هشت بانوی انقلاب روسیه

دیدبان روسیه: زنان نقش مهمی در بسیاری از وقایع انقلابی و ازجمله انقلاب روسیه ایفا کرده اند. جالب است که بدانید براساس تقویم با سبک جدید، انقلاب فوریه روسیه در هشت مارس آغاز شده است که از قضا با روز جهانی زن همزمان می باشد.

آنچه در ادامه می خوانید نگاهی کوتاه به مشهورترین چهره های زن در دوران انقلاب روسیه به قلم "آلینا سافرووانا" می باشد که دیدبان روسیه به پارسی برگردان کرده است.

۱.نادژدا کروپسکایا، سیاستمدار مارکسیست که به عنوان همسر "ولادیمر لنین" شناخته می شود. وی در خانواده ای اصیل از یک افسر نظامی در سنت پترزبورگ متولد شد و در زمان تحصیل در دبیرستان وارد گروه های مباحثه متعددی شد که بعدها با لنین درآنجا آشنا گشت و از آنجا که تحت تاثیر عقاید او قرار گرفت در زمان تبعید لنین در سل ۱۸۹۶ به سیبری به او ملحق شد.
 
لنین و کروپسکاپا پس از اینکه به سیبری رسیدند با یکدیگر ازدواج کردند و بیش از آنکه یک زن و شوهر به معنای سنتی باشند، شریک حرفه ای برای هم باقی ماندند. پس از آزادی به ژنو رفتند و در آنجا بود که کروپسکاپا دبیر روزنامه انقلابی ایسکرا  (Iskra) شد.

او و لنین در آوریل ۱۹۱۷ و زمانی که بلشویک ها کنترل کشور را در دست داشتند، به روسیه بازگشتند و کروپسکاپا به آناتولی لوناچارسکی نخستین کمیسر جماهیر خلق در حوزه آموزش پیوست و به مبارزه با بیسوادی بزرگسالان پرداخت. وی به مدت ده سال معاون وزیر آموزش اتحاد جواهیر شوروی بود.




۲.  اینسا آرماند، فمینیست و کمونیست، چهره شاخصی در جنبش های انقلاب بود. وی در خانواده ای هنرمند در پاریس متولد شد و به همراه خاله و مادربزرگش به مسکو آمد. در نوزده سالگی با پسر یک تولیدکننده پارچه متمول ازدواج کرد. او و همسرش عقاید انقلابی مشترک داشته و مدرسه ای برای کودکان رعیت در مسکو راه اندازی کردند.

پس از بازداشت به جرم فعالیت سیاسی در سال ۱۹۰۷ یک سال در تبعید در شمال روسیه به سر برد و در سال ۱۹۰۸ از تبعید گریخت و به پاریس رفت و در آنجا با لنین آشنا شد و از آنجایی که خوش برخورد، با استعداد، مسلط به چندین زبان و مشتاق واقعی به بلشویسم بود به دست راست لنین تبدیل شد.

لنین، آرماند را برای سازماندهی به کمپین بلشویک در جهت جلب حامیان دوما اعزام کرد. او پس از انقلاب اکتبر رییس زنوتدل (Zhenotdel) بود، سازمانی که در جهت برابری زنان در حزب کمونیست و اتحادیه های تجاری تلاش می کرد. وی همچنین رییس نخستین کنفرانس بین المللی زنان کمونیست بود. وی در سال ۱۹۲۰ و در چهل و شش سالگی بر اثر بیماری وبا درگذشت.



۳. ناتالیا سدوا انقلابی معروف که اغلب به عنوان همسر دوم "لئون تروتسکی" شناخته می شود. مارکسیست و سیاستمدار شوروی که انتقال قدرت سیاسی به جماهیر را در جریان انقلاب اکتبر ۱۹۱۷ انجام داد و از رهبران پایه گذار ارتش سرخ است.

وی برخاسته از خانواده یک تاجر ثروتمند بود و در روسیه تحصیل کرد و در بیست سالگی با تروتسکی در یک نمایشکاه هنری در پاریس آشنا شد. وی از جمله حامیان نشریه ایسکرا و تروتسکی نماینده این نشریه در لندن بود. هر دو در انقلاب ۱۹۰۵ نقش داشتند. در جریان جنگ جهانی اول خانواده تروتسکی به سراسر اروپا از وین تا پاریس و زوریخ سفر کردند، سدوا و تروتسکی  می ۱۹۱۷ به روسیه بازگشتند.

پس از انقلاب اکتبر وی سمتی در کمیسیاریای آموزش داشت و مسوول موزه ها و آثار باستانی شد. تروتسکی و خانواده اش در سال ۱۹۲۹ از اتحادیه شوروی اخراج شده و به مکزیکو سیتی گریختند. سروا پس از مرگ همسرش در سال ۱۹۴۰ به پاریس رفت و با بسیاری از انقلابیون تبعیدی در ارتباط باقی ماند. مشهورترین اثر او در سال های اخیر زندگینامه تروتسکی است.


۴. الکساندر کولونتای انقلابی روس و دیپلمات، نخستین زنی است که در تاریخ این کشور به جایگاه سفارت رسید. وی در اوکراین متولد اما در سنت پترزبورگ بزرگ شد. پس از ازدواج در سنین جوانی که به طلاق منجر شد برای موسسات خیریه آموزشی متعددی کار کرد. تحصیلات خود را در زوریخ کسب کرد و سال ها در فنلاند زندگی و در سال ۱۹۱۵ با پیوستن به بلشویک ها به روسیه بازگشت و بلافاصله کمیسر رفاه اجتماعی شد.
 
کولونتای مطالعات مهمی در زمینه وضعیت حقوق زنان در روسیه انجام داد که منجر به اصلاحات در زمینه افزایش برابری زنان و مردان شد. وی در دوره استالین دیپلمات جماهیر شوروی در نروژ، مکزیک و سوئد بود.




۵.لاریسا ریسنیر که توسط برخی معاصرین به عنوان والکیری ( زنان جوان و زیبایی در اساطیر اسکاندیناوی هستند نادیدنی که در جنگ ها به نبرد می پردازند) انقلاب روسیه توصیف شده است. او در خانواده یک استاد حقوق در لهستان متولد شد و پس از تحصیلات عالیه در سنت پترزبورگ فعالیت های ادبی خود را آغاز کرد که این آثار در نشریه ضدجنگ رادین منتشر می شد و پس از انقلاب فوریه نیز برای روزنامه ماکسیم کورگی مطلب می نوشت.

ریسینر پس از پیوستن به حزب بلشویک، یک سیاستمدار نظامی شد و در سال ۱۹۱۹ کمیسر ستاد کارکنان نیروی دریایی در مسکو شد.وی در سال ۱۹۲۳ به آلمان رفت تا به عنوان شاهد دست اول انقلاب مقالاتی را تالیف کند که بعدها به عنوان «برلین، اکتبر۱۹۲۳» و «هامبورگ در سنگرها» (Hamburg at the Barricades) منتشر شد. او در سال ۱۹۲۶ زمانی که تنها ۳۰ سال داشت در مسکو در گذشت.



۶.سوفیا پانینا دختر یک صنعتگر ثروتمند و از نخستین فمینیست های روس بود. وی زمانی که معاون وزیر دولت موقت شد نخستین زنی بود که به کابینه راه یافت پس از آن نیز معاون وزیر آموزش عمومی شد. او به خاطر شرکت در جنبش لیبرال و اقدامات خیریه اش شهرت دارد.
 
پانینا در مسکو متولد شد و در همانجا تحصیل کرد. در حدود بیست سالگی رستورانی برای کودکان فقیر در محله طبقه کارگر در سنت پترزبورگ راه اندازی کرد. وی پس از انقلاب فعالیت سیاسی خود را در دومای  سنت پترزبورگ آغاز کرد. وی حکومت استبدادی را نمی پسندید و حتی با عنوان کنتس سرخ نیز خوانده می شد. او به عنوان عضوی از دولت موقت مخالف انتقال وزارت فرهنگ و آموزش به بلشویک ها بود و در سال ۱۹۱۸ به ژنرال آنتون دنیکین در جنوب روسیه پیوست اما پس از چند سال مجبور شد که به آمریکا بگریزد و در آنجا نقش برجسته ای در سازماندهی بنیاد لئو تولستوی داشت.


۷. ورا زاسولیچ نویسنده منشویک و انقلابی روس بود. وی متولد اسمولسنگ در خانواده ای فقیر و برجسته بود. وی پس از پایان دبیرستان به سنت پترزبورگ رفت و در آنجا کلاس های سوادآموزی برای کارگران کارخانه تشکیل داد.
 
وی در دهه ۱۸۷۰ به باکونین و جنبش آنارشیست او پیوست. این زمانی بود که زاسولیچ و گروهی از آنارشیست ها برای ترور کلنل فیودور تریپف فرماندار سنت پترزبورگ برنامه ریزی کردند.زاسولیچ منجر به جراحت جدی تریپف شد و پیش از بازداشت به اروپا گریخت. او پس از انقلاب ۱۹۰۵ به روسیه بازگشت. در جریان انقلاب اکتبر ۱۹۱۷ نیز شرکت داشت اما از طرف مخالف لنین حمایت کرد. وی مدت کوتاهی پس از انقلاب یعنی در سال ۱۹۱۹ درگذشت.




۸.رزالینا زملیاچکا. انقلابی یهودی روس و سیاستمدار جماهیر بود. برخی او را «شیطان» و «خشم ترور سرخ» نامیده اند.
 
او در خانواده یک تاجر ثروتمند متولد شد و سال های کودکی اش را در کی اف گذراند و در همانجا بود که آموزش پزشکی دید. در زمان تحصیل وارد فعالیت های انقلابی نیز شد. وی همچنین در سازمان نخستین انقلاب روسیه و انقلاب فوریه نیز مشارکت داشت. او در سال ۱۹۱۷ دستور تظاهرات مسلحانه کارگران در مسکو را داد.

پس از انقلاب او دبیر کمیته منطقه کریمه بود و به عنوان یکی از کسانی که ترور سرخ را در کریمه علیه سربازان ارتش سفید در سالهای ۱۹۲۰ و ۱۹۲۱ انجام داد، شهرت دارد.او در سال ۱۹۴۷ درگذشت و در میدان سرخ به خاک سپرده شد.


 

نویسنده:  آلینا سافرووان، روزنامه نگار و عضو تحریریه مسکو تایمز؛
برگردان: بهاره رحمت، کارشناس ارشد روابط بین الملل از دانشگاه علامه طباطبایی و عضو تحریریه دیدبان روسیه؛
منبع: راشادیرکت