نسبت نمایندگان دیپلماسی غزه‌ای ایران با نتایج آن
نویسنده خبر:
جواد ماه‌زاده
پيگيرى ديپلماسى غزه‌اى توسط سياستمداران ايرانى
بعد از سفر وزیر صنایع ایران به کشورهای آمریکای لاتین برای رایزنی درباره غزه، وزاری ارشاد و تعاون نیز دیپلماسی غزه ای ایران را پی گرفته اند تا صورت سیال و قابلیت های ماتریس گونه دولت را به نمایش بگذارند.
با شروع جنگ در غزه و وخامت اوضاع در فلسطین، سفرهای دولتمردان و نمایندگان جمهوری اسلامی به کشورهای مختلف نیز آغاز شد و تلاش ها برای سوق دادن دیگر کشورها به محکوم کردن اسرائیل و اعمال فشارهای بین المللی بر این رژیم افزایش یافت.
در شرایطی که کشورهای همسایه و بویژه دولت های اسلامی رویکردی مشخص در این باره اتخاذ کردند و از آغاز ماجرا، اختلافات داخلی فلسطین و تحرکات گروه ها و نیز حساب هزینه و فایده حمایت یا دخالت خود را مورد ارزیابی قرار دادند و مورد انتقادهای شدید ایران واقع شدند، جمهوری اسلامی نمایندگان خود را به کشورهای جنوبی و پایین نشین گسیل داشت تا از مواضع انتقادی آنها نسبت به سیاست های جهانی سازی و آمریکاگرایی استفاده کرده و فشار بر اسرائیل را افزون تر کند.
فارغ از اینکه کشورهایی چون اکوادور، بولیوی، ونزوئلا و نیکاراگوئه چه تاثیری بر روند موجود و آینده رخدادها خواهند گذاشت و بر کدام ائتلاف و نهاد بین المللی نقشی موثر و هدایتگر ایفا می کنند، نگاهی به جایگاه حقوقی نمایندگان ایران در جریان این مذاکرات، ما را متوجه یک پوشش عجیب دیپلماتیک می سازد.
روز دوشنبه 23 دی در خبرها آمده بود که محمد حسین صفار هرندی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی که برای امضای توافقاتی فرهنگی وارد بحرین شده بود، از سوی "نزار البحارنه" وزیر مشاور در امور خارجه بحرین و سفیر ایران مورد استقبال قرار گرفت. وزیر ارشاد در این سفر حامل پیام محمود احمدی نژاد به ملک حمد بن عیسی آل خلیفه پادشاه بحرین بود و در خصوص مسائل جاری در فلسطین و حملات رژیم صهیونیستی رایزنی و تبادل نظر کرد. خبر دیگر اینکه محمد عباسى وزیر تعاون و فرستاده ويژه رياست جمهورى براى تسليم پيام احمدى‌نژاد به رييس جمهورى اکوادور به کيتو سفر کرده است تا با مقامات اين کشور در وزارت امور خارجه اکوادور ديدار و درباره بحران غزه و چگونگى حل مناقشات موجود براى پايان دادن به فجايع انسانى در اين منطقه گفتگو کند. البته او را در این سفر مديرکل آمريکاى جنوبى وزارت خارجه همراهی کرده است.
اگرچه فرستادگان ایران در این سفرهای دیپلماتیک آگاه به مسائل غزه و خاورمیانه بوده و دیدگاه های کلان نظام را با خود به همراه برده اند اما ذکر این نکته که گفتگوی دیپلماتیک درباره هر موضوع و در هر نقطه از عالم به چه پیش آگاهی ها و شناخت هایی نسبت به کشور مقصد، مسئولین شان و مواضع بین المللی آنها نیاز دارد، خود نکته ای حائز اهمیت است.
دیروز سخنگوی وزارت خارجه درباره علت عدم مذاکره منوچهر متکی درباره غزه در خارج از کشور در شرایطی که سایر وزیران و معاونان رئیس جمهور سفرهایی در این باره داشته اند، گفت که وزیر خارجه با استقرار در وزارتخانه مسئولیت هدایت این روند را عهده دار بوده است.
در اینکه در شرایط حاضر امکان گفتگوی مستقیم با برخی سران عربی و کشورهای غربی و نیز تعامل سازنده با سازمان ملل و حتی سازمان کنفرانس اسلامی بر ایران مقدور نیست و به دلایل متعدد از شمولیت نفوذ و کارآمدی دیپلماسی ایرانی کاسته شده، تردیدی نیست اما حتی با درنظر گرفتن ظرفیت های حداقلی و وجود دولت های همسو با نگره های ضد غربی و ضد اسرائیلی، انتظار می رود برای پیشبرد اهداف مدافعانه و مقاومتی دست کم چارچوب های پذیرفته شده دیپلماسی رعایت شود؛ چه بسا بخش عمده ای از ناکارآمدی و بی ثمری های حاصل شده، ناشی از حرکت در مسیری غیر اصولی و با پوششی نامتناسب بوده است.
بسیاری از کارشناسان امور بین الملل با نگاه به نتایج دیپلماسی حامیان گروه های مقاومت فلسطینی - و در راس آنها ایران - و نیز مشاهده تاثیر دولت های عربستان و لبنان و مصر و اردن و ترکیه و... در قبال این رویداد، به نتایج پیش آمده می نگرند و وزن طرفین را می سنجند و در این باره داوری می کنند. در این میان آنچه مهم و معتبر خواهد بود نتیجه دیپلماسی هاست و نه ارزش و کیفیت آنها. به بیان دیگر شناخت متحدان از غیر متحدان و تمیز موافقان از غیر موافقان و تحسین یکی و محکوم ساختن دیگری، نه به کار می آید و نه خیلی ناشناخته است. آنچه اهمیت دارد ماحصل رایزنی ها و پیروزی سیاسی در میدان کنونی است که بعد از جنگ و یا اعلام آتش بس، قدرت بازی و چانه زنی را در اختیار پیروز ماجرا خواهد گذاشت.
از این رو حتی با وجود پراکندگی جغرافیایی و سیاسی کشورهای طرف گفتگو که زمینه هر نوع همگرایی سازمان یافته را از بین می برد، می توان به نحوه بهره مندی از امکانات و ظرفیت های موجود توجه بیشتری داشت.
تسلیم پیام های آرمان گرایانه ملی و اسلامی و اعلام مواضع کشورمان به سران کشورهای برشمرده از سوی وزرای تعاون و صنایع و ارشاد و نظایر آن، جز اقدامی نمادین و بیانیه وار نمی نماید. در این میان بد نیست گریزی داشته باشیم به ابتکار نمادین "امینه اردوغان" همسر نخست وزیر ترکیه که چند روز پیش همسران سران کشورهای خاورمیانه ای را در استانبول گرد آورد و با پوشش رسانه ای مناسبی توانست آن را از حد حرکتی سمبلیک فراتر جلوه دهد و ندای حقوق بشری و مدافع حقوق زنان و کودکان سر دهد.
روز گذشته نیز شورای امنیت سازمان ملل قطعنامه ای حقوق بشری را درباره حملات رژیم صهیونیستی به غزه صادر کرد و بر تلاش های مردم دنیا و حمایت افکار عمومی از مردم غیر نظامی و بی گناه فلسطین مهر تایید و تمجید زد و نشان داد که استفاده از ظرفیت های بین المللی و نگرش هایی چون حقوق بشری که مورد تایید مردم عادی و نهادهای غیر دولتی قرار دارد نیز می توانست و می تواند بخشی از فشارهای وارده از سوی حامیان سیاسی فلسطین را شامل شود.
با شروع جنگ در غزه و وخامت اوضاع در فلسطین، سفرهای دولتمردان و نمایندگان جمهوری اسلامی به کشورهای مختلف نیز آغاز شد و تلاش ها برای سوق دادن دیگر کشورها به محکوم کردن اسرائیل و اعمال فشارهای بین المللی بر این رژیم افزایش یافت.
در شرایطی که کشورهای همسایه و بویژه دولت های اسلامی رویکردی مشخص در این باره اتخاذ کردند و از آغاز ماجرا، اختلافات داخلی فلسطین و تحرکات گروه ها و نیز حساب هزینه و فایده حمایت یا دخالت خود را مورد ارزیابی قرار دادند و مورد انتقادهای شدید ایران واقع شدند، جمهوری اسلامی نمایندگان خود را به کشورهای جنوبی و پایین نشین گسیل داشت تا از مواضع انتقادی آنها نسبت به سیاست های جهانی سازی و آمریکاگرایی استفاده کرده و فشار بر اسرائیل را افزون تر کند.
فارغ از اینکه کشورهایی چون اکوادور، بولیوی، ونزوئلا و نیکاراگوئه چه تاثیری بر روند موجود و آینده رخدادها خواهند گذاشت و بر کدام ائتلاف و نهاد بین المللی نقشی موثر و هدایتگر ایفا می کنند، نگاهی به جایگاه حقوقی نمایندگان ایران در جریان این مذاکرات، ما را متوجه یک پوشش عجیب دیپلماتیک می سازد.
روز دوشنبه 23 دی در خبرها آمده بود که محمد حسین صفار هرندی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی که برای امضای توافقاتی فرهنگی وارد بحرین شده بود، از سوی "نزار البحارنه" وزیر مشاور در امور خارجه بحرین و سفیر ایران مورد استقبال قرار گرفت. وزیر ارشاد در این سفر حامل پیام محمود احمدی نژاد به ملک حمد بن عیسی آل خلیفه پادشاه بحرین بود و در خصوص مسائل جاری در فلسطین و حملات رژیم صهیونیستی رایزنی و تبادل نظر کرد. خبر دیگر اینکه محمد عباسى وزیر تعاون و فرستاده ويژه رياست جمهورى براى تسليم پيام احمدى‌نژاد به رييس جمهورى اکوادور به کيتو سفر کرده است تا با مقامات اين کشور در وزارت امور خارجه اکوادور ديدار و درباره بحران غزه و چگونگى حل مناقشات موجود براى پايان دادن به فجايع انسانى در اين منطقه گفتگو کند. البته او را در این سفر مديرکل آمريکاى جنوبى وزارت خارجه همراهی کرده است.
اگرچه فرستادگان ایران در این سفرهای دیپلماتیک آگاه به مسائل غزه و خاورمیانه بوده و دیدگاه های کلان نظام را با خود به همراه برده اند اما ذکر این نکته که گفتگوی دیپلماتیک درباره هر موضوع و در هر نقطه از عالم به چه پیش آگاهی ها و شناخت هایی نسبت به کشور مقصد، مسئولین شان و مواضع بین المللی آنها نیاز دارد، خود نکته ای حائز اهمیت است.
دیروز سخنگوی وزارت خارجه درباره علت عدم مذاکره منوچهر متکی درباره غزه در خارج از کشور در شرایطی که سایر وزیران و معاونان رئیس جمهور سفرهایی در این باره داشته اند، گفت که وزیر خارجه با استقرار در وزارتخانه مسئولیت هدایت این روند را عهده دار بوده است.
در اینکه در شرایط حاضر امکان گفتگوی مستقیم با برخی سران عربی و کشورهای غربی و نیز تعامل سازنده با سازمان ملل و حتی سازمان کنفرانس اسلامی بر ایران مقدور نیست و به دلایل متعدد از شمولیت نفوذ و کارآمدی دیپلماسی ایرانی کاسته شده، تردیدی نیست اما حتی با درنظر گرفتن ظرفیت های حداقلی و وجود دولت های همسو با نگره های ضد غربی و ضد اسرائیلی، انتظار می رود برای پیشبرد اهداف مدافعانه و مقاومتی دست کم چارچوب های پذیرفته شده دیپلماسی رعایت شود؛ چه بسا بخش عمده ای از ناکارآمدی و بی ثمری های حاصل شده، ناشی از حرکت در مسیری غیر اصولی و با پوششی نامتناسب بوده است.
بسیاری از کارشناسان امور بین الملل با نگاه به نتایج دیپلماسی حامیان گروه های مقاومت فلسطینی - و در راس آنها ایران - و نیز مشاهده تاثیر دولت های عربستان و لبنان و مصر و اردن و ترکیه و... در قبال این رویداد، به نتایج پیش آمده می نگرند و وزن طرفین را می سنجند و در این باره داوری می کنند. در این میان آنچه مهم و معتبر خواهد بود نتیجه دیپلماسی هاست و نه ارزش و کیفیت آنها. به بیان دیگر شناخت متحدان از غیر متحدان و تمیز موافقان از غیر موافقان و تحسین یکی و محکوم ساختن دیگری، نه به کار می آید و نه خیلی ناشناخته است. آنچه اهمیت دارد ماحصل رایزنی ها و پیروزی سیاسی در میدان کنونی است که بعد از جنگ و یا اعلام آتش بس، قدرت بازی و چانه زنی را در اختیار پیروز ماجرا خواهد گذاشت.
از این رو حتی با وجود پراکندگی جغرافیایی و سیاسی کشورهای طرف گفتگو که زمینه هر نوع همگرایی سازمان یافته را از بین می برد، می توان به نحوه بهره مندی از امکانات و ظرفیت های موجود توجه بیشتری داشت.
تسلیم پیام های آرمان گرایانه ملی و اسلامی و اعلام مواضع کشورمان به سران کشورهای برشمرده از سوی وزرای تعاون و صنایع و ارشاد و نظایر آن، جز اقدامی نمادین و بیانیه وار نمی نماید. در این میان بد نیست گریزی داشته باشیم به ابتکار نمادین "امینه اردوغان" همسر نخست وزیر ترکیه که چند روز پیش همسران سران کشورهای خاورمیانه ای را در استانبول گرد آورد و با پوشش رسانه ای مناسبی توانست آن را از حد حرکتی سمبلیک فراتر جلوه دهد و ندای حقوق بشری و مدافع حقوق زنان و کودکان سر دهد.
روز گذشته نیز شورای امنیت سازمان ملل قطعنامه ای حقوق بشری را درباره حملات رژیم صهیونیستی به غزه صادر کرد و بر تلاش های مردم دنیا و حمایت افکار عمومی از مردم غیر نظامی و بی گناه فلسطین مهر تایید و تمجید زد و نشان داد که استفاده از ظرفیت های بین المللی و نگرش هایی چون حقوق بشری که مورد تایید مردم عادی و نهادهای غیر دولتی قرار دارد نیز می توانست و می تواند بخشی از فشارهای وارده از سوی حامیان سیاسی فلسطین را شامل شود.
نظر شما :