نقطه پايان براى دموکراسى در افغانستان

قطار انتخابات رياست جمهورى افغانساتان با همه فراز و فرودهاى خود به ايستگاه پايانى نزديک مى شود. رقابت نفس گير کرزاى و عبدالله براى مردم افغانستان که دموکراسى را در چند سال اخير مشق مى کنند بسيار ديدنى وتاثير گذار بود. با اين حال اقدامات غير قانونى برخى از مسولان دولتى سبب شد که از سويى نتايج انتخابات دور اول در برخى حوزه ها ابطال شود واز سوى ديگر اعتماد عمومى نسبت به سلامت انتخابات بسيار کاهش يابد. همين امر هم سبب شد عبدالله نامزد معترض به نتايج انتخابات که با بازشمارى آرا به همراه کرزاى به مرحله دوم انتخابات راه يافت، براى برگزارى دور دوم انتخابات خواستار تامين برخى شرايط شد که پذيرفتن آن شرايط احتمال برگزارى انتخابات شفاف و سالم در دور دوم را افزايش مى داد.

عبدالله براى پذيرفتن و اجراى پيش شرط‌هاى خود 5 روز به حامد کرزاى و نهادهاى برگزار کننده انتخابات فرصت داد. در اين پيش شرط‌ها به نوعى کميسيون مستقل انتخابات، حاکميت و دولت مد نظر عبدالله عبدالله قرار گرفته بود. عبدالله بعد از اين که مشاهده کرد که حاکميت علاقه‌اى به پذيرش شروط آن ندارد انتخابات را تحريم کردو اعلام کرد که علاقه‌اى به حضور در اين رقابت ندارد. طبق اخبارى که رسيده است کميسيون مستقل انتخابات بعد از اعلام کناره گيرى عبدالله عبدالله جلسه‌اى تشکيل داد و در آن برگزارى دور دوم انتخابات را لغو کرد.

اينکه به چه دليل شرايط عبدالله براى دور دوم انتخابات  پذيرفته نشده است  را بايد از دولت حاکم کابل پرسيد که چه نگرانى‌هاى باعث شده تا مطالبات عبدالله مورد توجه قرار گرفته نشود.

با اين تحول بزرگ مرحله دوم انتخابات افغانستان با يک بن بست سياسى مواجه شد،  انتخابات يک نفره معنى ندارد و مانند مسابقه‌اى با يک شرکت کننده مى‌ماند.در حال حاضر دولت کرزاى با بحران مشروعيت مواجه است و بايد تاکيد کرد که بر روند سياسى با غيبت عبدالله ولغو دور دوم انتخابات نمى توان نام انتخابات نهاد.

 بنابراين بايد شرايطى به وجود مى‌آمد  که همه ابهامات برطرف شود و مشروعيت دولت از بين نرود. در هر حال به دليل تقلب وسيعى که صورت گرفته است عقل حکم مى کند دلايل و موانعى که بر روند برگزارى شفاف انتخابات در هر مرحله‌اى خدشه وارد مى کند بر طرف شود که اين گونه نشد.

نتايج انتخابات افغانستان بيانگر اين اصل است، يک جريان برانداز که قانون اساسى افغانستان را باور نداشت و همچنين جريانى که مردم را تهديد مى کرد و حضور انها را باور نداشت، جامعه افغان را بيشتر به سوى ناامنى برد که در اين مورد موفق شد. با تهديداتى که مردم افغانستان از سوى اين گروه با آن مواج شدند که باعث شد که60 درصد و بخشى بيشترى از کسانى که کارت الکترال براى آنها صادر شده بود  نتوانند راى بدهند. اين جريان افراطى با قدرت نمايى و وزن کشى نشان داد که در رسيدن به هدف  خود موفق بوده است.

 با توجه به وضع موجود و آخرين اخبارى که آمده است کميسيون مستقل انتخابات افغانستان برگزارى دور دوم انتخابات را لغو کرده است. عبدالله عبدالله هم در کنفرانس خبرى خود با اعلام کناره گيرى خود از دور دوم انتخابات از طرفداران خود درخواست کرد که به خيابان ها نيايند. بعد از اينکه کميسيون مستقل انتخابات افغانستان چنين تصميمى را گرفت دولت افغانستان بايد به سمتى برود که مسووليت‌ها را در حوزه ملى و جفرافيايى و همسايگان به طور جدى تر اجرا کنند.

آن چيزى که به مردم ا افغانستان مربوط مى‌شود اقتصاد و امنيت است، و آن چيزى که به همسايگان افغان‌ها مربوط مى‌شود مبارزه با مواد مخدر و افراطى‌گرى است.

 برخى کارشناسان معتقدند که اين تصميم اوضاع افانستان را بدتر خواهد کرد چرا که با اتفاقات رويداده به يک معنى روند دموکراسى در افغانستان لغو شده است. اين اتفاق نقطه پايانى بود براى دموکراسى که مردم افغانستان منتظر آن بودند. چرا که وقتى جامعه بين الملل و ناظران ها حجم وسيع تقلب و تخلفات را تاييد مى‌کنند برگزارى دور دوم انتخابات لازم و ضرورى بود. اوضاع افغانستان با اين تصميم از اين بدتر خواهد شد. اين اتفاق به نوعى حرکت لغو اجراى دموکراسى و جلوگيرى از رشد دموکراسى است که منجر به نفوذ بيشتر طالبان در افغانستان مى‌شود. وقتى انتخاباتى برگزار نمى شود و آن دولت از نظر مردم مشروعيت لازم را ندارد حوزه نفوذ طالبان گسترش پيدا خواهد کرد. اين بحران مردم افغانستان را از آرامشى که انتظارش را داشتند دور مى‌کند. مردم افغانستان خواهان شرايط بهترى از آنچه امروز شاهد آن است، هستند. بيش از 50 درصد از مناطق افغانستان تحت نفوذ افراطى‌‌گرى است که ممکن است با اين تصميم خوزه نفوذ آنها بيشتر هم شود.

برخى معتقد بودند راه برون رفت از بحران فعلى حرکت به سمت لويى جرگه‌ها باشد، البته ممکن است که اين تصميم يک ژست سياسى و از موضع اقتدار انجام شده باشد و وقتى مسولين دولتى در افغانستان احساس کنند در برخى مناطق آرامى ها جدى باشد ممکن است که به سمت لويى جرگه‌ها بروند. اين حرکت راه برون رفت از بحران فعلى نيست، اکثر کسانى که پشت عبدالله قرار گرفته‌اند دنبال تحقق شعار و وعده تغيير هستند اما جناحى که پشت حامد کرزاى هستند به دنبال تثبيت وضعيت اوضاع کنونى افغانستان هستند. يکى از دلايلى که انتخابات به دور دوم کشيد اين است که مردم افغان معتقدند بايد شرايط مطلوبى براى انها فراهم شود.

 اين جناح حامى دکتر عبدالله خواستار تغيير است، خود عبدالله خواستار تحريم انتخابات شده است و نمى‌تواند به سمت اين دولت براى ائتلاف با حامد کرزاى گام بر دارد چرا که اين اقدام براى عبدالله نوعى نقض غرض خواهد بود. عبدالله اين دولت را متهم به تقلب کرده است و مطالباتى را خواستار شد که متاسفانه دولت کرزاى آنها برآورده نکرد. بنابراين منطقى به نظر مى رسد که در مرحله کنونى با دولت کرزاى همکارى نکند.

 در آخر بايد تاکيد کرد که برگزارى دور دوم  انتخابات در فضاى شفاف بسيار سخت تر ازدور اول بود. شرايط دشوار، شرايطى  کشورى است که مدت‌ها در گير جنگ بوده است. نيروهاى خارجى و نظامى سال‌هاى سال است که در آن کشور حضور دارند. در حال حاضر افغانستان همچنان که از نظر طبيعى افغانستان در حال ورود به زمستان است به نظر مى رسد که دوران سرد بر جغرافياى سياسى اين کشور حاکم شده است.

 *کارشناس شبه قاره و سفير سابق ايران در اسلام اباد و کابل