آتشی که از داووس جان گرفت

 شیمون پرز، رییس جمهور اسراییل با رفتار و گفتارش در اجلاس داووس، سبب شد تا رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه نسبت به آنچه که در غزه به وقوع پیوسته بود عکس العمل نشان دهد و جلسه را ترک کند. رجب طیب اردوغان بلافاصله به یک قهرمان ملی در داخل ترکیه تبدیل شد و در خارج از این کشور به ویژه در کشورهای اسلامی همه وی را مورد تقدیر قرار دادند. پوسترهای او به سرعت در غزه به چاپ رسید، شهردار تهران لقب شهروندی به وی اعطا کرد و بسیاری از وی تجلیل کردند. اما در همان دوره نیز بسیاری می دانستند که این رفتار تاثیر چندانی بر روی روابط ترکیه و اسراییل نخواهد داشت و هر دو به روابط سیاسی و نظامی خود ادامه خواهند داد.

بلافاصله پس از بازگشت رجب طیب اردوغان از داووس، شیمون پرز زمان را از دست نداد و در تماسی تلفنی با رجب اردوغان اهمیت روابط خارجی ترکیه و اسراییل را یادآور شد. از طرفی از آنجا که پرز مردم ترکیه و اردوغان مردم اسراییل را در سخنان خود هدف قرار نداده بودند، شرایط به سمت عادی سازی پیش رفت.

حادثه داووس هنوز به دست فراموشی سپرده نشده بود که آوی میزراهی، ژنرال اسراییلی با اظهارات اخیر خود در جمع خبرنگاران آتش خشم ترکیه را شعله ور تر کرد.

آوی میزراهی با اشاره به سخنان رجب اردوغان که گفته بود شما آدم کشی را خوب بلد هستید، گفت که اردوغان در آینه نگاهی بی اندازد. ارامنه را قتل عام کردند و امروز همان کار را با کردها می کنند و قبرس را اشغال کرده اند.

عکس العمل ترکیه
در مقابل سخنان آوی میزراهی ترکیه دو عکس العمل نشان داد. اول از همه آنکارا نسبت به سخنان وی اخطار داد و سفیر اسراییل در آنکارا را احضار کرد. دومین عکس العمل ترکیه از طرف ارتش این کشور بود.

رییس ستاد ارتش ترکیه، دیروز اعلام کرد که سخنان آوی میزراهی قابل قبول نیست. وی گفت که این سخنان به منافع ملی ترکیه و اسراییل صدمه وارد می کند.

اکنون ترکیه در انتظار پاسخی از طرف دولت اسراییل و فرمانده ارتش است. در صورتی که اسراییل پاسخی به این سخنان ندهد و یا از سخنان این فرمانده ارتش حمایت کند، وضعیت بین ترکیه و اسراییل دشوار خواهد شد.

طی حوادث داووس، ارتش ترکیه عکس العملی در مقابل آنچه که اتفاق افتاده بود نشان نداد. اما سخنانی که این فرمانده ارتش اسراییل اعلام کرده است می تواند ارتش ترکیه را نیز به عکس العملی شدیدتر وادار سازد.

اکنون در رسانه های ترکیه این سوال مطرح می شود که این سخنان فرمانده از طرف خودش این سخنان را گفته و یا این سخنان از طرف اسراییل است؟ این سخنان ترکیه را در معرض اتهامات بسیار سنگینی قرار داده است. ترک ها معتقدند که در زمان عثمانی تعدادی ارمنی به قتل رسیده اند و این در حالی است که ارامنه آن را قتل عام می دانند. با فرض این مسئله که ارامنه در دوران عثمانی به قتل رسیده اند، اسراییل نمی تواند جنایات خود در غزه را توجیه کند و مقایسه ای بین آنچه امروز در غزه اتفاق می افتد با آنچه در دوران عثمانی در ترکیه به وقع پیوسته است داشته باشد.

آنچه که فرمانده ارتش اسراییل اعلام می کند به سال 1915 باز می گردد. دولت عثمانی در خاک کشور خودش در دوران جنگ تعدادی ارمنی را به قتل رسانده است که این مسئله هیچ شباهتی به مسائل مابین اسراییل و فلسطین ندارد.

عکس العمل ترکیه در مقابل حزب کارگران کرد هیچ شباهتی به آنچه که اسراییلی ها در فلسطین انجام می دهند و به خصوص حملات اخیر به غزه وجود ندارد. در اینجا مسئله حمایت از عملکرد ترکیه نسبت به کردها نیست، بلکه به طور خاص عملکرد ترکیه در مقابل حزب کارگران کرد مد نظر است.

مسئله دیگر قبرس است. باز هم با نگاهی به این مسئله درمی یابیم که اشغال فلسطین توسط اسراییلی ها از هیچ زاویه ای به حوادث قبرس شباهت ندارد.

این سخنان می تواند روابط بین ترکیه و اسراییل را سردتر کند. اکنون با روی کار آمدن دولتی افراطی در اسراییل و عکس العمل های رجب اردوغان در مقابل پیروزی افراطیون در اسراییل به نظر می رسد که روابط ترکیه و اسراییل آینده خوبی نخواهد داشت.

اردوغان پس از اعلام نتایج انتخابات در اسراییل گفت که نتایج انتخابات اسراییل تصویر بسیار سیاهی از آینده‌ روند صلح خاورمیانه به نمایش گذاشت. با این حال ترکیه به رغم خشم و ناراحتی‌اش از حملات اسراییل به نوار غزه به نقش خود به عنوان میانجی صلح در منطقه پایان نخواهد داد. اردوغان همچنین تاکید کرد که متاسفانه ما شاهد بودیم که مردم اسراییل به احزاب راست گرا رای دادند و این امر مرا غمگین ساخت. متاسفانه نتایج این انتخابات تصویر بسیار سیاهی برای ما ترسیم کرده است.

هرچند که روابط نظامی و امنیتی میان ترکیه و اسراییل از اهمیت بسیار بالایی هم برای ترکیه و هم برای اسراییل برخوردار است اما به نظر نمی رسد که دولت آقای اردوغان هم دیگر تمایلی مستحکم تر کردن روابط داشته باشد.