روحی تازه بر سیاست منع تولید تسلیحات هسته ای

ویلیام هارتونگ

دیپلماسی ایرانی: با توجه به اینکه در حال حاضر توجه تعداد فزاینده ای از آمریکایی ها به مسئله خطرات ناشی از سلاح های هسته ای جلب شده، واکنش اولیه آنها ترس بر پایه سه نگرانی موجود است: ترس از کره شمالی هسته ای، ترس از جنگ در شبه جزیره کره و ترس از رخ دادن یک جنگ هسته ای. واکنش خشن و خصومت آمیز رئیس جمهور آمریکا نیز تنها باعث افزایش این ترس شده و خطر وقوع جنگ را نیز بالا می برد.

در فضای موجود، بیش از هر زمان دیگر، ضرورت کاهش لفاظی ها و  ترویج یک رویکرد امن و منطقی تر در مورد مسئله هسته ای احساس می شود. در جلسه بنیاد پلاشرز که این هفته با عنوان "سلاح اتمی در زمان بحران" برگزار شد، نظرات مختلف مطرح شد و موضع مشترک جلسه این مسئله بود که چه در خصوص زرادخانه هسته ای کره شمالی و چه توافق هسته ای ایران، دیپلماسی بر جنگ یا تهدید به جنگ، ارجح است.

جوزف سیرینسیون، رئیس بنیاد، اشاره کرد که "یکی از بزرگترین تهدیداتی که ما امروز در برابر جبهه هسته ای با آن مواجه هستیم، از سوی دولت خود ماست." سناتور اد مارکی و تد لیو، از اعضای مجلس نمایندگان نیز که با مشارکت یکدیگر، لایحه ای را به مجلس ارائه داده بودند که بر مبنای آن رئیس جمهور نمی تواند خودسرانه و بدون مجوز کنگره، شروع کننده حملات هسته ای، علیه کشوری باشد، نیز سخنرانی کردند. 

آدام اسمیت و نانسی پلوسی، از اعضای مجلس نمایندگان نیز در همین راستا سخنرانی کردند و بر ضرورت بازنگری در اختیارات رئیس جمهور برای آغاز جنگ هسته ای، تاکید کردند.

کره شمالی

لیو همچنین دلایلی بسیار واضح و قانع کننده در خصوص نیاز به رویکردی دیپلماتیک با کره شمالی ابراز کرد. وی این طور استدلال کرد که ایالات متحده باید "قبل از شروع به صحبت در مورد جنگ، تمام راه های ممکن را امتحان کند." اولین و واضح ترین نکته آن است که هر گونه جنگ، اعم از هسته ای یا متعارف، با شبه جزیره کره میلیون ها نفر را در معرض خطر قرار می دهد. نکته دوم که اغلب به آن توجه نمی شود، آن است که حمله نظامی، توانایی هسته ای کره شمالی را از بین نمی برد. همچنین ایالات متحده از تعداد و مکان تسلیحات هسته ای کره اطلاع دقیقی ندارد.

ویلیام، وزیر دفاع پیشین نیز خواستار روش های جدی دیپلماتیک با همکاری نزدیک با چین شد. وی با اذعان اینکه این کار بسیار مشکل خواهد بود، خاطرنشان کرد که دیپلماسی قابل دستیابی است و بر دیگر جایگزین ها، ارجحیت کامل دارد.

ایران

با وجود آن که اتخاذ رویکرد دیپلماتیک با کره شمالی مطمئنا یک چالش است، قطعا این مورد در خصوص ایران مصداق ندارد، چرا که در حال حاضر یک توافق جامع و چند جانبه وجود دارد. این توافقنامه تلاش کرده است بخش های قابل توجهی از زیرساخت های هسته ای ایران را از میان بردارد و مانع از توسعه سلاح های هسته ای ایران از طریق نظارت گسترده توسط آژانس بین المللی انرژی اتمی شود.

در این جلسه، متخصصین توافق هسته ایران، اشاره کردند که علیرغم تصمیم ترامپ مبنی بر رد تایید توافقنامه، هنوز این امید وجود دارد که مجلس سنا بتواند جلوی هر گونه تغییرات یک جانبه شرایط توافقنامه که منجر به تضعیف توافقنامه و در نهایت عقب نشینی ایران از آن شود را بگیرد. البته این امکان وجود دارد که ترامپ خود برجام را پاره کند. 

اگر چه بخش عمده ای از توجه مطبوعات و کنگره در خصوص تهدیدات هسته ای، بر ایران و کره شمالی متمرکز بوده، اما اکثریت قریب به اتفاق سلاح های هسته ای جهان در اختیار دو کشور ایالات متحده و روسیه است. زرادخانه های هسته ای اسرائیل، هند و پاکستان نیز خطرات جدی منطقه محسوب می شوند. اکثریت ملل جهان مجددا بر اهمیت از بین بردن سلاح های هسته ای تأکید کرده اند؛ این امر فشار برای انجام دادن کار درست را بر دولت هایی که چنین تأسیساتی در اختیار دارند، افزایش می دهد.

هیچ کس نمی داند چه مدت طول خواهد کشید تا سلاح های هسته ای از بین برود. اما اکنون روشن است تا زمانی که این سلاح ها از بین نروند، جهان هرگز از خطر سلاح های اتمی در امان نخواهد بود. چند سال پیش، برگزاری جلسه ای در خصوص منع سلاح های اتمی، حتی با وجود تعداد زیادی از سیاستمداران خبره، غیر ممکن بود؛ اما برگزاری چنین جلسه ای در هفته گذشته، نشان دهنده یکی از بهترین پیشرفت های چند سال اخیر است.

منبع : لوبلاگ / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی / 33