استراتژی ترامپ برای اعمال حداکثر فشار، محکوم به فنا است

دیپلماسی ایرانی: پرزیدنت دونالد ترامپ، هفته گذشته در سازمان ملل متحد ادعا کرد دولتش توانسته بر سر مسئله کره شمالی به پیشرفت هایی دست پیدا کند و قول داد که به دستاوردی مشابه با ایران برسد. ترامپ که در حال تعریف و تمجید از کره شمالی و تمسخر ایران بود، به خبرنگاران گفت: "مهم نیست که رهبران دنیا چه فکری در مورد ایران می کنند. ایران به سمت من باز خواهد گشت و توافق خوبی را با هم خواهیم داشت." ترامپ به وضوح فکر می کند که استراتژی اش در اعمال حداکثر فشار – تحریم های اقتصادی، انزوا سیاسی، و حتی تهدید به جنگ – منجر به توافقی تاریخی با کره شمالی و ایران خواهد شد. اما حتی اگر پیشرفت هایی که با کره شمالی حاصل شده، باعث امیدواری ترامپ شده است، این استراتژی قرار نیست برنده باشد.

هر چه می گذرد روشن تر می شود که دستاوردی که ترامپ امید دارد از طریق کمپین اعمال حداکثری فشار به آن برسد، هم سو با ادعای تیم امنیت ملی اش نیست: آوردن کره شمالی و ایران پای میز مذاکرات دیپلماتیک. اما اعضای تیمش به گونه ای رفتار می کنند انگار هدفشان به زانو درآوردن این دو کشور است. پیونگ یانگ و تهران نیز به خوبی از این مسئله آگاه هستند.

در واقع، هفته گذشته در سازمان ملل، ری یونگ هو، وزیر امور خارجه کره شمالی، هر گونه اقدام برای خلع سلاح هسته ای را رد کرد – کنار گذاشتن کامل و بدون قید و شرط برنامه هسته ای و موشکی – مگر اینکه در مقابل آن امتیازات قابل قبولی از آمریکا بگیرند. به عبارت دیگر، اعمال فشار شاید توانسته باشد کیم جونگ اون را وارد مذاکره کند، اما گزینه فشار به تنهایی نمی تواند ترامپ را به توافقی که می خواهد برساند. به نظر می رسد دولت ترامپ به دنبال راهکاری است که به قول جان بولتون، مشاور امنیت ملی، همان نتیجه مذاکرات لیبی را به همراه داشته باشد که منظور توافق سال 2003 با معمر قذافی است که در پی آن تسلیحات هسته ای لیبی کنار گذاشته شد و با کشتی از آن کشور خارج شد.

اعمال حداکثری فشار به عنوان راهکار اصلی، با گذشت زمان، تاثیرش را از دست خواهد داد. در واقع اگر تیم امنیت ملی رئیس جمهور این فشارها را با هدف به زانو در آوردن کشورها ادامه دهد، با مقاومت ایران و کره شمالی روبه رو خواهد شد. آنها منتظر خواهند ماند تا دوران ریاست جمهوری ترامپ تمام شود و یا این استراتژی با شکست مواجه شود.

کره شمالی به دنبال یک روند دیپلماتیک گام به گام است که در آن آمریکا یک سری امتیازات، از معاهده صلح در شبه جزیره کره گرفته تا برداشتن تحریم های اقتصادی را به کره شمالی می دهد. در مقابل، تیم امنیت ملی ترامپ می خواهد بدون دادن هیچ امتیازی، کره شمالی خلع سلاح کامل هسته ای شود. به نظر می رسد واشنگتن همین برنامه را برای ایران در نظر دارد.

با توجه به این حقیقت، پیونگ یانگ و تهران ترجیح می دهند در مقابل استراتژی فشار واشنگتن مقاومت کنند. کیم جونگ اون مایل است که وارد مذاکرات برای حل مسائل شود اما از طرفی هم نمی خواهد بدون قید و شرط سلاح های هسته ای اش را تسلیم کند. از طرف دیگر، ایران دلیلی نمی بیند که بخواهد به اندازه کره شمالی پیش برود. مذاکره با ترامپ به معنای مرگ کامل توافق هسته ای سال 2015 است، که آمریکا در ماه مِی از آن خارج شد و ترامپ فکر می کرد می تواند خود به توافقی جدید با ایران برسد. واشنگتن اکنون در حال افزایش فشار های اقتصادی علیه ایران است و به سایر طرفین توافق نیز هشدار داده است که با ایران وارد معامله نشوند.

اکنون منفعت اقتصادی از توافق هسته ای به ایران نمی رسد اما اگر از توافق هم خارج شود باز هم احتمالا منفعتی در کار نخواهد بود حتی اگر وارد مذاکره با واشنگتن شود. اما اگر ایران از توافق هسته ای خارج شود، حق داشتن برنامه هسته ای که به سختی به دست آورده است، از دست خواهد داد. احتمالا به همین خاطر پرزیدنت حسن روحانی در سازمان ملل گفت که آمریکا باید اول به توافق بازگردد تا او با پرزیدنت ترامپ وارد گفت و گو شود.

قطعا، این فقط کره شمالی و ایران نیستند که فشارها را تحمل می کنند. این سیاستی است که کل جامعه بین المللی را تحت تاثیر قرار داده است که احتمالا با مقاومت جامعه جهانی نیز روبه رو خواهد شد و سرانجام شکست خواهد خورد. در واقع، اگر انزوای آمریکا در جلسه ویژه شورای امنیت سازمان ملل متحد که در آن تلاش کرد حمایت سایرین را از سیاست خود در مورد ایران جلب کند، را یک نشانه در نظر بگیریم، استراتژی اعمال فشار حداکثری، حمایت بین المللی را با خود ندارد. آمریکا همچنین متحدان اروپایی اش را تهدید کرده در صورتی که با ایران روابط تجاری داشته باشند تنبیه خواهند شد. این فشار های امریکا همچنین باعث شده است تا اروپا، چین و روسیه، به دنبال راهی برای دور زدن تحریم های آمریکا باشند. تمام این ها به این معنی است که اعمال بی منطق فشارهای حداکثری از جانب واشنگتن، احتمالا موجب ایجاد دنیایی می شود که در آن آمریکا دیگر نخواهد توانست فشاری بر کسی اعمال کند.

منبع: آتلانتیک / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی / 33