تحلیل بیزنس اینسایدر از دیدار پوتین و روحانی

بیزنس اینسایدر نوشت: ولادیمیر پوتین رییس جمهور روسیه و حسن روحانی همتای ایرانی او برای هشتمین باردر چهار سال اخیر، به تازگی با هم دیداری داشتند. 

به گزارش «انتخاب»؛ این دیدار که در مسکو صورت گرفت، ماهیت واقعی روابط دو کشور در دوران بعد از جنگ سرد را نشان می دهد.

بر اساس گفته های استراتژیست های غربی به ویژه نئوکان ها، راه هایی برای توقف همکاری های نظامی ایران و روسیه در سوریه وجود دارد. جناح راست اسراییل بر این باور است که تا زمانی که ایران و روسیه جبهه مشترکی را علیه سقوط بشار اسد تشکیل داده اند راه حل دیپلماتیکی برای پایان درگیری ها در سوریه وجود ندارد.

از این منظر ایران به دنبال اتحاد با حزب الله لبنان و شبه نظامیان شیعه متشکل از پاکستانی ها و افغان ها و عراقی هاست. این گروه نظامی موفق به بازپس گیری حلب از دست تروریست ها شد.

در ماه نوامبر ۲۰۱۶ گروه های نظامی متحد ایران و دولت سوریه روزانه تلفات قابل توجهی را شاهد بودند. روسیه از سویی دیگر مشتاق حفظ نهادهای دولتی سوریه است و از گروههای شیعه مذهبی که برخی از آنها ماهیت نظامی هم دارند نظیر حزب الله و شبه نظامیان شیعه حمایت نمیکند.

روسیه میخواهد اصلی ترین بازیگر در سوریه باشد اما آیا این نهایت فهم از رابطه ایران و روسیه دردوران بعد از جنگ سرد است؟ عوامل متعددی برعکس این را نشان می دهد.

بر اساس گفته های کارشناسان امور خاورمیانه روسیه هیچ علاقه ای به اینکه یک متحد کوچک و حاشیه ای آمریکا در جنگ علیه داعش باشد ندارد. این کشور مشتاق نگه داشتن همکاری هایش با تهران است که او را به یک قدرت مسلط در منطقه تبدیل کرده است.

از زمان جنگ شوروی و افغانستان در دهه ۱۹۸۰ تهران و مسکو نسبت به قدرت های غربی بی اعتمادی مشترکی دارند و احتمالا با گروه های اسلام گرا نیز ارتباط هایی دارند.

روسیه به دولت ترامپ مشکوک است. نتیجه این ترددیها میتواند ادامه استراتژی های دیپلماتیک در خصوص کشورهای منطقه از جمله ایران و رژیم اسرائیل و کشورهای عربی خلیج فارس باشد.

روسیه بی شک از اهرم رابطه با ایران در مقابل واشنگتن استفاده میکند تا امتیازات خود را بگیرد. این امتیازات می تواند لغو تحریم های مسکو از زمان اشغال کریمه باشد.

برای این امر مسکو باید روابطش را با ایران تقویت کند چه در امور منطقه ای و چه در حوزه های استراتژیکی نظیر فعالیت های صلح آمیز هسته ای. روسیه اخیرا به ایران برای ساخت راکتور های جدید هسته ای در بوشهر کمک کرد. این کشور سامانه های اس-۳۰۰ را نیز به تهران تحویل داد.

در مقابل مواضع جدید دولت ترامپ، به نظر میرسد مانند دوران جرج بوش، روسیه ترجیح بدهد نقش میانجی را میان ایران و غرب بازی کند.

روسیه در آن زمان با تهدیدات آمریکا برای استفاده از زور علیه ایران مخالف بود و با سیاست های یک جانبه آمریکا در ایجاد سیستم تحریم ها علیه ایران نیز موافق نبود. آنچه از زمان مداخله نظامی روسیه در سوریه در سال ۲۰۱۵ تغییر کرده است تلاش های دو جانبه ایران و روسیه در جنگ علیه تروریسم است.

آیا خاورمیانه جدیدی قرار است ایجاد شود؟

ورای تعمیق روابط ایران و روسیه ناشی از شکل گیری یک خاورمیانه جدید حضور ارتش روسیه در سوریه این دو کشور را به یک اتحاد نظامی جدید علیه جهادی های اهل تسنن نیز سوق داده است. با این حال حضور نظامی روسیه در سوریه نشان دهنده چالش در دکترین امنیتی منطقه ای ایران با روسیه نیز هست.

دیپلمات های ایرانی اغلب بین کشورهای مستقلی نظیر ایران و روسیه و چین و کشورهای وابسته با آمریکا نظیر کشورهای نفت خیز خلیج فارس خط فاصلی قایلند. مداخله نظامی روسیه در سوریه چالشی را برای ایران ایجاد کرد چرا که با سیستم بین المللی مسلط توسط قدرت های بزرگ در تضاد بود.

علی رغم این محدودیت های ‍پنهان بر سر راه روابط این قدرت منطقه ای و جهانی نخبگان سیاسی ایران باید برای تبدیل دشمن قدیمی شان روسیه به یک شریک تغییراتی را در ذهنیت هایشان ایجاد کنند .