دهلی، تمایل به حفظ تهران نگران از فشارهای واشنگتن

بهاره سلطان پور، عضو تحریریه دیپلماسی ایرانی 

دیپلماسی ایرانی:هند به عنوان دومین خریدار نفتی ایران با تحریم های دولت آمریکا، خرید نفت خود را از ایران بر اساس خبر خبرگزاری فرانسه به نقل از بلومبرگ، 49 درصد کاهش داده است. بسیاری از کشورهای آسیایی مانند کره جنوبی با مذاکراتی که با آمریکا در این رابطه انجام داده اند، نتوانسته اند این کشور را راضی کنند که خرید نفت خود را از ایران  متوقف نکند. اما کشوری مثل هند به دلیل اینکه در پروژه توسعه بندر چابهار با ایران مشارکت دارد نمی تواند خرید نفتی خود را از ایران مانند کره جنوبی قطع کند. با توجه به این موضوع، نیکی هیلی، نمیانده ایالات متحده در سازمان ملل بعد از سفر به دهلی نو گفت که ممکن است آمریکا برای برخی از کشورها در برابر تحریم نفتی ایران تخفیف در نظر بگیرد. 
در همین رابطه مانیش وید، محقق یکی از بزرگترین موسسات تحقیقاتی هند به نام بنیاد تحقیقات اوبزور معتقد است که «دهلی نو و تهران از آمادگی کامل برای مقابله با اثرات تحریم های غیرقانونی یک جانبه واشنگتن روی ایران برخوردار هستند.»

مانیش وید، در مورد روش های ممکن برای هند و ایران در طفره از تحریم های آمریکا، گفت: «تجربه هند و ایران از دوره قبلی تحریم های اعمالی روی ایران نقش اساسی را در برخورد این دو کشور با وضعیت کنونی ایفا خواهد کرد. هند اخیرا با گشایش یک شعبه بانک پاسارگارد ایران در بمبئی بعد از تایید وزارات دارایی هند موافقت کرد. این اقدام به منظور تسهیل مبادلات تجاری دوجانبه بین هند و ایران و کاهش بار بانکهای هندی از جمله یوکو بنک خصوصا در رابطه با تجارت نفت صورت گرفته است.»

گواتام چیکرمان و روچبا رای در رابطه به موضع گیری هند در برابر آمریکا می نویسند: «هند سومین مصرف کننده بزرگ نفت در جهان است و 85 درصد از نفت خام و 34 درصد از گاز طبیعی مورد نیازش را از طریق واردات تامین می کند. ایران پس از عربستان سعودی و عراق، سومین تامین کننده بزرگ نفت هند محسوب می شود.» 

وی در ادامه می افزاید: «اکنون، با توجه به تحریم‌های اعمال شده علیه ایران، هند دو گزینه پیش رو دارد: یا منبع دیگری برای واردات نفتی خود بیابد یا مخاطره مواجه شدن با تحریم های آمریکا را به جان بخرد. تا جایی که مساله به واردات نفت از ایران مربوط می شود، تحریم های آمریکا احتمالا هند را به خرید از دیگر شرکای ایران در اوپک وادار خواهد کرد. احتمال وابستگی هند به نفت شیل آمریکا هم وجود دارد. اما سطح تجارت دوجانبه هند و ایران بعد از برجام افزایش داشته و هند از ایران اقلام دیگری همچون کود، مواد شیمیایی و پلاستیک وارد می کند که احتمالا تحریم های آمریکا شامل حال آنها نمی شود. با این حال، همه این موارد روی هم ارزشی کمتر از یک میلیارد دلار دارند.»

حال اگر هند با توجه به تحریم ها نتواند از سومین وارد کننده نفتی خود یعنی ایران،‌ نفت خریداری کند با مشکلات بسیار زیادی رو به رو می شود. روپیه به عنوان پول ملی هند، در برابر دلار با افت بسیار زیادی رو به رو شده است. یکی از دلایل این امر شاید افزایش قیمت جهانی نفت در برابر تحریم نفتی آمریکا علیه ایران باشد که به بازارهای هند آسیب زیادی خواهد زد. از طرفی نزدیکی ایران و هند و سنگین بودن نفت ایران، وارد کردن این محصول برای هند بسیار ارزان تمام می شود. اگر هند بخواهد خرید نفتی خود را از ایران تا تاریخ 5 نوامبر کاهش دهد یا به طور کامل مانند دیگر کشور ها متوقف کند، باید به فکر شریک نفتی دیگری به جای ایران باشد. 

علاوه بر ایران، عربستان و عراق هم به هند نفت صادر می کنند. در زمان تحریم های دوران ریاست جمهوری اوباما، هند بارها توانست از تحریم ها عبور کند و مراودات خود را با ایران همچنان حفظ کند. اما با توجه به گفته یک مقام هندی،‌ وضعیت تا حدودی با گذشته فرق کرده است. این بار چین به عنوان ابر قدرت آسیا در برابر آمریکا ایستاده است. کشورهای اروپایی هم از ایران در برابر اقدام خروج آمریکا از برجام، قرار است حمایت کنند. اما وضعیت هند با تمام این کشورها فرق دارد. هند با جمعیت 1,2 میلیارد نفری، با مشکلاتی که همیشه گریبان گیر آنها است و امروزه  بیشتر شده،‌ مواجه است. از طرفی هند می خواهد  با ایران به عنوان ابر قدرت منطقه، روابط خود را حفظ کند و از طرفی هم روابط با آمریکا برای این کشور بسیار ضروری است و نمی خواهد با تحریم های این کشور مواجه شود که اگر این اتفاق افتد بی شک اوضاع هند از امروز هم بدتر می شود.