با وجود نگرانی ها و فشارهای اسرائیل
چه بسا یک آمریکای پریشان و یک ایران بلاتکلیف فاتحه توافق هسته‌ای را بخوانند
نویسنده: ایان برمر (Ian Bremmer)
دیپلماسی ایرانی: ایالات متحده آمریکا و ایران به رویارویی نزدیکتر می‌شوند. دیپلماسی اکنون متوقف شده و چشم‌اندازهای موفقیت در حال کمرنگ شدن است. دولت جو بایدن گزینه‌های اندکی دارد. خروج آشفته از افغانستان ضریب ریسک‌پذیری بایدن در برابر ایران را پایین آورده است، چرا که این ریسک‌پذیری می‌تواند اتهام سازشکاری جمهوریخواهان علیه او را در پی داشته باشد.
اسرائیل که از برنامه هسته‌ای ایران به عنوان یک تهدید وجودی نام می‌برد، از این هراس دارد که تمرکز سیاست خارجی بایدن روی چین و عزمش برای چرخش تمرکز امنیتی آمریکا به آسیا، باعث شود که اسرائیل تنها بماند. همزمان نگرانی متحدان خلیج فارسی آمریکا درباره جنگ‌های نیابتی و تهدیدهای سایبری ایران بیشتر می‌شود.
نبرد بر سر برنامه هسته‌ای می‌تواند پیامدهای بسیاری برای کشورها و منطقه به همراه داشته باشد. با کمرنگ شدن امیدها برای احیای توافق هسته‌ای، ایران روی یک توافق محدودتر پافشاری خواهد کرد. ایران برای رسیدن به این دستاورد، درجه غنی سازی اورانیوم را افزایش خواهد داد، از سانتریفیوژهای پیشرفته بیشتری استفاده خواهد کرد و تکنیک‌های تبدیل اورانیوم به فلز را که در ساخت بمب هسته ای کاربرد دارد، مورد آزمایش قرار خواهد داد. در حالی که دولت بایدن با متحدانش برای اعمال فشار اقتصادی بیشتر علیه تهران تلاش می‌کند، ممکن است ایران بار دیگر به جهان گوشزد کند که توانایی حمله به شناورها در خلیج فارس را دارد.
همچنین این ریسک در داخل ایران وجود دارد که ادامه تنگنای اقتصادی باعث برانگیختن اعتراضات ضددولتی شود و اگر ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری این کشور باور نداشته باشد که برای حل این مشکل باید امتیازات هسته‌ای را واگذار کند، ممکن است در منازعات خاورمیانه‌ای پرشماری که ایران مستقیم و غیرمستقیم در آنها مشارکت دارد، آشوب‌هایی را به ویژه در عراق و یمن ایجاد کند.
هراس از حملات آمریکا و اسرائیل در داخل ایران که دولت رئیسی نمی‌تواند پاسخ کارآمدی به آنان بدهد مانع عبور ایران از خط قرمز نهایی، یعنی ساخت بمب هسته‌ای، خواهد شد. همچنین احتمال تکرار حملات جسورانه مانند حمله 2019 علیه زیرساخت‌های نفتی عربستان سعودی از سوی ایران، دست‌کم در حال حاضر، وجود ندارد. اما رئیس جمهوری تندروی ایران گزینه‌های زیادی دارد که می‌تواند با بکارگیری آنها بار دیگر هشدارهای امنیتی را افزایش دهد و برای بالا بردن قیمت‌های نفت – که در حال حاضر به اندازه کافی بالا هستند – فشار مضاعفی اعمال کند.
همچنین این ریسک وجود دارد که اسرائیل تصمیم بگیرد که باید برای متوقف کردن ایران، با یا بدون تایید واشنگتن، از اقدام نظامی استفاده کند. احتمال قوی‌تر این است که اسرائیل بخواهد در سایت‌های هسته‌ای و نظامی ایران خرابکاری کند که این هم اقدام خطرناکی است و انتقام‌جویی ایران، به ویژه در فضای سایبری، را به همراه خواهد داشت. بدسنجی از سوی هر یک از طرفین به منازعه‌ای فزاینده خواهد انجامید.
روسای جمهوری ایران و آمریکا، هر دو، بازی ضعیفی دارند و این باعث می‌شود ازسرگیری توافقی که بیشترین منافع را برای هر دو طرف داد، بسیار دشوار شود.
منبع: تایم / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11
نظر شما :