چين و روسيه با شما نيستند!
چين، امريکا و روسيه. نام‌هاى اين سه کشور از سه ماه پيش که بحث تشديد تحريم‌ها عليه ايران جدى شده است، در کنار هم و با عنوان پرطمطراق مثلث اختلاف مطرح شده است. تکليف امريکا که در بحث پرونده هسته‌اى ايران مشخص است. واشنگتن چه در دوران رياست جمهورى، جمهورى‌خواهى مانند جورج بوش و چه اکنون که باراک اوباما بر مسند قدرت نشسته، همواره از در تقابل و نه تعامل با ايران وارد شده است. روسيه در سه قطعنامه پيشين مخالفت جدى خود را اعلام کرده اما اين‌بار گويا از ايرانى‌ها براى برخى پنهان‌کارى‌هاى هسته‌اى دلخور است و ترجيح مى‌دهد مانند دفعات پيشين به يکباره در آغوش تهران سقوط نکند.
چين اما با مقاومت‌هاى خود در برابر درخواست‌هاى مکرر اروپا و تهديد‌هاى امريکا، مسير پرونده هسته‌اى ايران را تغيير داده است. پکن در نخستين روزهاى سال جارى بازى را به منظور خريد زمان آغاز کرد. در نشستى که در نيويورک برگزار شد، نماينده‌اى دون‌پايه در ميان نمايندگان ارشد کشورهاى گروه 1+5 حاضر شد تا بدين ترتيب چين مخالفت خود را با تسريع روند تشديد تحريم‌ها عليه ايران اعلام کرده باشد. در چند روز گذشته اما دولت باراک اوباما استراتژى جديدى را اغاز کرده و ادعا مى‌کند که روسيه و چين در مسير تشديد تحريم‌ها عليه ايران، با واشنگتن همراه شده‌اند. هيلارى کلينتون وزير امور خارجه دولت اوباما در تازه‌ترين اظهار نظرهاى خود به صراحت اعلام کرد که اکنون اجماع بين‌المللى عليه پرونده هسته‌اى ايران حاصل شده است. همزمان باراک اوباما هم تاکيد کرد که دور جديد تحريم‌ها عليه ايران ظرف چند هفته آتى اعمال خواهد شد.
در اين ميان مچ گيرى از کاخ سفيد کار چندان سختى نيست: اين بيانيه‌هاى اميدوار کننده نه با واقعيت و نه با تجربه‌هاى پيشين تطابق ندارد. براى موشکافى موضوع ابتدا به بحث چين بپردازيم. هفته گذشته بود که دولت چين که امريکا ادعا مى‌کند در مسير تقابل با ايران قرار گرفته است، ميزبان هياتى از ايران بود. پيش از آغاز رسمى گفتگوها، چين بار ديگر بر مواضع پيشين خود تاکيد کرده و اذعان داشت که تنها راه براى حل پرونده هسته‌اى ايران مصالحه است. پس از اين گفتگوهاى دو جانبه هم سخنگو هيات ايرانى همراه با همتاى چينى خود شانه به شانه ايستادند و طرف ايرانى خطاب به خبرنگاران گفت: "ما به اين تفاهم رسيده‌ايم که تحريم ديگر در برابر ايران کارآيى خود را از دست داده است." اين جملات در حالى از زبان طرف ايرانى شنيده شد که طرف چينى نيز حضور داشته و مخالفتى نکرد. بنابراين سيگنالى که چينى‌ها براى ايرانى‌ها مى‌فرستند با آنچه که امريکا ادعا مى‌کند از جانب طرف چينى ديده است، بسيار متفاوت است. بهتر است تعارف را کنار بگذاريم، چين و ايالات متحده تنها شباهتى که اين روزها به هم ندارند تفاهم در پرونده هسته‌اى ايران است.
چين موافقت خود را صحبت کردن در خصوص تحريم‌ها و نه اعمال انها اعلام کرده است. همين گردش حداقلى در موضع هم تنها زمانى حاصل شد که ايالات متحده طرح خود براى تحريم ايران را مورد بازنگرى قرار داده و آن را تعديل کرد. ايالات متحده پيش از اين خواهان محدود کردن دسترسى ايران به سرويس‌هاى بين‌المللى بانکى و اعمال تحريم هايى بر صنايع کشتيرانى و هوايى بود. با اصرارهاى چين اين بخش از تحريم‌ها نيز حذف شد.
اما در باب روسيه. هيلارى کلينتون چند هفته پيش به روسيه رفت تا با دستان پر از حمايت اين کشور از تشديد تحريم‌ها عليه ايران بازگردد. درست در روزى که هيلارى وارد مسکو شد، دولت روسيه بيانيه‌اى عجيب صادر کرده و اعلام کرد که مسکو به تعهد خود براى تکميل نيروگاه هسته‌اى بوشهر مقيد است.
نمى‌توان اين همزمانى را نوعى تصادف ساده خواند. البته اين حرکت روس‌ها به ايرانى‌ها فهماند که مى‌توانند روى حمايت روسيه از خود در پرونده هسته‌اى حساب کنند.
هيچ‌کدام از اين استراتژى‌ها نبايد براى ايالات متحده تازه‌گى داشته باشد. چين و روسيه پيش از اين نيز در مواجهه با پرونده هسته‌اى کره‌شمالى همين مواضع را اتخاذ کردند تا در نهايت اين کشور هم قدرتى هسته‌اى و غيرقابل مهار شد. در همان زمان هم ايالات متحده قطعنامه‌اى را صادر کرد که در آن بر لزوم نظارت بر نيروگاه‌هاى هسته‌اى و تمامى محموله‌هايى که به کره وارد يا از اين کشور خارج مى‌شود تاکيد شده بود. البته چين و روسيه از مفاد اين قطعنامه حمايت نکردند. درست همان استراتژى که در حال حاضر در برابر ايران اعمال مى‌کنند. علاوه بر اين چين به حمايت مالى از کره‌شمالى هم پرداخت. سال گذشته ميلادى پس از آن‌که اين کشور دومين بمب هسته‌اى خود را آزمايش کرد، چينى‌ها مبلغ 200 ميليون دلار در اختيار پيونگ‌يانگ قرار دادند. همزمان بازار چين هم در اختيار محصول‌‌هاى کره‌شمالى قرار گرفت.
حقيقت اين است که نه چين و نه روسيه، تهديد هسته‌اى ايران را آنقدر که ايالات متحده متصور است، جدى نمى‌دانند. البته هم چينى‌ها و هم روس‌ها، ايران هسته‌اى را به نفع خود مى‌دانند. روسيه بر خلاف امريکايى‌ها که ايران هسته‌اى را بر هم زننده تعادل تسليحاتى خاورميانه مى‌داند، اعتقاد دارد که تهران مى‌تواند وزنه سنگين متعادل کننده اين رقابت تسليحاتى باشد. علاوه بر اين کمک‌هاى مالى روسيه و چين به بخش انرژى ايران که تازه‌ترين آن، کمک 120 بيليون دلارى پکن به تهران بود، گوياى حقيقت‌هاى بسيارى است. چين و روسيه به اين زودى‌ها موافقت خود را اعمال تحريم‌هاى فلج کننده عليه تهران اعلام نخواهند کرد.
گزينه‌هاى پيش روى ايالات متحده مشخص است: يا ايالات متحده تحريم‌هاى هدفمند را خارج از چهار چوب شوراى امنيت اعمال خواهد کرد و در اين ميان از حمايت چين و روسيه هم خبرى نخواهد بود و يا تنها راه باقى مانده حمله نظامى به ايران يا حمايت از براندازى نرم در اين کشور خواهد بود.
نيويورک پست
نظر شما :