روسیه و ایران؛ حوزه مشترک منافع حیاتی

 درنخستین سال پس از فروپاشی اتحاد شوروی، یلتسین ووزارت امورخارجه روسیه درچارچوب سیاست های غرب گرایانه خود، جمهوری اسلامی را به عنوان منبع «تهدید اسلامی» مورد ارزیابی قرار دادند. البته این نگرش سبب قطع روابط نشد، و کوزیرف درمارس 1993 بادیدار از تهران سعی کرد روابط دوکشور را بهبود بخشد.

دراین دوره تحت تاثیر روابط بسیار خوش بینانه با آمریکا و امضاء بیانیه دوستی و همکاری آمریکا و روسیه در ژوئیه 1992، و نیاز شدید روسیه به کمک های آمریکا برای بازسازی اقتصادی آن، روابط با جمهوری اسلامی ایران از اهمیت برخوردار نبود.

 دراین دوران روسیه برای نمایش میزان عمق همکاری خود با آمریکا درسال 1993 از فروش موتورهای موشکی  به هند انصراف خود را اعلام کرد. دراین مدت وزارت امورخارجه روسیه اولویت روابط خود را با جمهریهای پیرامون خود و نیز غرب قرار داده بود. نه تنها از نظر مسایل سیاسی – امنیتی، بلکه از نظر مسایل اقتصادی و اجتماعی نیز گسترش روابط با غرب در اولویت  ویژه قرارداشت.

ولی به زودی باتحولاتی که در پیرامون روسیه، « درخارج نزدیک» یعنی جمهوری های تازه استقلال یافته رخ داد، و رشد افراط گرایی درداخل روسیه، با پیروزی ولادیمیر ژیرینفسکی ، رهبری روسیه ضرورت تحول در سیاست خارجی این کشور را پذیرا شد. مسأله دیگری  هم سبب تغییر جدی در روابط با  جمهوری اسلامی ایران نیز گردید، که به پیگیری  مذاکرات صلح  در تاجیکستان و نقش موثری که جمهوری اسلامی ایران درکنار روسیه ایفاء کرد، مربوط بود.

 روند افزایش اختلاف  نظر میان روسیه و آمریکا  درمسایل بین المللی و منطقه ای  مانند بالکان ، قفقاز و خاورمیانه این تحول را تسریع کرد. روسیه پذیرفت براساس ویژگیهای  ژئوپلیتیکی خود باید نقش برجسته ای رادر مناطق آسیای ایفاء کند. کوزیرف هرچند به عنوان چهره ای بشدت هوادار غرب شناخته شده بود، ناچار از پذیرش واقعیت های ناشی از این ویژگیها گردید.

<span