چه اتفاقی برای زیمبابوه خواهد افتاد؟

ایزاک کوتینر

دیپلماسی ایرانی: این هفته ارتش زیمبابوه، رابرت موگابه، حاکم قدیمی کشور را دستگیر کرد و در بازداشت خانگی قرار داد. موگابه که در حال حاضر 93 ساله است، از سال 1980، کشور را با استراتژی مشت آهنین اداره کرده است. به نظر می رسد که حرکت ارتش در واکنش به اقدامات گریس، همسر وی، برای درگیری و اخراج امرسون منانگاگوا، معاون رئیس جمهور کشور بوده است. برای کسب اطلاعات بیشتر با میشل فائول، که مدت 35 سال  به عنوان خبرنگار خارجی در اسوشیتد پرس کار کرده است، مصاحبه تلفنی انجام دادیم. وی کارش را در این عرصه در سال 1980 در کشورش زیمباوه آغاز کرد، و بعدها در نیجریه رئیس دفتر شد. از وی در خصوص اتفاقات احتمالی آینده سوال کردیم.

حوادث چند روز گذشته برای افرادی که اخبار زیمبابوه را از نزدیک دنبال نمی کنند، شوکه کننده بود. آیا شما نیز از شنیدن آن شوکه شدید؟

فائول: بله، با اینکه همه می گفتند، "باید تغییر و تحول صورت گیرد." خبر دستگیری موگابه برای همه شوکه کننده بود. مردم کشور همه گرسنه هستند. در سال 1980، بالاخره زیمباوه استقلال خود را به دست آورد. در آن زمان پنج هزار کشاورز سفید پوست، فارغ از سیاست های مختلف، غذای کافی برای بیش از 8 میلیون مردم این کشور، و همچنین برای صادرات تولید می کردند. اما موگابه کشور را به جایی رسانده است که اکنون یک سوم جمعیت آن نیاز به کمک غذایی دارند.

شما می گویید که مردم می گویند "باید تغییر و تحول صورت بگیرد." مگر الآن وضع با قبلا چه فرقی کرده است؟

امرسون منانگاگوا اخراج شد. او فردی کثیف ولی قدرتمند، و تشنه قدرت بود. مدتها بود می شد به وضوح مشاهده کرد قصد دارند او را کنار بگذارند. همسر رئیس جمهور باعث این اتفاق شد. مردم هیچ گاه او را بانوی اول نمی خواندند. او در  دولت، یک تایپیست بود و زمانی که همسر قبلی رئیس جمهور با مرگ بر اثر سرطان دست و پنجه نرم می کرد، با موگابه رفیق شد. او بود که موگابه را برای اخراج منانگاگوا تحت فشار قرار داد تا به راحتی بتواند جانشین بعدی موگابه شود.

شما معاون رئیس جمهور را "کثیف" خواندید. گزارش ها مبنی بر آن است که وی احتمالا روی خوش تری به اپوزوسیون ها برای داشتن قدرت نشان می داد، آیا شما با این امر موافق هستید؟

من گفتم امرسون منانگاگوا کثیف است، زیرا او به عقیده مردم و حتی خود موگابه، مغز متفکر بود. وی تلاش به از بین بردن اقلیت ندابله کرد و معلوم نیست چه تعداد افراد بین سال های 1984 و 1988 کشته شدند. منانگاگوا مغز متفکر این کشتارها بود.

و تمایل امرسون منانگاگوا به دادن نقش رسمی تر به حزب اپوزوسیون چه طور؟

فکر می کنم منانگاگوا متوجه شده بود که با این روش اداره کشور، زیمباوه موفق نخواهد بود. او گفته بود که مایل است کشاورزان سفید پوست بر سر زمین هایشان بازگردند. موگابه آن ها را به بهانه حمایت از حزب اپوزوسیون اخراج کرده بود.

نقش آفریقای جنوبی در آینده زیمباوه چیست؟

آفریقای جنوبی همیشه نقش بزرگی در آینده زیمبابوه ایفا کرده است. ما یک کشور محصور هستیم که تمام واردات ما از آفریقای جنوبی یا موزامبیک است. بی جی ورستر، نخست وزیر و رئیس دولت سابق آفریقای جنوبی، نقش بزرگی در استقلال زیمباوه در سال 1980 بازی کرد و کشور بوتسوانا از تمام کشورهای آفریقای جنوبی خواست، مرزهایشان را به روزی زیمباوه ببندند تا موگابه را وادار به انتخاباتی درست، آزاد، عادلانه و دموکراتیک کند.  

آیا شما عقیده دارید موگابه می توانست فرد بهتری باشد ولی تغییر کرد، یا اینکه از همان ابتدا، همین طور بود؟

مردم عقیده دارند او قبلا فرد بهتری بوده است اما به نظر من چنین نیست. او همان فردی است که همکارانش در حزب حاکم زانو پی-اف را به قتل رساند تا رئیس جمهور شود.  به نظر من، موگابه تغییر نکرده است. در دهه هشتاد او با همه به جز اقلیت ندابله خوب بود و با اینکه همه از اوضاع آگاهی داشتند، اما از آنجایی که با کشاورزان سفید پوست خوب رفتار می کرد، همه چشمانشان را بسته بودند. حتی ملکه انگلیس هم به او مقام شوالیه داد. تنها زمانی این مقام از او پس گرفته شد و همه علیه او جبهه گرفتند که سیاستش را با کشاورزان سفید پوست تغییر داد.

عاقبت آنها چه خواهد شد؟

فکر می می کنم به آنها اجازه استعفا داده شود. البته من علاقه دارم کسی مانند موگابه به به دادگاه جنایی بین المللی فرستاده شود و به خاطر تمام کشتارهای رخ داده و سایر موارد نقض حقوق بشر محاکمه شود.

منبع : اسلیت / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی/ 33