ترامپ اصلاحیه 1988 را از یاد برده است

 اسفندیار باتمانقلیچ

دیپلماسی ایرانی: در سال 1988 در حالی که قانونگذاران، در حال تکوین مبنای حقوقی برای استفاده مدرن از تحریم های اقتصادی به عنوان ابزاری برای سیاست خارجی آمریکا، بودند، اصلاحیه مهمی به دو قانون اضافه شد، قانون تجارت با دشمن و قانون قدرت های اقتصادی اضطراری بین المللی. این اصلاحیه برای گرفتن اختیار از رئیس جمهور مبنی بر استفاده از تحریم ها برای ممنوعیت واردات یا صادرات موارد اطلاعاتی به صورت مستقیم یا غیر مستقیم طراحی شده بود.

برمن، کسی که این اصطلاحیه  را ارائه کرد، احساس کرد که حمایت از دسترسی به اطلاعات، اساس سیاست خارجی آمریکا را تشکیل می دهد و نباید به وسیله هیچ برنامه تحریم اقتصادی محدود شود.

از آن به بعد سیاست تحریم های آمریکا عموما به دنبال اطمینان یافتن از این مسئله بودند که هدف قرار دادن کانال تجاری و مالی مانع انتقال اطلاعات نمی شود. این شاید بهترین نمونه در خصوص تحریم هایی است که علیه ایران اعمال شده و در مقررات تحریم برای فعالیت هایی نظیر انتشار، روزنامه نگاری، ارتباطات اینترنتی و حتی سازماندهی رویدادها معافیت قرارداده شده است.

با این حال تحولات اخیر نشان می دهد که قانون گذاران آمریکایی اهمیت مطلق حفاظت از تبادل اطلاعات را فراموش کرده اند. روز 13 اکتبر ایالات متحده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران را "تروریست جهانی" نامید. از آنجایی که تا کنون سپاه پاسدارن تحت سایر تحریم ها نیز قرار گرفته بود. این تقسیم بندی جدید تأثیر زیادی در ممنوعیت های تجاری و مالی در ارتباط با سپاه نداشت. اما فشار برای تروریست خواندن این گروه پیامدهای جدیدی در بر داشت.

ممکن است سیاستگذاران آمریکایی نسبت به اعضای سپاه پاسداران همدردی نداشته باشند، اما شیوه ای که این نام گذاری بر تبادل اطلاعات تاثیر می گذارد، نشانه ای از شکست کلی در سیاست تحریم های ایالات متحده است که به طور مناسب در مورد پاسداری از تجارت آزاد در خصوص افراد و اشخاص، حتی کسانی که در طرف مقابل کشور قرار دارند، بود. علاوه بر سپاه، اعضای جامعه مدنی ایران نیز دسترسی خود به اطلاعات را به طور فزاینده ای محدود می بینند. در ماه آگوست، برنامه های ایرانی از هر دو فروشگاه اپل استور و  گوگل پلی حذف شدند که موجب ناراحتی کاربران ایرانی شد. در ماه سپتامبر، پلت فرم آنلاین کورسرا Coursera، با اشاره به مقررات تحریم محدوده گسترده ای از محتوا را برای کاربران ایرانی محدود کرد.

در حال حاضر، برنامه های دیگری نیز به صورت داوطلبانه ارائه خدمات خود به کاربران ایرانی را محدود کرده اند. سیاست کلی تحریم های آمریکا به وضوح از اهداف سیاسی و اخلاقی اصلاحیه ذکر شده، دور شده است.

عواقب هر گونه کاهش "تجارت عقاید" با ایران وخیم خواهد بود. ایالات متحده از یک جهت سپاه پاسداران را محدود می کند و در همان لحظه توانایی جامعه مدنی ایران را در دسترسی آزادانه به خدمات اطلاعاتی کاهش می دهد. به هر صورت این اقدام برای ذی نفعان ایرانی و خارجی که به تأثیرگذاری بر اصلاحات کلیدی منجر به کاهش توان سیاسی و اقتصادی سپاه پاسداران کمک می کنند، مشکل ایجاد می کند.

برای مثال، با این نامگذاری جدید، سازمان های غیردولتی دیگر نمی توانند وابستگان به سپاه پاسداران را مورد تحقیق و مطالعه قرار دهند. این امر از آن جهت نگران کننده است که دولت ایران قصد دارد با برنامه لیبرالیزه کردن اقتصادی، سپاه را وادار به فروش دارایی و کاهش تاثیر اقتصادی خود کند.

سپاه پاسداران دارای طیف وسیعی از نهاد های وابسته از جمله سازمان های تجاری، سازمان های رفاهی و موسسات آموزشی است. اگر حتی فهرست کردن این نهادها در یک پایگاه داده مناسب بوده و اجازه اقدام اجرایی را صادر کند، قرار دادن نام سپاه در فهرست گروه های تروریستی، به طور قابل توجهی دامنه گفتگو با آن را کاهش می دهد.

با توجه به نقش اساسی که برنامه های تحقیقاتی و فنی مستقل و دولتی در گسترش لیبرالیزم سیاسی و اقتصادی در کشورهایی که قبلا تحریم شده بودند مانند شوروی سابق، چین و ویتنام داشته اند، هر سیاستی که مبادلات اطلاعاتی را محدود کند، ایالات متحده را از برخی از بهترین ابزارهای سیاست خارجی خود محروم می کند.

گاهی اوقات مسدود کردن روابط اقتصادی ضروری است. اما هیچ موقع انکار کامل تجارت آزاد ایده ها منطقی نخواهد بود. دولت ترامپ باید در رویکرد خود با ایران در نظر بگیرد که اصلاحیه سال 1988 تا چه حد به سیاست خارجی آمریکا کمک کرده است.

منبع : لوبلاگ / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی / 33