سقوط برجام دولت روحانی را تضعیف خواهد کرد

مدی بنجامین

دیپلماسی ایرانی: پرزیدنت ترامپ، در تاریخ 12 مه در مورد ترک توافق هسته ای ایران تصمیم خواهد گرفت. اگر به تهدید خود عمل کرده و توافق را ترک کند، ممکن است دوباره درگیر جنگی فاجعه بار و بی منطق در خاورمیانه شویم.

آمریکا در گذشته اشتباهی فاجعه آمیز انجام داد که هنوز بعد از گذشت شش دهه تاثیر آن دیده می شود. سناتور برنی سندرز، در یک سخنرانی سیاست خارجی در سپتامبر 2017 در مورد کودتای سال 1953 سی.آی.ای به خاطر منافع نفتی غرب صحبت کرد که به موجب آن نخست وزیر وقت، محمد مصدق، سرنگون شد و شاه فاسد و منفور مجددا به روی کار آمد.

سندرز توضیح داد که در سال 1979 شاه توسط انقلابیون ضد آمریکایی به رهبری آیت الله خمینی سرنگون شد و جمهوری اسلامی ایران ایجاد شد. او گفت:" اگر حکومت دموکرات آنها سرنگون نمی شد، الآن اوضاع ایران به چه شکل بود؟ آن کودتای آمریکایی چه تاثیری برکل منطقه گذاشت؟ هنوز ما درگیر چه عواقبی از آن کودتا هستیم؟"

عربستان سعودی و اسرائیل در تلاش هستند تا امریکا را وارد عداوت قدیمی خود با ایران کنند. هر دو علیه توافق هسته ای ایران هستند و اسرائیل از آمریکا خواسته تا تاسیسات هسته ای ایران را بمباران کند در حالی که خود چند صد سلاح هسته ای دارد و عربستان معتقد است که ایران در منطقه به گسترش تروریسم مشغول است در حالی که خود عامل گسترش وهابیت در سرتاسر جهان است.

این ایدئولوژی سنی های افراطی عربستان است و نه تفکر شیعه که اساس اعتقادی گروه های تروریست رادیکال القاعده و داعش را شکل می دهد. حکومت ایران قدرت زیادی را به روحانیون داده است. شکست در توافق هسته ای باعث ایجاد فرصتی خوب برای گروه های محافظه کار ایرانی خواهد شد و پرزیدنت روحانی که به عنوان فردی میانه رو شناخته می شود، قدرتش را در قبال افراد تندرو از دست خواهد داد.

سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نیروی نظامی نخبه ایران است که مسئول حفاظت از انقلاب از تهدیدات داخلی و خارجی است. سپاه به همراه متحدانش مانند حزب الله در حال جنگ علیه عربستان از یمن گرفته تا سوریه هستند. اما نگرانی ترامپ از حمایت ایران از حزب الله، حماس و حوثی در صورت لغو توافق هسته ای بیشتر خواهد شد، چون سپاه بهانه ای برای مقابله با سیاست های آمریکا در خاورمیانه خواهد داشت.

اگر آمریکا توافق هسته ای را بشکند، ایران می تواند آزادانه برنامه های هسته ای خود را از سر بگیرد. می تواند سانتریفیوژهای بیشتری را نصب کرده و اورانیوم و پلاتینیوم را به هر میزان که می خواهد غنی سازی کند. اگر مقامات آمریکایی با شرایط کنونی از سیاست خارجی ایران ناراضی هستند تجسم کنند که ایران مجهز به سلاح اتمی چقدر قدرتمندتر خواهد بود. به همین خاطر جیمز متیس، وزیر دفاع ترامپ، گفته است که حفظ توافق هسته ای به طور کامل در راستای منافع ملی ایالات متحده است. به همین دلیل مشابه سایر کشور های دارای حق امضا در توافق نیز مایل به حفظ آن هستند.

 فقط شش کشور در ایجاد این توافق هسته ای دخیل نبودند بلکه تمام اعضای سازمان ملل به آن رای مثبت دادند. در خطر قرار دادن این توافق باعث برهم ریختن معیارهای کلی نظام بین المللی برای حل اختلاف مسالمت آمیز خواهد شد. همچنین میزان احترام سایر کشورها به رئیس جمهور آمریکا باز هم کاهش خواهد یافت. این مسئله در برهه کنونی و مذاکرات پیش رو با کره شمالی بسیار حائز اهمیت است؛ چرا رهبر کره شمالی باید پای قراردادی بنشیند که ترامپ آن را مانند توافق ایران نقض خواهد کرد؟

دولت ترامپ نه تنها باید به بهترین شکل با این توافق برخورد کند بلکه از آن به عنوان سکوی پرتابی برای عادی سازی روابط با تهران و کاهش اختلافات در منطقه استفاده کند. اما متاسفانه اتحاد سه نفره ترامپ با جان بولتون، مشاور امنیت ملی، و مایک پومپئو، وزیر امور خارجه، گویی به جهات مخالف کشیده می شود. این مسئله به ما بستگی دارد که عکس العمل نشان دهیم. قبل از اینکه این مشاوران خرابکار بهترین دستاورد سیاست خارجی دنیا را در ده سال گذشته خراب نکرده اند، جامعه جهانی باید جلوی آنها را بگیرد.

منبع : گاردین / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی/ 33