بزرگترین رویداد سینمایی منطقه بالکان

دیپلماسی ایرانی: بیست و نهمین جشنواره فیلم سارایوو"SFF" از روز جمعه گذشته یازدهم آگوست (20 مردادماه)، طی مراسمی در تئاتر ملی سارایوو افتتاح شد. 

بزرگترین رویداد فرهنگی و هنری در بوسنی و هرزگوین به عنوان مهمترین جشنواره فیلم شرق اروپا، بار دیگر حدود 300 نفر از فیلم سازان، کارگردانان و دست اندرکاران حوزه ی هنر هفتم و همچنین تماشاگران قابل توجهی از کشورهای منطقه و جهان را به این سرزمین کشانده تا در نمایش چهره ی بین المللی سارایوو ایفای نقش کند. 

بر اساس برنامه های اعلام شده، در مدت برگزاری هفت روزه جشنواره، حدود 230 اثر سینمایی از کشورهای آلبانی، ارمنستان، آذربایجان، اسلوونی، بلغارستان، کرواسی، قبرس، یونان، گرجستان، مجارستان، مولداوی، مونته نگرو، مقدونیه، رومانی، صربستان، ترکیه و بوسنی، در چهار بخش فیلم های: بلند -مستند -کوتاه و –دانشجویی، با هدف کشف استعدادهای جدید اکران و 49 فیلم برای دریافت جایزه قلب سارایوو، رقابت خواهند کرد. 

جشنواره امسال علاوه بر نمایش فیلم و برنامه های جانبی متنوع، مخاطبین را با برگزاری نشست ها، کارگاه های آموزشی، ملاقات و گفتگو با کارگردانان و بازیگران مطرح جهانی میزبانی خواهد کرد.

حضور"لین رمزی" کارگردان اسکاتلندی و "چارلی کافمن" یکی از مهم‌ترین فیلم‌نامه‌نویسان و کارگردانان مشهور جهان در سارایوو و اهدای جوایز افتخاری قلب سارایوو بمنظور قدردانی از سهم برجسته ی ایشان در صنعت سینما، از حواشی داغ این جشنواره است. 

این رویداد فرهنگی و هنری– اجتماعی و سیاسی برای انجام تبادلات فرهنگی و رشد گردشگری در سارایوو بسیار مهم قلمداد شده و حتی می تواند در موجودیت بوسنی و هرزگوین عامل وحدت بخش و کمک بزرگی به این کشور و خصوصا پایتخت آن، سارایوو باشد. 

اهتزاز پرچم‌های قرمز رنگ جشنواره در جای جای شهر و تردد میهمانان و گردشگران موجب پویایی و ایجاد نشاط در فضای شبانه روزی شهر، رشد جذب گردشگر و همچنین رونق فرهنگی می شود که بنظر می رسد: این رویداد سینمایی به سان آئینه ای از شهر سارایوو، برای حیات آن از زمان جنگ دهه ی نود تا کنون، نقش مهمی دارد.

به مناسبت پخش فیلم "آینده را ببوس"، کریستین امان پور، چهره رسانه ای بین المللی که شهرت و جایگاه شغلی خود را وامدار فعالیت در سرویس های خبری CNN در شرق اروپا و خصوصا حضور فعال در روزهای جنگ بوسنی است، یکی از میهمانان ویژه این دوره از جشنواره می باشد که مورد استقبال مقامات رسمی سارایوو از جمله شهردار این شهر، بنیامینا کاریچ نیز قرار گرفته است. این فیلم داستانی از مقاومت سارایوو در طول محاصره ی طولانی شهر در دهه1990 است که از موسیقی و هنر برای جرقه زدن تغییر و جلب توجه جهانیان استفاده می کرد و برگزاری کنسرت U2 پس از جنگ را به عنوان جشنی برای پیروزی سخت بر ناسیونالیسم روایت می کند.

در 29اُمین دوره جشنواره ی فیلم سارایوو، دو اثر با موضوعات مرتبط با وضعیت ایران برای اکران معرفی شده اند:

1. میان انقلاب ها (تولید: رومانی، کرواسی، قطر، ایران، 2023، هفتاد دقیقه-کارگردان: ولاد پتری)

داستان فیلم در بخارست دهه ی 70 میلادی جریان دارد که زهرا و ماریا در حین تحصیل در دانشگاه به دوستان صمیمی با یکدیگر بدل می شوند. با شروع آشفتگی سیاسی در ایران، زهرا مجبور به بازگشت به خانه می شود و از ماریا جدا می شود. در طول دهه بعد، آنها ارتباط خود را از طریق نامه نگاری حفظ می کنند و مبارزات خود را به عنوان زنانی که برای یک هدف می جنگند دنبال کرده و شرایط کشورهای خود را که در جهت های متفاوتی حرکت می کنند، شرح می دهند. با وجود بعد مسافت و موانع، اشتیاق آنها نسبت به یکدیگر همچنان قوی است.

2.بدترین دشمن من ( تولید: فرانسه، سوئیس، 2023، هشتاد و دو دقیقه-کارگردان: مهران تمدن)

مجتبی، حمزه و ... از جمله افرادی هستند که در ایران به زندان انداخته شده و مورد بازجویی عقیدتی قرار گرفته اند. در این مستند کارگردان از آنها می خواهد که در نقش مأموران جمهوری اسلامی از او بازجویی کنند. او دوست دارد که شکنجه گر واقعی آنان در ایران، خود را از طریق فیلم، گویی در آینه ببیند. تجربه خشونت آمیز سوژه ها از قرار دادن خود در نقش شکنجه گر، آنها را با محدودیت های خود و دوگانگی خود پروژه مواجه می کند.

به نظر می رسد: دو اثر تولید شده در کشورهای فوق الذکر، ضمن پرداخت به موضوعاتی همچون زن و اهمیت نقش آنان در جامعه، وضعیت دگرگونی سیاسی اجتماعی در ایران 1979م و تلاقی زمانی یک دهه ای آن با انقلاب رومانی در 1989 را با حوادث و وقایع پائیز گذشته ی ایران را مورد توجه جدی قرار داده و با استفاده از نام و اِلِمان های مذهبی برای کاراکترها، تاکید بر مسائل عقیدتی و همچنین نحوه ی برخورد با زندانیان در ایران و ...، در راستای ایجاد و تقویت فضاهای تاریک و ضدحقوق بشری از ایران در جهان ذهنی مخاطبان سایر جوامع و به عنوان راهبران و یا حداقل همراه با جریانات ایران و اسلام هراسی گام برداشته اند. 

به طور خلاصه می توان گفت: از آن جایی که آثار بصری، تاثیر بسزایی در جهت دهی ذهن و نوع تفکر مخاطب دارد، این گونه تولیدات به ظاهر فرهنگی و هنری در قامت مولفه های تاثیر گذار "قدرت نرم" عمل می کنند و تصویری از ایران خودساخته را در قاب ذهنی جمعیت قابل توجهی از مخاطبان به تصویر می کشند. 

حال سوال این است که راه کارهای مطلوب و متناسب مدیریت برخورد با این گونه رویدادها و جریانات چیست؟ 

با توجه به فقدان حضور آثار سینمایی فاخر ایرانی در این گونه رویدادها، کدام رسانه ی داخلی و یا خارجی همسو، باید زبان و گویای وضعیت ایران و یا پاسخ گوی سوالات مخاطبان جوامع میزبان باشد؟ 

یادآور می شود: در این دوره از جشنواره ی فیلم سارایوو، جای آثار ایرانی در میان فیلم های معرفی شده، خالی است. سینمای ایران در مرداد ماه سال1400 با فیلم های قهرمان، ساخته ی اصغر فرهادی و جاده خاکی، پناه پناهی در این رویداد فرهنگی و هنری بین المللی، حضور جدی داشت.

منابع: