژیم به تصمیم گیری است. آن هم نه تصمیم گیری آسان که سخت. روزنامه وال استریت ژورنال با این مقدمه آغاز می‌کند تا به پرونده هسته‌ای ایران بپردازد و هزینه‌هایی که تهران به قول نویسنده این گزارش باید پرداخت کند تا به برنامه هسته‌ای خود ادامه دهد.

این روزنامه در ادامه می‌نویسد: در پرونده هسته‌ای ایران و وادار کردن تهران به اتخاذ تصمیم‌های سخت، غرب پیشرفت‌هایی هم داشته است. البته هنوز دنیا تا متوقف کردن کامل برنامه هسته‌ای ایران راه بسیاری پیش روی دارد. اما احتمال موفقیت در این زمینه برای غرب، امروز بیش از یک سال پیش است. این مساله در حقیقت سوژه پشت پرده تئاتری است که ایران و غرب هرزچندگاهی با همکاری هم بازی می‌کنند. کشورهای عضو گروه پنج به اضافه یک که شامل آمریکا، روسیه، چین، فرانسه، بریتانیا و آلمان است در نخستین روزهای ماه دسامبر با نماینده ایران در مکانی که هنوز مشخص نیست دور هم جمع می‌شوند. ناگفته پیداست که تهران از هم اکنون ازهرگونه توافقی گریزان است. گفته می‌شود که سوئیس مکان این مذاکرات خواهد بود. کشوری که در میان کشورهای اروپایی بیشترین تعامل با تهران را به نام خود سند زده است. هدف غرب کاملا مشخص است: دور نگاه داشتن ایران از مسیر هسته‌ای که در آن قرار گرفته است. دولتمردان ایرانی همچنان اصرار دارند که ایران در مسیر دستیابی به تسلیحات هسته‌ای قرار ندارد اما مایل به سخن گفتن در خصوص برنامه هسته‌ای اسرائیل است. وال استریت در این خصوص می‌نویسد: دشمنی میان اسرائیل و ایران بر هیچ‌کس پوشیده نیست و دقیقا به همین دلیل است که دو طرف برنامه هسته‌ای یکدیگر را خطری برای هم می‌دانند.

قریب به یک سال پیش بود که باراک اوباما پیشنهاد تبادل سوخت میان ایران و کشوری ثانی را مطرح کرد. اکنون بعد از گذشت یک سال از آن روزها مشاور محمود احمدی نژاد در تازه‌ترین سخنان خود تاکید کرد که تهران آماده است در دور جدید مذاکرات در خصوص طرح تبادل سوخت گفت‌وگو کند. بر اساس این طرح، ایران اورانیوم غنی سازی با درصد پایین را در اختیار کشوری ثانی قرار می‌دهد و  همزمان اورانیوم مورد نیاز برای استفاده در راکتورهایی با مصارف صلح آمیز را دریافت می‌کند. بدین ترتیب میزان اورانیوم غنی سازی شده در اختیار ایران تحت کنترل آژانس است و البته پروسه غنی سازی هم در داخل ایران نیست که شک و شبهه در خصوص آن زیاد باشد. قطعا هیچ‌کس نمی‌تواند ادعا کند که یک دور مذاکرات و دور هم نشستن می‌تواند ثمری به دنبال داشته باشد. بسیاری از تحلیل‌گران سیاسی ادعا می‌کنند که در این دور از مذاکرات قرار است واشنگتن و همراهان غربی‌اش راهکارهایی را برای برون رفت از بحران در اختیار ایران قرار دهند. بر این اساس بهترین مسیری که غرب باید در آن قرار گیرد، کاستن از سرعت سرسام آوری است که تهران در برنامه هسته‌ای رویه خود قرار داده است. در مرحله دوم هم هزینه دستیابی ایران به تسلیحات هسته‌ای باید افزایش یابد. در شرایطی که این دو راهکار یعنی کاهش از سرعت برنامه هسته‌ای و افزایش هزینه دستیابی به تاسیسات هسته‌ای موازی با هم حرکت کنند می‌توان به تحت تاثیر قرار گرفتن تهران امیدوار بود. تاثیرپذیری که در نهاین منتج به تغییر رفتار در ایران شود.

وال استریت در ادامه می‌نویسد: به نظر می‌رسد که برنامه هسته‌ای ایران به دلایل فنی دچار کاهش سرعت شده است. آژانس بین المللی انرژی هسته‌ای در گزارش اخیر خود تاکید کرد که ایران موقتا برنامه هسته‌ای خود را به دلیل برخی اشکالات فنی معلق نگاه داشته است.  برخی گمانه زنی‌ها حاکی از این است که احتمالا ویروس اینترنتی استاکس‌نت که به سیستم رایانه‌ای تاسیسات هسته‌ای ایران نفوذ کرده دلیل این از کارافتادگی است. البته بی‌شک این ویروس اینترنتی ماحصل یک معجزه نیست بلکه نتیجه شیطنت نیروهای خارجی است. بسیاری از غربی‌ها اکنون به جان این ویروس کامپیوتری دعا می‌کنند.

وال استریت در ادامه می‌نویسد: برای به نظاره نشستن ثمره تحریم‌های اقتصادی باید منتظر ماند. البته کم هم نیستند تحلیل‌گرانی که ادعا می‌کنند تحریم‌هایی که ابتدا از کانال شورای امنیت و پس از آن از مجرای کنگره آمریکا و اتحادیه اروپا علیه تهران به تصویب رسیدند در حقیقت بیش از حد تصور بر اقتصاد ایران تاثیرگذار بوده است. سطح فعالیت‌های اقتصادی در ایران کاهش یافته و میزاهن بدهی‌های ایران به جامعه جهانی نیز همین طور. نرخ بنزین وارداتی هم افزایش یافته و دلیل آن هم محدویت‌هایی است که بر بنزین و فعالیت‌های سوختی ایران وارد شده است. وال استریت در ادامه بزرگنمایی‌های خود حتی ادعا می‌کند که نرخ خرید و فروش هم در ایران تغییر کرده است: این مسائل را به حذف سوبسیدهایی اضافه کنید که محمود احمدی نژاد آن را در ایران عملی کرده است.

وال استریت در ادامه می‌نویسد: رابرت گیتس وزیر دفاع آمریکا اخیرا ادعا کرده است که تاثیر تحریم‌ها بر ایران تا به اندازه‌ای بوده که میان رئیس جمهوری و رهبری اختلاف انداخته است!

این روزنامه آمریکایی ادعا می‌کند که تهران اندک اندک هزینه دنبال برنامه هسته‌ای رفتن را تجربه می‌کند. یک مقام آمریکایی در این خصوص به این نشریه می‌گوید: ایرانی‌ها باید بدانند که نمی‌توانند از انتخاب فرار کنند. اگر هم از انتخاب سرباز بزنند، هزینه برای آنها سرسام آورتر خواهد بود.  

بنابراین هدف از این مذاکرات پشنهاد راهی برای برون رفت از بحران به ایران است. راهی که به ایرانی‌ها مسیر خارج شدن از برنامه هسته‌ای را نشان دهد.

سوال اساسی این است که احتمال موفقیت در این حوزه چقدر است؟ هیچ‌کس به طور قطع نمی‌داند. کریم سجادپور از تحلیل‌گران مسائل ایران در خصوص گرفتاری دولت در داخل آن هم در حوزه اقتصادی شک و شبهاتی دارد. وی دورنمای آتی مذاکرات را هم چندان روشن نمی‌داند: مذاکره نمی‌تواند مشکل ما با ایران را حل و فصل کند. اما شاید بتواند مانع از تشدید آن شود. در این بازی تنها خرید زمان هم می‌تواند نشانه موفقیت و پیشرفت باشد.