کم در برابر کم؛ راه جدید واشنگتن در مذاکرات وین

نویسنده: پرستو بهرامی راد، روزنامه نگار

دیپلماسی ایرانی: بعد از برگزاری آتش بازی سال نو میلادی در وین بار دیگر هیات های مذاکره کننده 4+1 و ایران به هتل کوبورگ بازگشتند. هر چه هم از مذاکرات دور هشتم می گذرد، اخبار به سمت بهبود مذاکرات و شکل گیری توافق می رود. تا جایی که بسیاری منتظر خبر توافق در ماه آینده هستند. در این شرایط بازار شایعات در خصوص توافق در وین نیز بسیار داغ شده است. تا جایی که ردپای این شایعات را در بازار ارز ایران به خوبی می‌توان دنبال کرد. 

ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا روز سه‌شنبه هفته گذشته گفته که مذاکرات کمی پیشرفت داشته است. از سوی دیگر روز پنجشنبه علی باقری کنی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه در جملاتی کوتاه در جمع خبرنگاران اعلام کرد که مذاکرات مثبت و رو به جلو است. ظهر روز جمعه نیز ژان ایو لودریان، وزیر امور خارجه فرانسه در یک گفت‌وگوی خبری از حصول پیشرفت‌هایی در مذاکرات هسته‌ای خبر داده است. به نظر می رسد حتی فرانسوی ها که زیاد به مذاکرات با هئیت جدید ایرانی امید نداشتند نیز در این دوره تا حدودی خوشبین شده اند. در داخل ایران نیز رهبر معظم انقلاب در سخنانی گفته اند، اینکه در مقطعی با دشمن مذاکره، صحبت و تعامل شود به معنای تسلیم شدن در مقابل آن نیست. 

تمام این اظهارات نشان می دهد که مذاکرات وین به سمت مثبتی حرکت می کند. اما سوال اصلی که هنوز جواب مشخصی برای آن گفته نشده، چگونگی توافق و حل مشکلات میان ایران و آمریکا است.

دیدارهای چالش برانگیز

در دوره هشتم مذاکرات دو رویداد در کشاکش مذاکرات هتل کوبورگ توجه ها را به خود جلب کرده است. حضور ناگهانی مقامات وزارت امور خارجه کره جنوبی و عربستان در وین مورد توجه کارشناسان و رسانه ها قرار گرفته است. 

مقامات دو کشور با 4+1 و آمریکایی ها دیدارهای جداگانه ای داشته اند. کره جنوبی حدود هفت میلیارد دلار از منابع حاصل از فروش میعانات گازی ایران به این کشور را در بانک‌های خود بلوکه کرده است. این کشور دلیل انسداد این دارایی ها را تحریم های مالی و بانکی ایالات متحده آمریکا علیه ایران اعلام کرده است. آزادسازی پول های بلوکه شده مورد توجه دولت سابق و حال ایران بوده است. 

از طرف دیگر سفر مقامات عربستان به اتریش در حالی رخ داده که دولت سیزدهم مدتی است با عربستان در بغداد شروع به مذاکره کرده است. دولت جدید ایران از روز نخست اعلام کرده است که سعی دارد به روابط خود را با کشورهای همسایه سامان بدهد. در حقیقت حل اختلافات با عربستان در دستور کار دولت ابراهیم رئیسی قرار دارد. 

آزادسازی پول های بلوکه شده و روابط با عربستان دو اتفاق مهم برای ایران تلقی می شود که هر دو وابسته به مذاکرات وین است. حال چرا این دو موضوع پایشان به مذاکرات وین رسیده است را باید در اهداف آمریکا در مذاکرات هتل کوبورگ جستجو کرد. تا اینجای کار به نظر می رسد آمریکا به دنبال توافقی است که بتواند از طریق آن مذاکرات را ادامه دار کند. 

توافقی بر مبنای کم در برابر کم

غربی ها و مخصوصاً آمریکا نگران این هستند که ایران از نقطه گریز هسته ای عبور کند. این عبور طبق پیش بینی آنها در چند هفته آینده رخ می دهد. در چنین شرایطی بدون شک مذاکرات سرعت بالایی دارد و دقت لازمه برای حل تمام مشکلات را ندارد. این شرایط مقامات آمریکایی را راضی نمی کند، بر همین اساس گمانه زنی هایی از شکل گیری توافق موقت با الگوی کم در برابر کم شکل گرفته است، تا از این طریق بتوانند مسئله گسترش برنامه هسته ای را به طور موقت حل کرد. همچنین مذاکرات برجامی را به صورت برجام پلاس در زمان طولانی تری با دقت بیشتر ادامه دهند. حتی آمریکایی ها به دنبال قرار دادن پرونده های دیگری اعم از پرونده موشکی و حضور منطقه ای ایران روی میز مذاکرات در آینده هستند. 

از این رو سفر مقامات کره جنوبی و عربستان را در پی این سیاست آمریکایی ها در مذاکرات وین باید دنبال کرد. به نظر می رسد آمریکایی ها بدنبال آزادسازی اموال بلوکه شدن ایران در کره جنوبی و حسنه کردن روابط تهران و ریاض هستند تا بتوانند جلوی سرعت پیشرفت هسته ای ایران را بگیرند و با یاران وارد یک توافق موقت بشوند. البته طبق گفته مقامات ایرانی، تهران به دنبال رفع تحریم های اقتصادی و صدور مجوز برای صادرات نفت حداقل یک میلیون بشکه بصورت روزانه و امکان نقل و انتقالات مالی در این دور از مذاکرات است و امکان دارد طرح کم در برابر کم آمریکایی ها با تغییراتی همراه باشد. با این حال با نشانه هایی که از توافق در مذاکرات وین وجود دارد، باید دید که نتیجه خواسته های دو طرف به کدام سمت می رود.