این روزها دقیقاً پشت پرده قدرت در عربستان چه می‌گذرد؟
برای ما و چه بسا برای دیگران اطمینان از گزارش های منتشر شده توسط رویترز دشوار باشد؛ گزارشی که در آن اعلام شده است که پادشاه عربستان فایل تصویری را ضبط کرده است که در آن به نفع پسر خود از قدرت کنار می کشد و پخش این فایل ممکن است در ماه سپتامبر آتی باشد. در حالی که گفته شده پادشاه سعودی برای سپری کردن تعطیلات در شهر طنجه در شمال مراکش تا دو روز آینده آماده می کند و گفته شده این سفر طولانی خواهد بود.
به گزارش ایسنا، عبدالباری عطوان، تحلیل نویس مشهور عرب با این مقدمه در تحلیلی در روزنامه مستقل رای الیوم نوشت: اما آخرین و جدیدترین تصمیمی که سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان اتخاذ کرده است، ایجاد یک نهاد امنیتی جدید تحت عنوان "ریاست امنیت کشور" است که زیر نظر کابینه یعنی شخص پادشاه خواهد بود و چه بسا این اقدام آخرین گام مقدماتی برای کنار کشیدن از قدرت باشد.
این دستور پادشاهی برای ایجاد دستگاه امنیتی و ملحق کردن تمامی دستگاه های امنیتی دیگر به آن از جمله نیروهای ویژه و یگان مبارزه با تروریسم و شعبه تحقیقات به این معناست که تمامی اختیارات امنیتی مهم از وزارت کشور سلب شده و وزارت کشور به یک وزارتخانه "پروتکلی" تبدیل شود که ماموریت های آن تنها در مسائل مبارزه با جرم و مواد مخدر یا دیگر امور جنایی مشابه خلاصه می شود.
درست است که وزارت کشور همچنان پس از برکنار کردن محمد بن نایف، ولیعهد مخلوع در دست خاندان نایف بن عبدالعزیز است چراکه برادرزاده وی عبدالعزیز بن سعود بن نایف در این پست گماشته شد تا خشم خاندان نایف پس از برکناری محمد بن نایف از پست ولایتعهدی و تمامی پست های دیگر و حبس خانگی وی در کاخش در شهر جده کاسته شود، اما این نکته نیز درست است که وزارت کشور دیگر تبدیل به وزارتخانه ای خنثی و بدون تاثیر شده است در حالی که این وزارتخانه در گذشته مهم ترین وزارتخانه در عربستان و سوپاپ امنیتی برای ثبات آن و تداوم حضور خاندان حاکم بود.
تعیین ژنرال عبدالعزیز الهویرینی به عنوان رئیس دستگاه جدید امنیت کشور چه بسا یک اقدام گذری و موقت باشد چراکه این ژنرال به عنوان مشاور شاهزاده بن نایف کار کرده و به خوبی جزئیات وزارت کشور را می شناسد و شایستگی بالایی در حفظ امنیت کشور و مبارزه با تروریسم دارد و به این دلیل بود که او منبع اعتمادی برای دستگاه های امنیتی آمریکا شد و ما بعید نمی دانیم که به محض تکمیل ماموریت جدید وی در ایجاد شالوده دستگاه امنیتی جدید، الهویرینی از منصبش برکنار شود. به ویژه اینکه گزارش های غیرموثقی در مورد حبس خانگی وی پس از عزل محمد بن نایف مطرح شده است.
ژنرال الهویرینی بر این اساس که از عامه مردم و نه از خاندان حاکم است خطری را بر پادشاه آتی یعنی محمد بن سلمان ایجاد نمی کند اما نزدیک بودن الهویرینی به شاهزاده بن نایف و پیش از او، نزدیک بودنش به پدر ولیعهد مخلوع باعث آسودگی خیال نمی شود چراکه محمد بن سلمان با توجه به عزل و نصب هایی که در گذشته انجام داده است، تمایل دارد تا فقط با مردان خود به ویژه در پست های امنیتی و نظامی حساس کار کند و این امر در منطقه خاورمیانه که به کودتاها، جنگ ها، انقلاب ها و مداخله های خارجی و بالاخص مداخله های آمریکا در امور منطقه معروف است، امری غافلگیر کننده نیست.
ما در روزنامه رای الیوم به هیچ وجه اختلاف نظری با بیشتر نظرات مبنی بر این امر نداریم که می گویند محمد بن سلمان پس از این دستور تلاش کرده است تا تمامی قدرت در عربستان و نهادهای آن را در دستان خود و حامیانش قرار دهد که این اقدام بی سابقه ای است که خاندان حاکم از زمانی که قدرت را در دست گرفته است، نمونه آن را ندیده است چراکه عرف بر این بود که دامنه قدرت میان بیشتر اعضای خاندان توزیع و توازنی در این زمینه حاصل می شد و عربستان امروز متفاوت از عربستانی است که ما آن را می شناختیم و این بدین معنا نیست که بگوییم عربستان بدتر یا بهتر شده است چراکه چند سال آتی و در سایه جنگ های کنونی عربستان در یمن و چه بسا جنگ آتی عربستان در قطر به این سوال پاسخ خواهد داد.
روند به حاشیه راندن تنها به برخی از اعضای خاندان و فرزندان عبدالعزیز آل سعود، پادشاه موسس عربستان و تعداد زیادی از نوادگان او لطمه وارد نکرده است بلکه برخی از فرزندان خود ملک سلمان که برادران محمد بن سلمان هستند را نیز آزرده خاطر کرده است اما در این میان خالد، برادر محمد بن سلمان مستثنی است چراکه به عنوان سفیر عربستان در واشنگتن تعیین شد، اما برادران دیگر او همچون سلطان و عبدالعزیز فیصل تا به این لحظه در منصبی تعیین نشده و تنها پست هایی به آنها داده شده است که از نظر خودشان و دیگران پست هایی "درجه دو" است.
حتی حمد العوهلی، فرمانده گارد پادشاهی که به دوستی با پادشاه و خانواده وی معروف است، از پستش برکنار و سهیل المطیری به جای وی در این منصب تعیین شد و محمد بن سلمان در گذشته می گفت که سهیل المطیری رئیس گارد پادشاهی من در آینده است.
عربستان در حال حاضر طبق پیش بینی های ما منتظر فقط یک دستور یا اعلان است و اینکه مردم یک روز صبح بیدار شوند یا در ساعات پایانی یک شب بشنوند که بیانیه ای از دفتر پادشاهی منتشر شده که در آن اعلام شده است پادشاه عربستان به نفع پسرش محمد بن سلمان از قدرت کنار رفته است و از اعضای خاندان حاکم و کارمندان ارشد و علمای دین و شهروندان می خواهد تا با او بیعت کنند و از نظر ما چنین روزی بعید نیست.
آیا این انتقال قدرت به همان راحتی "اعلام شده" صورت می گیرد که در هنگام برکناری دو ولیعهد (شاهزاده مقرن و محمد بن نایف ظرف دو سال ) صورت گرفت؟ ما منجم یا فالگیر نیستیم اما هیچ یک از احتمال های مطرح شده را بعید نمی دانیم.
نظر شما :