چرا حوزه نجف در برابر تحولات ایران ساکت است؟
پس از انتخابات ریاست جمهوری ایران و تحولات پس از آن، بسیاری انتظار داشتند که مراجع و علمای حوزه‌های علمیه وارد عمل شده و در برابر این وقایع واکنش نشان دهند. در این میان برخی از مراجع عظام و علمای به نام قم با صدور بیانیه‌هایی واکنش‌هایی در برابر تحولات اخیر کشور از خود نشان دادند. حضراتی همچون صانعی، صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی، بیات زنجانی، جوادی آملی، سبحانی، ابراهیم امینی و غیره مواضع و نظرات خود را درباره آنچه در ایران طی سه هفته اخیر اتفاق افتاد، ابراز داشتند و توصیه‌ها و نکوهش‌هایی نیز بیان کردند.
اما در این میان حوزه نجف به عنوان یکی از مهمترین پایگاه‌های علمی تشیع هیچ واکنشی از خود نشان نداد و در برابر تحولات ایران از ابتدا تا کنون سکوت اختیار کرد.
روزنامه الشرق الاوسط چاپ لندن به تحلیل این موضوع پرداخته و در این میان نظرات برخی از افراد نزدیک به مراجع عظام نجف اشرف را نیز جویا شده است.
شیخ علی النجفی، فرزند آیت الله العظمی محمد بشیر نجفی یکی از چهار مرجع بارز نجف اشرف در این باره گفت: «مسئله بسیار ساده است. این مساله در نوع خود ربطی به نجف ندارد. ما در امور داخلی همسایه عزیزمان دخالت نمی‌کنیم.»
وی سپس تاکید می‌کند، تعالیم شیعه تاکید می‌کند که بزرگان دین بهتر است همیشه ورای قضایای سیاسی باشند و از دور مسائل را تعقیب کنند.
مراجع عظام نجف با همین دیدگاه حتی در زمان سرکوب وحشیانه صدام حسین در عراق در دهه نود نیز راه سکوت اختیار کرده و تلاش داشتند در مسائل سیاسی دخالت نکنند.
از سویی گفته می‌شود، یکی از دلایل سکوت مراجع در برابر تحولات ایران، اجتناب از بروز اختلاف در روابط حسنه کنونی دو کشور است. آنها همواره گروه‌های سیاسی را به آرامش دعوت کرده و از همه خواسته‌اند از تنش در روابط ایران و عراق به عنوان دو کشور شیعی که اکنون شیعیان در آنها بر سر قدرت هستند، اجتناب کنند.
برخی نیز بر این باورند که هر گونه دخالت و اعلام موضعی از سوی مراجع در برابر تحولات ایران عواقب بسیار بدی در پیش خواهد داشت و این می‌تواند بهانه‌ای را به دست امریکایی‌ها برای اعمال نفوذ بیشتر در امور داخلی کشورهای دیگر کند. به ویژه این که ایران از سوی ایالات متحده از ناحیه نظامی نیز در معرض تهدید است. از این رو بسیاری از مردم به ویژه عراقی‌ها از این بیم دارند که هر گونه دخالت در امور داخلی ایران باعث شود که دو کشور با تحریک عوامل خارجی وارد جنگی شبیه جنگ ایران و عراق شوند.
مایکل دبلیو هانا، کارشناس امور خاورمیانه در مرکز مطالعات سنتری فوندیشن در نیویورک در گفت و گو با خبرگزاری آسوشیتد پرس در این باره میگوید: «مسئله این است که ایران در عراق نفوذ بسیاری دارد. اگر مراجع بخواهند به نفع یک جریان و به ضرر جریان دیگر موضعگیری کنند، ممکن است این گونه برداشت شود که عراق می‌خواهد در امور داخلی ایران دخالت کند و این می‌تواند اسباب دخالت ایران در امور داخلی عراق در آینده را فراهم کند.»
یکی از نمایندگان آیت‌الله سیستانی نیز که نخواست نامش فاش شود، ضمن تایید ضمنی چنین نظری گفت: «ایران در عراق بر ما نفوذ بسیاری دارد. بسیاری از آقای سیستانی خواسته‌اند که درباره ایران و تحولات اخیر صحبت کند اما ما به این خواسته‌ها پاسخ نمی‌دهیم.»
با این حال برخی نیز نسبت به این موضع مراجع عراق به دیده انتقاد می‌نگرند. منتظر صاحب جوان 33 ساله ساکن نجف اشرف در این باره میگوید: «اگر آنها بخواهند به این سیاست خود همچنان ادامه دهند پرسش‌های بسیاری مطرح می‌شود به خصوص در این زمینه که چگونه مراجع و علما که تلاش دارند خود را از مسائل سیاسی دور کنند به علما و روحانیون اجازه نفوذ در قدرت و کسب مقام سیاسی می‌‌دهند. این موضوع می‌تواند شرعیت نظام سیاسی را زیر سئوال ببرد.»
در همین حال صدرالدین القبانچی، یکی از چهره‌های بارز مجلس اعلای اسلامی عراق و امام جمعه نجف اشرف در خطبه‌های نماز جمعه خود از روحانیون حاکم در ایران قویا حمایت کرد و گفت: «با این حال اختلاف‌هایی به وجود آمده و در ایران به معنای حقیقی کلمه بحرانی ایجاد شده است. و این می‌تواند این خطر را به دنبال داشته باشد که در درون رهبری ایران اختلافاتی بروز کرده باشد.»
قاسم محمد، استاد دانشگاه و یکی از ساکنین نجف اشرف نیز در این باره میگوید: «ایران کشور قدرتمندی است و وزنه خود را در منطقه دارد. و اگر احساس کند که کشورهای همسایه یا غربی در امور داخلیش دخالت می‌کنند سریعا از خود دفاع خواهد کرد.»
رضا نادر، کارشناس امور ایران در موسسه رند در این باره میگوید: «اگر ایرانی‌ها احساس کنند که در عراق جریان خلاف انقلاب اسلامی به حرکت افتاده و می‌خواهد در برابرش بایستد سریعا وارد عمل می‌شوند در خود عراق به جنگ با آن می‌پردازند.»
نظر شما :