راهبرد تعامل دو ستونه با اروپا؟!

دیپلماسی ایرانی - در میان هم پیمانان ما در برجام اروپا که در کنار ظرفیت هایش چالش ها و بحران های خاص خویش را نیز دارد، اگر نه صرفا" از دیدگاه اقتصادی، بلکه از منظر سیاسی و قدرت تاثیر گذاری روانی بر افکار عمومی غرب و مخصوصا تحت تاثیر قرار دادن نخبگان غربی و از جمله مراکز تصمیم ساز آمریکائی می تواند نقش ویژه ای برای برپا نگه داشتن سازه برجام ایفا کند و یک سیاست خارجی فعال و تاثیر گذار موارد هفت گانه زیر را در این زمینه وجهه همت خویش قرار می دهد:

1-  با توجه به اوضاعی که ترامپ، نه تنها برای ایران، بلکه جهان به وجود آورده و تا زمانی هم که در راس دولت امریکا باشد دنیا را بی بلا نخواهد گذاشت، با اروپا وارد گفتمان جدیدی بشود و به یک بده بستان استراتژیک برسد که خصوصیت اصلی آن امتیاز دهی تاکیتیکی و امتیاز گیری استراتژیک باشد. 

2-  اروپا را سر دو راهی انتخاب ما و آمریکا قرار ندهد. زیرا اروپا زیر فشار ترامپ است و خودش هم با ما بی مساله و یا کم مساله نیست، اما نباید کاری کنیم که اروپا پشت سر ترامپ قرار گیرد، بلکه باید تلاش کنیم همچنان ترامپ تنها و ایزوله بماند، حتی به قیمت امتیاز دهی سیاسی کوتاه مدت به اروپا برای کسب امتیاز بیشتر در دراز مدت! 

3-  هم تحولات منطقه ای و بین المللی را در تصویر بزرگ و در دراز مدت ببیند و هم استراتژیک فکر و عمل کند. این امر می طلبد که در تاکتیک تعامل با اروپا حداقل تا زمانی که ترامپ در دولت آمریکا هست امتیاز تاکتیکی بدهد و در استراتژی کسب حداکثری منافع ملی امتیاز استراتژیک بگیرد.

4-  همان گونه که قبلا" نوشته ام تعامل ایران و اروپا در قالب برجام یک موضوع است و چالش ها و مشکلات ناشی از روابط دوجانبه یا چند جانبه ما با اروپا در قالب سیاست خارجی هم موضوع دیگری است و باید از یکدیگر مجزا و به صورت تفکیکی بررسی کنیم، زیرا بستر و زمینه مقولات در تنظیمات سیاست خارجی و روابط بین الملل متفاوت هستند. 

5-  در قالب برجام، اروپا از منظر تحلیلی اراده سیاسی دارد که برجام را ادامه دهد، ولی این اراده، هم باید از سوی اروپا تبدیل به طرح های اجرائی شود و هم ما دارای استراتژی مشخصی باشیم. برای عملیاتی کردن تداوم همکاری با ایران و همچنین اراده عدم همراهی با آمریکا در تحریم ایران. زیرا اولا" اروپا ضمن این که اگر نگوئیم بحران، حداقل چالش ها و مشکلاتی با ترامپ دارد و برجام را نیز یک معاهده چند جانبه و بین المللی می داند که سکوی مناسبی برای تعامل با ایران است. ثانیا می خواهد ایران نقش منفی در خاورمیانه نداشته باشد. ثالثا" خواهان این است که مسائل و مشکلات منطقه خاورمیانه کمتر به اروپا سرایت کند.

6-  سناریوی اصلی و کنونی سیاست خارجی ایران در مقابل اروپا باید این باشد که چطور می تواند مشکلات و مسائلی که با اروپایی ها داریم را در بُعد سیاست خارجی و روابط بین الملل به گونه ای مدیریت کند که این دو موضوع با یکدیگر مخلوط نشوند. یعنی اگر چه ایران و اروپا در مسائل مختلف از جمله در مسائل موشکی، حقوق بشر و منطقه‌ای با یکدیگر اختلاف نظر دارند، اما نباید هیچ گاه این مشکلات را با برجام و موضوع هسته ای مخلوط کند. این سناریو در سیاست های رسانه ای و دیپلماتیک ما نیز تاثیر خواهد گذاشت و اجازه نمی دهد برای خود یک جبهه تنش زا باز نمائیم. 

7-  در مورد ایجاد ساز و کار ویژه مالی اروپا یا همان SPV باید برای افکار عمومی تبیین شود که این یک سیستم مالی و بانکی نیست، بلکه روشی است برای تنظیم تبادلات مالی ایران و اروپا که دارای نکات بسیار ریز و تخصصی است و در همین فضا هم باید بماند تا کارشناسان مشکلات آن را حل کنند و سیاسی نشود. اما برقراری همین سازوکار نیز نیاز به استاندارد سازی و تطبیق نظام مالی و پولی خود با نظامات جهانی دارد و حاصل این خواهد شد که هم وضع بدتر از این که هست نشود و هم مفری باشد برای رویارویی با زیاده خواهی های ترامپ! و عبور از این گردنه.