جرقه ای در انبار باروت تهران - قاهره

در روزی که دسته ای از دانشجویان معترض ایرانی جلوی دفتر حافظ منافع مصر در تهران شعارهای تند و تیزی علیه حسنی مبارک سر دادند، پلیس مصر نیز با "ورود ‏ناگهانى" به دفتر شبکه‎ ‎العالم در قاهره و مصادره تعدادى از دوربين هاى فيلمبردارى و چند دستگاه رايانه، اقدام به بستن ‏دفتر اين شبکه کردند.

ایران و مصر 30 سال است که رابطه دیپلماتیک ندارند، اما ساخت فیلمی با نام " اعدام فرعون " توسط یک نهاد غیر دولتی ایران همچون جرقه ای در انبار باروت عمل کرده است و کدورت ها میان تهران و قاهره را به بالاترین سطح ممکن رسانده است. 

فیلم مستند " اعدام فرعون " انگشت روی همان نقطه ای گذاشته است که باعث قطع رابطه دیپلماتیک ایران و مصر در سال 1980 شد. مضمون این فیلم تمجید از قاتل انور سادات رییس جمهوری اسبق مصر است.

سادات در سال 1981به دلیل امضای قرارداد صلح با اسراییل توسط خالد اسلامبولی به قتل رسید و جمهوری اسلامی به دلیل دیدگاه های ضد اسراییلی اش، نام خالد اسلامبولی را بر یکی از خیابان های مرکزی تهران گذاشته و او را به عنوان یک مبارز شهید ضد اسراییلی مورد تجلیل قرار می دهد. 

مصر نیز برای محمد رضا پهلوی آخرین پادشاه ایران، مقبره بزرگی ساخته است و نام یکی از خیابان های قاهره را به پاس حمایت از پادشاه ایران " پهلوی " گذاشته است.

ایران و مصر در زمان حکومت پهلوی روابط گسترده ای داشتند اما سیر قهقرایی روابط دو کشور پس از انقلاب ایران هیچ گاه قطع نشده و تلاش های جسته و گریخته برای ترمیم زخم های کهنه به نتیجه نرسیده است.

حسنی مبارک رییس جمهوری فعلی مصر دنباله رو سیاست سادات مبنی بر داشتن روابط سیاسی با اسراییل است و مقام های تهران به دلیل علائق ایدئولوژیک حاضر نیستند روابط خود را با کشوری که متحد اسراییل است تقویت کنند.

تهران البته با بسیاری از دوستان اسراییل روابط دیپلماتیک دارد اما مصر یک کشور مسلمان است و در باور جمهوری اسلامی اتحاد مصر و اسراییل موضع جهان اسلام را در قبال تل آویو تضعیف می کند.

با این حال، ایران برای این که دوستان مسلمان خود را در منطقه افزایش دهد بی میل به تنش زادیی در روابط با مصر نیست هرچند بهای بالایی که باید برای این تنش زادیی بپردازد، اندک تلاش های دیپلماتیک را تاکنون ناکام کرده است.

ایران می خواهد همزمان با سردادن شعارهای ضد اسراییلی، به متحدان اسراییل در منطقه دست دوستی بدهد. این سیاستی نیست که مصری ها علاقه ای به ان داشته باشند.

مقام های ایران می گویند عوامل بیرونی مانع از تنش زدایی در روابط تهران و قاهره می شوند. منظور ایران از عوامل بیرونی ایالات متحده و اسراییل هستند، اما به نظر می رسد ریشه کدورت ها بیشتر دوجانبه است تا برخواسته از فشارهای بیرونی.

ساخت فیلم مستند اعدام فرعون از سوی ایران و تعطیلی دفتر شبکه ایرانی العالم در قاهره به بهانه فعالیت بدون مجوز که آخرین حرکت های تنش آفرین دو کشور علیه یکدیگر به شمار می رود، گواه آشکاری است بر این که کدورت ها بیش از آن که محصول دسیسه چینی آمریکا و اسراییل باشد، به سیاست های متضاد ایران و مصر در قبال صلح خاورمیانه بازمی گردد. 

مشت های گره شده دانشجویان معترض ایرانی در جلوی دفتر حافظ منافع مصر در تهران که با شعارهای "مرگ بر سازشکار" همراه بود نیز نمایشی از اعتراض جمهوری اسلامی به سیاست های قاهره در حمایت از موجودیت اسراییل به شمار می رود.

ایران البته چند سالی است سعی می کند در موضع گیری های رسمی از اظهارات آتشین علیه دوستان منطقه ای اسراییل خودداری کند اما نهادهایی نه چندان مستقل از دولت تهران، همواره این اجازه را می یابند که کشورهایی نظیر مصر را مورد شماتت قرار دهند.

ساخت فیلم اعدام فرعون که آخرین تنش را در روابط ایران و مصر پدید آورده نیز توسط یک نهاد غیر دولتی به نام "ستاد پاسداشت شهدای نهضت جهانی اسلام" انجام شده است و تجمع دانشجویی در مقابل دفتر حافظ منافع مصر در تهران نیز توسط دانشجویان عدالت خواه که حامی سیاست های جمهوری اسلامی  هستند، صورت گرفته اما مقام های قاهره باور نمی کنند که چنین اقدام هایی بدون چراغ سبز دولت ایران انجام پذیرفته باشد. 

پلیس مصر پس از تعطیلی دفتر شبکه العالم گفته است مستندات تاريخى و برخى از بخش هاى فيلم "اعدام فرعون" توسط دفتر شبکه العالم تهيه شده است. آنها اکنون می خواهند ثابت کنند دولت ایران به طور مستقیم در افزایش تنش ها با مصر نقش داشته است.

مصر در همین راستا سفر احمد ابوغیظ وزیر امور خارجه اش به ایران را که قرار بود هفته اینده برای شرکت در نشست غیر متعهدها انجام شود، لغو کرده است. آنها همچنین تنش های سیاسی با ایران را به عرصه ورزش هم تسری دادند و مسابقه تیم ملی کشورشان با ایران را نیز در اعتراض به ساخت مستند "اعدام فرعون" لغو کردند.

اکنون چنین به نظر می رسد که دست دیپلمات ها برای کاستن از تنش ها میان ایران و مصر بسته تر از همیشه است و تا آب ها از آسیاب نیفتاده نمی توان امیدی به فروخوابیدن کدورت ها داشت. هر چند که این آب سی سال است که از آسیاب نیفتاده است.