یک نمونه دیگر از سیاست بی خردی ترامپ

کریشنا کالامور

دیپلماسی ایرانی: شصت و پنج سال پیش، همین ایام کودتای تحت حمایت آمریکا، محمد مصدق، نخست وزیر منتخب ایران را سرنگون کرد. هدف این کودتا افزایش قدرت متحد غرب، شاه محمد رضا پهلوی، بود. روز پنجشنبه، وزیر امور خارجه آمریکا، مایک پومپئو، اعلام کرد که کار گروهی جدیدی به منظور هماهنگ کردن سیاست های آمریکا در قبال جمهوری اسلامی پس از خروج آمریکا از توافق هسته ای ایران ایجاد شده است.

برایان هوک که پومپئو، به عنوان رئیس این کار گروه معرفی کرد، با رد این نظر که همزمانی ایجاد این گروه با سالگرد کودتا به معنی تمایل آمریکا به تغییر نظام در ایران است، اعلام کرد که این رخداد فقط یک تلاقی زمانی بوده است. اما باربارا اسلاوین، رئیس گروه آینده ی رویکرد جدید ایران در شورای آتلانتیک و منتقد سیاست های دولت ترامپ در قبال ایران، به من گفت: "این فقط یک نمونه از سیاست های بی خردانه این دولت در قبال ایران است."

پومپئو در صحبت هایش گفت: "وظیفه این کار گروه ایران مدیریت، بازبینی و هماهنگی تمام امور وزارت خارجه است که در ارتباط با ایران است." وی گفت که این گروه مستقیما به او گزارش می دهند. هوک که حاضر نشد اسامی اعضاء این گروه را اعلام کند، فقط گفت: "اعضای این تیم دور هم جمع شده اند و هرگاه زمان مناسبش برسد، خوشحال خواهیم شد تا در موردش صحبت کنیم."

هوک در ادامه گفت که تمرکز این گروه بر 12 درخواستی است که آمریکا از ایران داشته است، از مهم ترین آنها می توان به مسائل هسته ای، تروریسم، و آزادی شهروندان آمریکایی که بدون اتهام در حبس به سر می برند، اشاره کرد. در آن سخنرانی، پومپئو هشدار داد که اگر تهران از خواسته های آمریکا تبعیت نکند، "بی سابقه ترین فشارهای مالی در قالب تحریم های شدید علیه ایران اعمال خواهد شد."

اسالاوین گفت که هدف این کار تضعیف ایران به امید کاهش نفوذ آن در منطقه است. این اقدامات کاملا در راستای سیاست های عربستان، امارات و اسرائیل است. با این حال از آنجایی که ایران، مانند عربستان و امارات، خاورمیانه را حوزه نفوذ خود می داند تحقق این هدف ممکن به نظر نمی رسد.

دولت ترامپ و حامیانش معتقد هستند که برجام به برنامه ی موشک های بالستیک، حمایت از گروه های نظامی و دخالت ایران در سیاست های منطقه ای نپرداخته است. طرفداران توافق می گویند که توافق فقط قرار بوده است به مشکل ساز ترین جنبه ی اقدامات ایران – که برنامه ی هسته ای اش بوده – بپردازد و این توافق می توانسته مقدمه ای بر مذاکرات بعدی باشد. در ابتدا دونالد ترامپ اعلام کرد که حاضر است بدون هیچ پیش شرطی با مقامات ایرانی دیدار کند، اما بعد مقامات دولتش حرفش را پس گرفتند. آمریکا اکنون می گوید آماده مذاکره با ایران است به این شرط که جمهوری اسلامی یک سری از سیاست هایش را در مورد دخالت های سیاسی و نظامی در سوریه، یمن، لبنان و عراق، برنامه موشک های بالستیکش و نقض حقوق بشر تغییر دهد. ایرانی ها در همین حین نشان داده اند که علاقه ای به این کار ندارند.

هوک روز پنجشنبه اعلام کرد: "اگر ایران نشان دهد که متعهد به ایجاد تغییرات اساسی در عملکردش است، آن گاه رئیس جمهور آماده آغاز گفت وگوها به منظور یافتن راه حل است. اما لغو تحریم ها، آغاز دوباره روابط دیپلماتیک و تجاری با آمریکا تنها پس از آن میسر خواهد بود که ما بفهمیم حکومت ایران در مورد تغییر عملکردش جدی است."

اما رهبر ایران، آیت الله خامنه ای، با گفتن اینکه حتی مذاکره وزیر امور خارجه با دولت اوباما که منجر به امضای برجام شد نیز اشتباه بوده است، خط بطلانی بر این انتظار آمریکا کشید.

سایر طرفین توافق هسته ای همراه با ایران پایبند به آن مانده اند. اما این طرفین معترف هستند، از آنجایی که شرکت های بزرگ اروپایی که پس از برجام وارد ایران شده بودند و اکنون به خاطر تحریم ها این کشور را ترک کرده اند، امکان تحقق آن منافع اقتصادی مد نظر ایران وجود ندارد. این اعضا قول داده اند تا موجب ایجاد منافع اقتصادی و سیاسی برای ایران شوند اما هر گونه دستاوردی محدود خواهد بود چون تنها شرکت هایی که با بازار آمریکا کاری ندارند و یا به دلار معامه نمی کنند می توانند تحریم ها را دور زده و با ایران داد و ستد کنند.

اسلاوین در مورد تلاش های دولت ترامپ گفته است: "آنها در حال سفر به کشورهای مختلف دنیا هستند و در تلاش هستند تا آن کشورها را مجبور به حذف و یا کاهش واردات نفت از ایران کنند، و موفقیت هایی هم داشته اند. اما تعدادی از کشور ها از جمله چین، هند و ترکیه هم اعلام کرده اند که به خرید نفت از ایران ادامه خواهند داد." آمریکا بار ها تکرار کرده است: "ما آمده ایم تا تحریم های ثانویه را علیه کشور هایی که به تجارت با ایران ادامه می دهند، اعمال کنیم."

منبع: آتلانتیک / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی / 33