پکن و تهران به شدت به هم نزدیک شده اند

ریز الریچ

دیپلماسی ایرانی: مصطفی کشاورزی به بیش از 10 هزار ساعتی نگاه می کند که در مغازه کوچک اش در در میان چندین مغازه خرده فروش دیگر در بازار تهران انباشته شده است.

تمام ساعت های داخل مغازه او – و بیشتر ساعت هایی که توسط رقبای او فروخته شده است – از یک جا می آیند، نه از ایران ، بلکه از چین.

کشاورزی همه جور جنس می فروشد، از رولکس های کپی تا ساعت هایی که اصلا لوکس نیستند و ساعت های بدون برند. او سالی چند بار به شنزن چین سفر می کند تا ساعت بخرد و سود قابل قبولی از فروش آنها در تهران به دست می آورد.

با افتخار می گوید: "ساعت های من برای افرادی با درآمد پایین و متوسط عالی است. حتی باتری ها برای یک سال گارانتی دارد."

ساعت فقط بخش کوچکی از انفجار تجارت میان دو کشور را تشکیل می دهد: چین مهمترین شریک اقتصادی ایران است.

دولت چین وام های عظیمی برای تجارت با ایران اختصاص داده است، در آخرین اقدام خط اعتباری 10 میلیارد دلاری برای کمپانی هایی چین اختصاص داد تا در پروژه های زیر ساختی همچون سد، تاسیسات تولید برق و پروژه های حمل و نقل در ایران مشارکت کنند.

در همین حال ترامپ به تحریم سرمایه گذاری و تجارت با ایران ادامه می دهد. تحلیل گران در ایران می گویند ایالات متحده به تجار اروپایی نیز می گوید همین مسیر را در پیش بگیرند.

فواد ایزدی، استادیار دپارتمان مطالعات آمریکای شمالی در دانشگاه تهران می گوید: "هر قدر ایالات متحده بیشتر بر ایران فشار وارد کند، ایران به چین نزدیک تر خواهد شد."

ایزدی می گوید چین حتی در اوج تحریم های ایالات متحده علیه ایران در یک دهه اخیر شریک تجاری مطمئنی برای ایران بوده است.

پس از امضای توافق هسته ای در سال 2015، ایران چندین تفاهمنامه با کمپانی هایی در ایتالیا، آلمان و فرانسه امضا کرد، اما در مواجهه با احتمال وضع تحریم های جدید ایالات متحده تنها تعداد معدودی از آن ها وارد بخش فروش و سرمایه گذاری شدند.

برای نمونه شرکت اروپایی ایرباس با فروش 100 فروند هواپیما به ایران موافقت کرد اما تا کنون تنها 30 فروند را تحویل داده است.

از آن سو، چین با حضور در پروژه های زیر ساختی، فروش ماشین هایی با قیمت مقرون به صرفه، موبایل و پوشاک به سرمایه گذاری در ایران سرعت بخشیده است.

ایزدی می گوید: "چینی ها به خرید و فروش اجناس علاقه مند هستند. چینی ها علاقه ای به تغییر نظام ایران ندارند. علاقه ای به فشارهای سیاسی به حکومت هایی که سیاست خارجی مستقلی دارند ندارند."

در سال 2016 ژی جینپینگ و حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران طرح هایی برای افزایش مبادلات تجاری دوجانبه تا 600 میلیارد دلار طی یک دهه آتی اعلام کردند. این هدفی جاه طلبانه است.

چین در هشت ماه گذشته 7.95 میلیارد دلار جنس به ایران صادر کرده است که نسبت به مدت مشابه در سال گذشته 22 درصد افزایش داشته است. ارزش صادرات ایران به چین، شامل صادرات نفت، 5.7 میلیارد دلار برآورد شده است که نسبت به مدت مشابه در سال گذشته 13.5 درصد رشد داشته است.

چین ایران را یکی از اجزای مهم پروژه بزرگ "یک کمربند، یک جاده" می بیند که قرار است چین را از طریق آسیا به اروپا متصل کند. چین همچنین در حال احداث راه آهنی به طول 2000 مایل است که شهر اورومچی در غرب چین را به شهر مشهد در شمال ایران متصل می کند، این راه آهن از درون چهار کشور استقلال یافته از اتحاد جماهیر شوروی می گذرد.

از منظر سیاسی چین به دنبال متحدانی است که علیه آن چیزی باشند که هژمونی ایالات متحده در خاورمیانه می خواند. ایزدی می گوید چین قصد ندارد به نفت عربستان سعودی و دیگر متحدان ایالات متحده در خلیج فارس وابسته باشد.

ایزدی و خدایی در مقاله ای پژوهشی نوشته اند: "تا زمانی که ایرانی با جسارت در خاورمیانه وجود دارد، ایالات متحده قادر نخواهد بود به طور کامل روی شرق آسیا که هسته اصلی منافع چین در آنجا است تمرکز کند."

منبع : یو اس ای تو دی / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی / 33