نگرانی‌های مشرف در دیدار با نگروپونته
در حالی که چند روز از بازگشت کوتاه میان محمد نواز شریف به پاکستان و تبعید مجدد او به عربستان سعودی می‌گذرد، جان نگروپونته، معاون وزیر خارجه ایالات متحده، چهارشنبه وارد اسلام‌آباد، پایتخت این کشور شد تا با ژنرال پرویز مشرف دیدار و گفتگو کند.
به عقیده تحلیل‌گران شیوه برخورد دولت مشرف با نواز شریف و عودت دادن وی به عربستان، به رغم حکم دیوان عالی این کشور که به نخست وزیر سابق اجازه ورود و اقامت در پاکستان را داده بود، نشان دهنده این حقیقت است که مشرف، متحد سرسخت آمریکا در جنگ با ترور، در آستانه رای‌گیری مجدد برای یک دوره 5 ساله ریاست جمهوری با چالش‌های متعددی روبروست و امید پیروزی او کاهش پیدا کرده است.
مشرف به خاطر نقض مکرر قانون اساسی، در ماه‌های آتی به ناچار با دیوان عالی رو در رو می‌شود که اکنون تحت ریاست قاضی افتخار محمد چودهری قرار دارد. مشرف ماه مارس سال جاری قاضی چودهری را به اتهام سو استفاده از موقعیت از این مقام خلع کرد اما پس از تحمل چند ماه پر تشنج که در اوج آن به کشته شدن 42 نفر در کراچی انجامید، دادگاه عالی پاکستان رای به برائت و انتصاب مجدد چودهری داد. اکنون دیوان عالی به ریاست چودهری برای ژنرال بسیار خطرناک‌تر به نظر می‌رسد.
در همین حال گفته می‌شود حمزه شهباز، برادرزاده نواز شریف، دادخواستی را به دادگاه عالی پاکستان ارائه کرده که دولت مشرف را به اقدام غیر قانونی در اخراج نخست وزیر سابق از خاک این کشور متهم کرده است. مقامات دولتی پاکستان پس از بازگرداندن نواز شریف مدعی شده بودند که او پس از مواجه شدن با اتهامات مربوط به فساد مالی و حکم بازداشت ترجیح داده به عربستان بازگردد. پیش‌بینی می‌شود پرونده شکایت حمزه شهباز نیز بر مشکلات مشرف افزوده شود. شهباز همچنین مدعی شده است که کلثوم، همسر نواز شریف، برای مبارزه با مشرف خود را برای بازگشت به پاکستان آماده می‌کند.
تمام این مسائل در حالی مشرف را در پایتخت به چالش گرفته‌اند که او در مرزهای شمالی و به ویژه در ناحیه وزیرستان از سوی شبه‌نظامی‌های طرفدار طالبان با خطر جدی‌تری روبروست. این نیروها چهارشنبه با ربودن 12 نیروی دولتی دیگر مجموع گروگان‌هایی را که از نظامی‌ها و نیروهای دولتی در اختیار دارند به 250 نفر رساندند.
در چنین شرایطی که مشرف با حجم غیر قابل تصوری از بحران‌های داخلی روبروست، چندان عجیب نیست که وضعیت داخلی پاکستان به یکی از موضوعات اصلی گفتگوهای نگروپونته و همراه‌اش، ریچارد بوچر، با ژنرال مشرف تبدیل شود. در حقیقت به رغم این که در اخبار رسمی اعلام شده که نگروپونته برای گفتگو درباره اهداف و همکاری‌های دراز مدت استراتژیک آمریکا و پاکستان به اسلام‌آباد آمده است، گفته می‌شود که مسائل کوتاه مدت و به خصوص برهم خوردن ثبات داخلی پاکستان به عنوان یکی از کشورهای صاحب زرادخانه هسته‌ای در حوزه جنوب آسیا به یکی از نگرانی‌های اصلی سیاستگذاران واشینگتن تبدیل شده و به همین دلیل احتمالاً بخش قابل توجهی از گفتگوهای دو طرف را به خود اختصاص می‌دهد.
تمایل مشرف برای انتخاب مجدد به ریاست جمهوری که رای‌گیری آن در پارلمان این کشور ظرف مدت کم‌تر از یک ماه از امروز برگزار می‌شود و برگزاری انتخابات پارلمانی تا پیش از پایان سال جاری میلادی که به معنای انحلال مجلس و شوراهای استانی است، حساسیت این دیدار را مضاعف کرده است.
به اعتقاد برخی کارشناسان تنها زمان سفر نگروپونته به پاکستان موجب گمانه زنی‌های مختلف درباره اهمیت فوق‌العاده آن شده است. در حقیقت به رغم این که این سفر از مدت‌ها پیش برنامه‌ریزی شده و ارتباطی با رویدادهای اخیر پاکستان ندارد، زمان آن به نوعی موجب افزایش توقعات درباره آن شده است.
بی‌نظیر بوتو، دیگر نخست وزیر پیشین پاکستان که فعلاً در لندن به سر می‌برد درباره این سفر و نتایجی که از آن انتظار می‌رود گفت: «امیدوارم که ایالات متحده از بازگشت و برقراری مجدد دموکراسی به پاکستان حمایت کند. من از اظهار نظرهای ایالات متحده درباره دموکراسی استقبال می‌کنم.» این در حالی است که نواز شریف چندی قبل از بازگشت‌اش به پاکستان در لندن در سخنان تندی از حمایت آمریکا از مشرف انتقاد کرده بود. نواز شریف که از طریق قانونی در سال 1997 برای دومین دور به نخست وزیری پاکستان برگزیده شده بود در سال 1999 در یک کودتای بدون خونریزی توسط مشرف از کار برکنار شد.
بوتو همچنین در گفتگویی تلفنی با روزنامه هندی «تایمز ناو» درباره سفر کوتاه نواز شریف به پاکستان و پیامدهای ناشی از واکنش دولت مشرف به آن گفت: «به طور قطع این مساله به مشکلات پیش‌روی ژنرال خواهد افزود.» او که در ماه‌های اخیر طی مذاکرات پنهانی و علنی با مشرف در پی دست پیدا کردن به توافقی برای سهیم شدن در قدرت با مشرف بوده است، افزود: «نمی‌خواهم هیچ درگیری و اغتشاشی در پاکستان رخ دهد که بشود از آن به عنوان بهانه‌ای برای تعویق انتخابات استفاده کرد.» اشاره بوتو به این گزینه پیش روی مشرف است که با سو استفاده از مشکلات بیشمار داخلی، با اعلام وضعیت فوق‌العاده تمام انتخابات و رای‌گیری‌ها را برای یک سال به تعویق بیاندازد.
بوتو در حالی در این باره اظهار نظر کرده است که مذاکرات‌اش با مشرف به طور موقت متوقف شده اما به تایید هر دو طرف هنوز به بن‌بست نرسیده است. بوتو در این مذاکرات در مقابل استعفای مشرف از مقام فرماندهی ارتش (که حفظ آن توام با تصدی ریاست جمهوری خلاف قانون اساسی پاکستان است) به او وعده همکاری و حمایت در انتخابات پارلمانی را داده است. البته علاوه بر این، مشرف باید متعهد شود که در مقام رئیس جمهور با اصلاح قانون اساسی زمینه را برای سومین دوره نخست وزیری بوتو آمده کند (مساله‌ای که هم اکنون بر اساس قانون اساسی فعلی ممکن نیست).
گفته می‌شود که ایالات متحده نیز از چنین ائتلافی حمایت می‌کند. به عقیده تحلیل‌گران آمریکایی، دولت ایالات متحده هنوز مشرف را به عنوان بهترین گزینه در راس قدرت می‌شناسد و ترجیح می‌دهد که حکومت ژنرال برای بقای خود با تشکیل ائتلاف با یکی از احزاب سکولار پاکستان تجدید قوا کند. در این بین بوتو به عنوان دختر ذوالفقار علی بوتو، برجسته‌ترین قربانی دیکتاتوری نظامی در پاکستان و رهبر حزب مردم بهترین گزینه است چرا که نه تنها حضور او در کنار مشرف از وجهه حکومت نظامی او می‌کاهد، بلکه حزب مردم نیز که یکی از دو حزب بزرگ پاکستان به شمار می‌رود، پشتوانه مردمی مشرف را در انتخابات به نحو چشمگیری افزایش می‌دهد.
علاوه بر این، آمریکا از بین دو حزب مردم و مسلم لیگ نواز (دومین گزینه قدرتمند در پاکستان) – فارغ از مشکلات مشرف و نواز شریف که مسلم لیگ نواز را از جمع گزینه‌های ائتلاف حذف می‌کند – حزب مردم را به رهبری بوتو ترجیح می‌دهد چرا که حزب مسلم لیگ نواز حزبی محافظه‌کار محسوب می‌شود و به جریان‌هایی اسلام‌گرا تمایل بیشتری دارد. گذشته از این، ارتباطات شخص نواز شریف با شیوخ سعودی نیز بیش از اندازه خوب است (به ویژه امروز پس از اقامت هفت ساله شریف در کاخ ملک فیصل) و این مساله در کشوری که طی دهه‌های گذشته عرصه درگیری‌های مذهبی و جنبش‌های تندرو نزدیک به وهابی‌ها بوده، بیشتر به مثابه یک تهدید است تا یک گزینه.
بوتو که پیش‌تر تاکید کرده بود به زودی به پاکستان بازمی‌گردد در آخرین گفتگوی خود مجدداً تصریح کرد تاریخ بازگشت‌اش به پاکستان را جمعه این هفته اعلام می‌کند.
نظر شما :