قانون «احمقانه»، عامل بن بست روابط کانادا با ایران

دیپلماسی ایرانی: به گفته سفیر کانادایی که اخیرا از عربستان سعودی اخراج شده، دلیل واقعی اینکه دولت لیبرال جاستین ترودو در چند سال گذشته قادر به برقراری روابط با ایران نبوده، تبعیت آن از یک قانون «احمقانه» کانادایی است که امکان مسدود کردن دارایی های ایران را فراهم آورده است.
دنیس هوراک که اوایل ماه اوت و در پی خشم حاکمان عربستان سعودی از توئیت کریستیا فریلند، وزیر امور خارجه کانادا از ریاض اخراج شد، با ارائه این ارزیابی بی پرده سعی کرد درباره یکی دیگر از لحظات مناقشه برانگیز در روابط کانادا با خاورمیانه، شفاف سازی کند. شش سال پیش دولت محافظه کار پیشین کانادا به ناگاه روابط دیپلماتیک خود را با ایران قطع و سفارت این کشور در تهران را تعطیل کرد و دیپلمات های ایرانی را هم از کانادا اخراج کرد. دولت لیبرال کنونی در سال 2015 برای برقراری مجدد روابط دیپلماتیک با ایران اقدام کرد، اما در محقق ساختن وعده ها در سیاست خارجی شکست خورد چرا که به نظر می رسید ایران تمایلی به از سرگیری روابط ندارد.

هوراک که اخیرا بازنشسته شده، گفت: «یکی از موانع در این زمینه تصویب قانون عدالت خواهی برای قربانیان اقدامات تروریستی در سال 2012 بوده که به قربانیان تروریسم اجازه می دهد از کشورهایی که در فهرست حامیان تروریسم هستند، شکایت کنند.» پرونده تشکیل شده توسط گروهی از شاکیان آمریکایی به انسداد 1.7 میلیارد دلار از دارایی های خصوصی ایران منجر شده است. هوراک در جلسه شورای بین الملل کانادا در اتاوا گفت: «این یک قانون احمقانه بود. هنوز هم یک قانون احمقانه است. اما ما گیر کرده ایم و چاره ای جز اجرای آن نداریم.»

هوراک که در سال 2012 و زمان فروپاشیدن روابط کانادا ایران مدیر روابط خاورمیانه در وزارت امور خارجه کانادا بود، گفت که سه حزب اصلی فدرال از قانون حمایت کردند و پس از آن، جان بیرد، وزیر امور خارجه وقت در ماه سپتامبر همان سال با متهم کردن ایران به حمایت از تروریسم، دستور تعطیلی سفارت تهران را صادر و اعلام کرد که این اقدام را برای امنیت دیپلمات های کانادایی انجام داده است.

هوراک افزود: «در میان همه اطلاعاتی که درباره دلایل این قطع شدن روابط مطرح شدند، دلیل اصلی که همان تصویب قانون عدالت خواهی برای قربانیان اقدامات تروریستی بود، ناگفته ماند. دلیل اصلی همین بود و هنوز هم همین است. این که سفارت اساسا روز بعد از تصویب این قانون تعطیل شد، تصادفی نبود.»

سفارت بریتانیا در تهران 10 ماه پیش از تعطیلی سفارت کانادا مورد حمله قرار گرفته بود، اما بیرد از آن اتفاق به عنوان دلیل قطع روابط با ایران سخن نگفت. هوراک افزود: «پس از حمله به سفارت بریتانیا، دولت کانادا متوجه شد که امنیت سفارت در تهران بسیار ضعیف است. اما بریتانیایی ها درصدد مسدود کردن اموال ایرانی ها برنیامدند. این قانون بود که انسداد اموال دولت ایران را ایجاب می کرد.»

دفتر فریلند به سوالات درباره وضعیت مذاکرات دیپلماتیک با ایران پاسخی نداد.

هوراک پیشتر در ماه آگوست و زمانی که فریلند در توئیتی درخواست آزادی فعالان زندانی در عربستان سعودی را خواستار شد، از فریلند انتقاد کرده و گفته بود این توئیت که به اخراج هوراک، فراخواندن دانشجویان عربستانی از کانادا و لغو پروازهای بین دو کشور منجر شد، به دلیل مشاوره های اشتباهی صورت گرفت؛ اما عربستان سعودی هم در واکنش به آن زیاده روی کرد.

مایکل گرانت که اخیرا از سفر به نیویورک به عنوان یکی از سفرای کانادا در سازمان ملل به اتاوا بازگشته است، گفت: «هوراک یکی از تحلیل گران ارشد در امور خاورمیانه بوده است. توضیحات هوراک درباره ماموریت های دیپلماتیکش که در دهه های آتی از حالت محرمانه خارج می شوند، درک بهتری از منطقه را ارائه می کنند.»

هوراک در سخنرانی خود در شورا، مناقشات بین عربستان سعودی سنی و ایران شیعه را هسته مناقشات خواند که ژئوپولتیک خاورمیانه را شکل می دهند. او به ویژه این مساله را برجسته کرد که کانادا در حال حاضر با هیچ کدام از این دو کشور ارتباطی ندارد؛ سفارت کانادا در ریاض بدون سفیر مانده و سفارت در ایران هم به کلی تعطیل است. هوارک در انتها خطاب به جان نوبل دیپلمات بازنشسته، این سوال را مطرح کرد: «چطور می توانیم به گفت و گو بپردازیم وقتی که سفیری نداریم؟» اما نوبل به این مساله اشاره کرد که کانادا هیچ گاه نقش مهمی در خاورمیانه ایفا نکرده است: «همیشه در تفکر اینکه نقشی در خاورمیانه داشته ایم، بیش از اندازه اغراق شده است.»

منبع: هافینگتون پست / تحریریه دیپلماسی ایرانی 34