گل نهایی در روابط ترکیه با ارمنستان تا شش هفته دیگر

ترکیه و ارمنستان با وساطت سوئیس در حال رایزنی برای عادی سازی روابط با یکدیگر هستند. قرار است دو کشور تا ۶ هفته‌ دیگر پروتکلی را به منظور از سرگیری روابط دیپلماتیک خود تنظیم و امضا کنند. گام نهایی که باید از سوی پارلمان‌های هر دو کشور به تصویب برسد. این پروتکل ماحصل مشورت‌‌ها‌یی است که از دو سال پیش به این طرف در سطح داخلی و خارجی با میانجی‌گری سوئیس انجام ‌شده است.

به گزارش دویچه وله، ترکیه و ارمنستان که مناسباتشان از سال ۱۹۹۳ قطع شده در آوریل ۲۰۰۹ با تصویب طرحی موسوم به نقشه راه برای عادی‌سازی روابط خود گام برداشتند. در نقشه راه که در پارلمان‌های هر دو کشور به تصویب رسید مراحل و گام‌های این روند برای عادی‌سازی روابط مشخص شده است.

در سال ۱۹۹۳ با اشغال منطقه کوهستانی قره‌باغ توسط ارمنستان روابط دو کشور از سوی ترکیه قطع شد. آذربایجان قره‌باغ کوهستانی را قسمتی از خاک خود می‌‌داند و ترکیه با باکو در این نقطه‌نظر که این اقدام ارمنستان نقض حقوق بین‌الملل است، شراکت دارد. موضوعی که توانست روابط باکو – آنکارا را بیش از پیش به هم نزدیک کند.

اما مهم‌ترین مسائل مورد مناقشه‌ ترکیه و ارمنستان مسائل مربوط به گذشته است که باید بین دو کشور حل و فصل شود. ایروان خواستار آن است که کشتار ارمنی‌ها در امپراتوری عثمانی به عنوان نسل‌کشی به رسمیت شناخته شود و ترکیه رسما از ارمنستان بابت آن قضیه عذرخواهی کند در حالی که آنکارا به شدت با این موضوع مخالف است و هر گونه صحبتی درباره آن را حتی از سوی متحدانش به شدت رد می‌کند. ترکیه حتی در رقم ادعایی ارمنستان شک و شبهه وارد می‌کند و می‌گوید، در آن زمان تنها ۳۰۰ هزار نفر کشته شدند در حالی که ارمنستان شمار کشته‌شدگان را یک و نیم میلیون نفر می‌داند.

نزدیک‌ شدن ترکیه و ارمنستان یکی از محورهای مهم دیدار باراک اوباما رئيس‌‌ جمهوری ایالات متحده امریکا از ترکیه بود. اوباما در استانبول در دیدار با وزرای امور خارجه‌ ‌ترکیه و ارمنستان و همتای سوئیسی خود گفت: «نمی‌خواهم بر دیدگاه خود تأکید کنم، بلکه برای من دیدگاه‌های ترکیه و ارمنستان مهم است. اگر این دو کشور در جهت حل مسائل مربوط به تاریخ گذشته‌ خود گام بردارند، بقیه‌ جهان باید تلاش کند تا این موضوع به فرجام برسد. من به نوبه‌ خود می‌خواهم تا جایی که امکان دارد در این میان نقشی سازنده داشته باشم و این روند را تسریع کنم.»

از یک سال پیش نشانه‌های نزدیک‌تر شدن دو کشور به یکدیگر آشکار شد. ابتکار به بهبودی روابط نیز بیشتر در دستان ترکیه بود تا ارمنستان. در اوایل سپتامبر ۲۰۰۸ عبدالله ‌گل رئیس جمهوری ترکیه از ارمنستان دیدار کرد تا دیوار بی‌اعتمادی میان دو کشور فرو ریزد. این نخستین باری بود که عالی‌ترین مقام ترکیه از ارمنستان دیدن می‌کرد.

در این دیدار عبدالله گل به همراه همتای ارمنیش به تماشای فوتبال تیم‌های کشورهایشان با یکدیگر در کنار تماشاچیان نشتسند که سبب شد دایرة المعارف دیپلماسی واژه‌ جدیدی با عنوان «دیپلماسی فوتبال» را در خود ثبت کند. حال معروف است که دیپلماسی فوتبال در ۱۴ اکتبر یعنی ۶ هفته دیگر، بعد از به پایان رسیدن مهلتی که دو کشور برای تنظیم پروتکل عادی‌سازی روابط در نظر گرفته‌اند کاپ قهرمانی خود را بالا خواهد برد.