واشنگتن در یک جنگ جدید بی پایان علیه تهران

نویسنده: اسفندیار باتمنقلیج

دیپلماسی ایرانی: دولت دونالد ترامپ، رئیس جمهوری ایالات متحده اخیرا سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را که بخشی از نیروهای مسلح ایران به شمار می رود، یک سازمان تروریستی خارجی نامیده است. در بیانیه کاخ سفید به این مساله اشاره شده که این اولین مرتبه است که ایالات متحده بخشی از یک دولت دیگر را سازمان تروریستی می خواند و همچنین گفته شده که این اقدام گستره کمپین اعمال فشار حداکثری بر نظام ایران را افزایش خواهد داد. مایک پومپئو، وزیر امور خارجه آمریکا در زمان قرائت این بیانیه ابراز امیدواری کرد که دیگر کشورها و بخش خصوصی دریابند که سپاه پاسداران چگونه در تار و پود اقتصاد ایران نفوذ دارد.

اگرچه هیچ شکی نیست که دولت ترامپ بر فشار «جنگ مالی» علیه ایران خواهد افزود، اما زدن برچسب گروه تروریستی به سپاه پاسداران هیچ ارتباطی با فشارهای اقتصادی جدید ندارد. تایلر کولیس یک وکیل متخصص در زمینه تحریم ها می گوید که سپاه پاسداران و بخش وسیع تری از اقتصاد ایران پیشتر هم هدف تحریم های ایالات متحده بوده که این بدان معناست که زدن برچسب یک گروه تروریستی به سپاه تاثیری در روند تحریم ها نخواهد داشت.

ساخت دیوار تحریم ها

اقدام جدید دولت ترامپ اگرچه تاثیرات اقتصادی محدودی خواهد داشت، اما اثبات شد که از نظر سیاسی تحریک آمیز است. رهبران سیاسی در همه خط مشی های فکری یک صدا زدن برچسب تروریستی بر سپاه را محکوم کردند. در واشنگتن، مقامات پنتاگون و آژانس اطلاعات مرکزی این اقدام را غیرسازنده دانسته و از احتمال به خطر افتادن ارتش ایالات متحده و دارایی های اطلاعاتی آن در خاورمیانه سخن گفته اند. در پاریس، امانوئل ماکرون، رئیس جمهوری فرانسه از همه طرف ها خواسته خویشتن داری پیشه کنند. او همچنین با حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران تلفنی گفت و گو کرده تا به او درباره حمایت اروپا از توافق هسته ای اطمینان خاطر دهد. در بغداد، عادل عبدالمهدی، نخست وزیر عراق به خبرنگاران گفت که دولت او سعی کرده دولت ترامپ را به تجدیدنظر در تصمیم اقدام علیه سپاه ترغیب کند چراکه متعقد است هرگونه درگیری به همه آسیب خواهد رساند.

با توجه به اینکه تصمیم ترامپ علیه سپاه هم توافق هسته ای ایران را به خطر انداخته و هم چشم انداز دیپلماسی بین ایالات متحده و ایران را، می توان گفت که بحران سیاسی هدف آشکار پشت این تصمیم بوده است. مارک دوبوویتز، رئیس موسسه «دفاع از دموکراسی ها» در مقاله ای در وال استریت ژورنال از دولت ترامپ خواست تا یک «دیوار تحریمی» بسازد تا تلاش های احتمالی یک رئیس جمهوری دموکرات بالقوه برای بازگشت به توافق هسته ای ایران در سال 2021 را ناکام سازد.

برای درک بهتر اینکه چطور زدن برچسب تروریستی به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به ساخت «دیوار تحریمی» کمک می کند، باید به تاثیر این اقدام در افزایش قدرت تحریمی ایالات متحده نگاهی انداخت. تحریم های مالی امروزی عمدتا در واکنش به «جنگ های بی پایان» ایالات متحده در افغانستان و عراق و آگاهی از این مساله که پیروزی در «جنگ علیه تروریسم» از طریق درگیری نظامی متعارف به دست نمی آید، توسعه یافته است.

با توجه به مخالفت عمومی با اعزام های نظامی بیشتر و با توجه به افزایش مخاطره تروریسم به دلیل شکست حملات ایالات متحده در خاورمیانه، به وزارت خزانه داری مسئولیت داده شد تا قدرت های تحریمی جدیدی با هدف تضعیف سازمان های تروریستی از طریق قطع دسترسی آنها به منابع مالی برای دولت فراهم آورد. طبق توضیحات خوان زاراته معاون مشاور امنیت ملی در زمینه مبارزه با تروریسم در دولت جورج دابلیو. بوش، ایالات متحده به دنبال توسعه ابزار «جنگ مالی» بوده تا در آن تحریم ها «به طور فزاینده به ابزار انتخابی امنیت ملی برای رسیدگی به مسائل امنیتی جهانی» تبدیل شوند. زمانی که باراک اوباما رئیس جمهور شد، تحریم ها در «جنگ جهانی علیه تروریسم» برای رسیدگی به تهدید هسته ای ایران مورد استفاده قرار گرفتند و تحریم هایی که برای هدف قرار دادن تروریست ها در نظر گرفته شده بودند، به ابزاری علیه دیگر دولت ها تبدیل گشتند.

استفاده از تحریم ها منطقی به نظر می رسد چراکه ایالات متحده در حقیقت از برتری خود در نظام مالی جهانی برای بلوکه کردن دارایی های سازمان های تروریستی و کشورهای حامی آنها استفاده می کند. اوباما استفاده از «دیپلماسی با پشتوانه تحریم» را جایگزینی مستقیم برای تکیه بر نیروی نظامی می دانست. اما یک سری تاثیرات ناخواسته هم وجود داشت. با تشدید تحریم ها علیه ایران، مقامات آمریکایی به سراسر جهان سفر کردند و به شرکت ها هشدار دادند که به دلیل نظام مالی پیچیده ایران حتی عادی ترین تبادلات مالی هم می تواند تامین بودجه گروه های تروریستی انگاشته شود.

داغی که بر پیشانی اقتصاد ایران و به ویژه بخش مالی آن گذاشته شد، آنقدری قابل توجه بود که حتی پس از جواب دادن سیاست اوباما در استفاده از دیپلماسی و تحریم ها و حصول برجام، امکان تحقق مزایای وعده داده شده در ارتباط با لغو تحریم ها به عنوان بخشی از توافق ممکن نبود و آن را به آستانه فروپاشی کشاند. به رغم لغو تحریم ها از سوی دولت اوباما، شرکت ها و بانک های مورد نیاز تهران همچنان از همکاری با آن بیم داشتند.

مخالفان توافق هسته ای اوباما خیلی سریع متوجه این واقعیت شدند. وقتی ترامپ با وعده پاره کردن توافق هسته ای وارد کاخ سفید شد، برخی معتقد بودند که او بدون خروج از برجام هم می تواند دستورکار ضد ایرانی خود را پیش ببرد چراکه ایران عملا نفع چندانی از توافق نمی برد. ترامپ نهایتا از توافق خارج شد، اما مخالفان سرسخت ایران نگران آینده پس از ترامپ در سال 2021 یا 2025 هستند و از این رو، سعی دارند همه راه هایی که تحریم ها برای دیپلماسی مفید بوده را از بین ببرند. زدن برچسب گروه تروریستی بر سپاه پاسداران توجیهی برای معماری تحریم های ایالات متحده علیه ایران است و حتی اگر روابط تهران و واشنگتن در آینده تغییر کند، تحریم ها به دلیل تعریف ارائه شده برای آنها می توانند باقی بمانند. آنچه تعیین سپاه پاسداران به عنوان یک سازمان تروریستی خارجی نشان می دهد این است که «جنگ مالی» علیه ایران، ورود آمریکا به یک «جنگ ناتمام» دیگر در منطقه خاورمیانه است.

منبع: آسیا تایمز / مترجم: طلا تسلیمی