لابی یهود چگونه برای امریکا تصمیم می گیرد

نویسنده: پارسا جعفری، کارشناس روابط بین الملل

دیپلماسی ایرانی: ساختار سیاسی غیرمتمرکز و توزیع شده ایالات متحده آمریکا سبب شده است که جریان ها و تشکل های سیاسی بسیاری بتوانند روندهای پیچیده تصمیم گیری سیاسی در این کشور را تحت تأثیر قرار دهند. در میان تنوع گروهای لابی در عرصه سیاسی آمریکا، لابی یهودیان به دلیل قدرت، کارایی و توانایی در شکل بخشی به سیاست خارجی آمریکا جایگاه ویژه ای دارد. با آنکه یهودیان تنها سه درصد از جمعیت آمریکا را تشکیل می دهند، اما توانسته اند به تاثیرگذارترین اقلیت قومی در ساختار قدرت آمریکا تبدیل شوند. 

لابی یهودیان در آمریکا دارای دستورکارهای متفاوتی است، اما تمرکز اصلی آنها بر روابط آمریکا و اسرائیل است. تلاش های لابی در حمایت از اسرائیل، محصول مشترک تعدادی از سازمان های یهودی است که در این میان نقش کمیته امور عمومی آمریکا و اسرائیل (آیپک) به عنوان قدرتمندترین و شناخته شده ترین سازمان یهودی آمریکا بسیار شاخص است. این سازمان مسئولیت برنامه ریزی و هماهنگ کردن فعالیت اکثر سازمان های یهودی در آمریکا را بر عهده دارد و نقش اساسی را در هماهنگی سیاست های آمریکا با منافع صهیونیسم ایفا می کند. این هماهنگی از طریق تماس و ارتباطات سازنده با اعضای کنگره و مسئولان بلندپایه شاخه اجرایی، به شکلگیری ابتکارات قانونی به نفع اسرائیل که بقا، موجودیت و امنیت آن کشور را تضمین می کند، صورت می گیرد. 

امروزه آمریکا و اسراییل به عنوان طرفین یک رابطه ویژه شناخته می شوند. یکی از مهمترین دلایل این رابطه ویژه و حمایت همه جانبه آمریکا از اسرائیل وجود سازمان هایی همچون آیپک است که همواره تهدیدات مشترک نسبت به دو کشور را گوشزد کرده و به سیاستمدارن آمریکایی اعلام می کنند که همکاری استراتژیک دو کشور برای رفع این تهدیدهاست. این گروه  با تشکیل سازمان های متعدد یهودی در تلاش بوده است تا ضمن استفاده از پیوندهای دینی و قومی بسیار گسترده، نفوذ خود را در بدنه نهادهای تصمیم گیر آمریکا هموار کند و در پی هدایت دستگاه سیاستگذاری خارجی آمریکا برای تحقق اهداف خود برآید. آیپک این راهکارها را از طریق استفاده از قدرت اقتصادی و تبلیغاتی گسترده خود در حمایت از نامزدهای انتخابات آمریکا (کنگره و ریاست جمهوری) که نظراتی همسو با نظرات این سازمان دارند، دنبال می کند. به گونه ای که یکی از دلایل عمده کارآمدی آیپک، نفوذ آن در کنگره ایالات متحده است، جایی که اسرائیل عملاً از هرگونه انتقادی مصون است. با وجودی که کنگره هرگز از بحث درباره مسائل بحث انگیز پرهیز نمی کند، اما زمانی که مسئله ای راجع به اسرائیل باشد، منتقدان احتمالی خاموش می شوند و به ندرت بحث و گفت وگویی صورت می گیرد. این موفقیت آیپک به دلیل توانایی در پاداش دادن به قانونگذاران و نامزدهای کنگره حامی برنامه های آن و توانایی مجازات مخالفان برنامه هایش است. 

همچنین نفوذ ایپک در قوه مجریه تا حدودی از تاثیر رأی دهندگان یهودی در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا ناشی می شود. یهودیان علی رغم تعداد اندکشان، کمک های مالی زیادی در اختیار نامزدهای هر دو حزب قرار می دهند. به علاوه میزان شرکت کنندگان یهودی در انتخابات بالاست و آنها در ایالت های مهمی چون کالیفرنیا، فلوریدا، ایلینویز، نیویورک و پنسیلوانیا متمرکز شده اند.

این سازمان مهمترین ابزار صهیونیست ها در آمریکا برای تاثیرگذاری بر سیاست های قدرت اول دنیای کنونی در مسائل مربوط به اسرائیل و پرمناقشه ترین منطقه جهان، به ویژه منطقه خاورمیانه است. 

در اهمیت این موضوع لازم به ذکر است که جان مرشایمر و استفان والت در کتاب «گروه فشار اسرائیل و سیاست خارجی آمریکا» بر این باورند که علی رغم اینکه هیچ ملاحظات استراتژیکی و اخلاقی نمی تواند سطح حمایت فعلی آمریکا از اسرائیل را توجیه کند، اما مدعی هستند که توجیه اصلی برای این وضع غیرعادی، نفوذ لابی یهود در آمریکاست. آنها براین نظرند که لابی اسرائیل در کشاندن آمریکا به جنگ مصیبت بار عراق در سال 2003 و بی ثمرکردن تلاش برای برقراری رابطه با جمهوری اسلامی ایران و سوریه نقش عمده ای داشته و دارد. براین اساس نویسندگان کتاب، لابی اسرائیل را که در مرکز آن آیپک قرار دارد، به عنوان جهت دهنده اصلی سیاست خارجی آمریکا در خاورمیانه معرفی می کنند. 

نفوذ و تاثیرگذاری آیپک به اندازه ای بوده که در بسیاری از موارد مقامات آمریکایی را برآن داشته است تا علی رغم میل خود، سیاست هایشان را با سیاست های اسرائیل هماهنگ کنند. مثال بارز آن تغییر مواضع روسای جمهور یپیشین آمریکا از وعده های خود مبنی بر تشکیل کشور فلسطین، تحت فشارها و جوسازی های آیپک بوده است. در شرایطی که بوش پس از اشغال عراق و در برنامه ای با عنوان نقشه راه برای حل منازعه فلسطینی ها و اسرائیل قول داده بود از تاسیس کشور مستقل فلسطین حمایت کند، دیری نپایید که با خشم و نگرانی لابی آیپک مجبور به صرف نظر از این موضوع شد و پرونده تشکیل کشور مستقل فلسطینی را بار دیگر به بایگانی فرستاد. همچنین سخنرانی اوباما در نشست سالانه آیپک نه تنها راه حلی برای بحران خاورمیانه به همراه نداشت، بلکه نارضایتی ملت‌های مسلمان منطقه را برانگیخت. این سخنرانی بیش از این که متوجه ملت‌های منطقه باشد در راستای کسب حمایت لابی صهیونیستی در آمریکا صورت گرفت.

در سال های اخیر هیچ کس به‌اندازه ترامپ به اسرائیل خدمت نکرده است. به گونه ای که همه اقدامات وی در حوزه خاورمیانه؛ چه در زمینه جایگزینی طرح تشکیل دو دولت با طرح یک دولت مورد نظر نتانیاهو و یا انتقال پایتخت امریکا از تل آویو به بیت المقدس و چه در زمینه خروج از برجام و اعمال تحریم های حداکثری علیه ایران و یا حتی ترور سردار شهید حاج قاسم سلیمانی همه و همه دیکته شده از سوی شخص نتانیاهو بوده که به واسطه سلطه آیپک به دولت ترامپ ابلاغ می شود. 

جدا از عملکرد ترامپ و دولت وی که در خلال نزدیک به چهار سال گذشته تنها مجری سیاست های نتانیاهو بوده است، بلکه اساساً پیروزی مشکوک ترامپ در انتخابات سال 2016 نیز به واسطه اعمال نفوذ نتانیاهو و لابی صهیونیستی آیپک در دولت عمیق آمریکا صورت گرفت و این راز پیروزی ترامپ را علی رغم پیشتازی خانم هیلاری کلینتون تشکیل می دهد.